Ευρωπαίοι εισαγγελείς αναλαμβάνουν τη βελγική έρευνα για το Pfizergate

Ευρωπαίοι εισαγγελείς αναλαμβάνουν τη βελγική έρευνα για το Pfizergate

Κορυφαίοι Ευρωπαίοι εισαγγελείς ερευνούν τις καταγγελίες για ποινικά αδικήματα σε σχέση με τις διαπραγματεύσεις για τα εμβόλια μεταξύ της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του διευθύνοντος συμβούλου της Pfizer, σύμφωνα με εκπρόσωπο της εισαγγελίας της Λιέγης.

Οι ερευνητές της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) ανέλαβαν τους τελευταίους μήνες τη θέση των Βέλγων εισαγγελέων που ερευνούν τη Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για “παρέμβαση σε δημόσια καθήκοντα, καταστροφή SMS, διαφθορά και σύγκρουση συμφερόντων”, σύμφωνα με νομικά έγγραφα που είδαν το POLITICO και εκπρόσωπος της εισαγγελίας της Λιέγης. Ενώ οι εισαγγελείς της EPPO ερευνούν τα φερόμενα ποινικά αδικήματα, δεν έχει απαγγελθεί ακόμη κατηγορία σε κανέναν σε σχέση με την υπόθεση.

Η έρευνα ξεκίνησε αρχικά από τις βελγικές δικαστικές αρχές στην πόλη της Λιέγης στις αρχές του 2023 μετά από ποινική καταγγελία που υπέβαλε ο τοπικός λομπίστας Frédéric Baldan. Αργότερα προσχώρησαν η ουγγρική και η πολωνική κυβέρνηση – αν και η τελευταία βρίσκεται στη διαδικασία απόσυρσης της καταγγελίας της μετά την εκλογική νίκη μιας φιλοευρωπαϊκής κυβέρνησης με επικεφαλής τον Ντόναλντ Τουσκ, δήλωσε εκπρόσωπος της πολωνικής κυβέρνησης στο POLITICO.

Η καταγγελία του Baldan επικεντρώθηκε γύρω από μια υποτιθέμενη ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων μεταξύ της φον ντερ Λάιεν και του επικεφαλής της Pfizer Άλμπερτ Μπούρλα κατά την προετοιμασία της μεγαλύτερης συμφωνίας εμβολίων της ΕΕ στο αποκορύφωμα της πανδημίας Covid-19, σε μια υπόθεση που ονομάστηκε “Pfizergate”.

Η εφημερίδα New York Times, η οποία αποκάλυψε πρώτη ότι η ανταλλαγή μηνυμάτων είχε λάβει χώρα καθώς οι δύο ηγέτες επεξεργάζονταν τους όρους της συμφωνίας, ξεκίνησε παράλληλη αγωγή κατά της Επιτροπής, αφού αυτή αρνήθηκε να αποκαλύψει το περιεχόμενο των μηνυμάτων μετά από αίτημα πρόσβασης σε έγγραφα.

Η είδηση ότι η EPPO διερευνά τώρα την υπόθεση ενέχει τον κίνδυνο να εξεταστεί περαιτέρω ο ρόλος του προέδρου της Επιτροπής στη μεγαλεπήβολη συμφωνία για τα εμβόλια, η αξία της οποίας εκτιμάται ότι ξεπερνούσε τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ. Η EPPO ηγείται πανευρωπαϊκών ερευνών για οικονομικά εγκλήματα και θεωρητικά θα μπορούσε να κατάσχει τηλέφωνα και άλλο σχετικό υλικό από τα γραφεία της Επιτροπής ή σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως η πατρίδα της φον ντερ Λάιεν, η Γερμανία.

Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μια ευαίσθητη στιγμή για την επικεφαλής της ΕΕ, καθώς διανύει τη μετάβαση σε αυτό που παρατηρητές των Βρυξελλών αναμένουν ότι θα είναι μια δεύτερη θητεία στην ηγεσία του Βερλαμόντ.

Η Επιτροπή έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να αποκαλύψει το περιεχόμενο των γραπτών μηνυμάτων ή ακόμη και να επιβεβαιώσει την ύπαρξή τους.

Η συμφωνία, η οποία αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο αποκορύφωμα της πανδημίας το 2021, θεωρήθηκε αρχικά ως θρίαμβος της φον ντερ Λάιεν. Όμως η τεράστια ποσότητα των εμβολίων που αγοράστηκαν έχει έκτοτε εγείρει φρύδια, με το POLITICO να αποκαλύπτει στα τέλη του περασμένου έτους ότι υπήρχαν σπαταλημένες δόσεις αξίας τουλάχιστον 4 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η σύμβαση εμβολίων με την Pfizer έχει έκτοτε επαναδιαπραγματευτεί.

Οι ακτιβιστές της διαφάνειας και ορισμένοι πολιτικοί αντίπαλοι προσπάθησαν να ασκήσουν πίεση στην Επιτροπή να συζητήσει την υπόθεση, αλλά η φον ντερ Λάιεν έχει αποφύγει μέχρι στιγμής να ασχοληθεί με αυτήν. Σε απάντηση σε άμεση ερώτηση που της έθεσε το POLITICO σχετικά με τα μηνύματα κειμένου που λείπουν, η von der Leyen δήλωσε: “Όλα τα απαραίτητα σχετικά με αυτό έχουν ειπωθεί και ανταλλαγεί. Και θα περιμένουμε τα αποτελέσματα”.

Το 2022, το EPPO ανακοίνωσε ότι εξετάζει γενικότερα τις προμήθειες εμβολίων της ΕΕ, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που το γραφείο συνδέεται ρητά με το Pfizergate.

Ανταλλαγή νομικών αιχμών

Η υπόθεση που εξετάζει τώρα το EPPO συγκεντρώνει πολλά διαφορετικά νομικά, πολιτικά και οικονομικά σκέλη – και τέμνεται με αγωγές που άσκησε ο φαρμακευτικός γίγαντας Pfizer κατά της Ουγγαρίας και της Πολωνίας.

Πέρυσι, ο Baldan, ένας 36χρονος Βέλγος λομπίστας με δεσμούς με την ομάδα Bon Sens, που τάσσεται κατά των εμβολίων, κατέθεσε ποινική μήνυση στο Βέλγιο σε σχέση με τον ρόλο της von der Leyen στις διαπραγματεύσεις για τα εμβόλια με την Pfizer για τις πράξεις που ισχυρίζεται ότι ήταν “παρέμβαση σε δημόσιες λειτουργίες, καταστροφή SMS, διαφθορά και σύγκρουση συμφερόντων”, σύμφωνα με τις νομικές πληροφορίες που παρείχε ο δικηγόρος του.

Η προσθήκη ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στην καταγγελία του προσθέτει βαρύτητα σε αυτό που διαφορετικά θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια προσωπική σταυροφορία. Η Ουγγαρία, υπό την ηγεσία του Βίκτορ Όρμπαν, ενός σταθερού αντιπάλου της φον ντερ Λάιεν, κατέθεσε επίσης καταγγελία σε σχέση με τον ρόλο του προέδρου της Επιτροπής στις διαπραγματεύσεις για τα εμβόλια με την Pfizer, σύμφωνα με δύο γνώστες της υπόθεσης, οι οποίοι μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας της.

Η Πολωνία υπέβαλε τη δική της καταγγελία τον περασμένο Νοέμβριο, επιβεβαίωσε εκπρόσωπος της πολωνικής κυβέρνησης. Ωστόσο, μετά την εκλογή του Τουσκ τον Δεκέμβριο, “η νέα κυβέρνηση εργάζεται [για να] αποσύρει την Πολωνία από αυτές τις διαδικασίες”, δήλωσε ο εκπρόσωπος.

Οι λεπτομέρειες της υπόθεσης δεν είναι δημόσιες, αλλά οι γνώστες δήλωσαν ότι ενώ η καταγγελία που υπέβαλε η Ουγγαρία είναι διαφορετική από εκείνη του Μπαλντάν, επικεντρώνεται στην ίδια ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων. Η καταγγελία της Πολωνίας κινείται στο ίδιο μήκος κύματος, είπαν οι δύο άνθρωποι που γνωρίζουν τις λεπτομέρειες της υπόθεσης.

Τόσο η Ουγγαρία όσο και η Πολωνία έχουν επίσης μηνυθεί από την Pfizer για ελλιπείς πληρωμές για δόσεις εμβολίων μετά τη διακοπή των παραδόσεων, επικαλούμενες την υπερπροσφορά και την οικονομική επιβάρυνση από τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε ότι η Επιτροπή δεν είχε γνώση για πιθανές διαδικασίες παρά μόνο από δημοσιεύματα στον Τύπο.

Η ουγγρική κυβέρνηση δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό. Η Pfizer και η EPPO αρνήθηκαν να σχολιάσουν.