Ελάφια “ζόμπι”: Εξαπλώνεται η ασθένεια και η ανησυχία για τη μετάδοση στον άνθρωπο

Όπως αναφέρει η New York Post, παρά τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για τον περιορισμό της εξάπλωσης της ασθένειας στις ΗΠΑ και στο εξωτερικό, η θανατηφόρα χρόνια εξασθενητική νόσος (CWD) παραμένει απειλή – χωρίς εμβόλιο ή θεραπεία. Το 2005, η ασθένεια που είναι γνωστή ως ασθένεια των «ζόμπι ελαφιών», καθώς τα κάνει να μοιάζουν με ζόμπι έπληξε τη Νέα Υόρκη, αφού αρκετά ελάφια που είχαν μολυνθεί με τη CWD δραπέτευσαν από ένα περιφραγμένο κλουβί στην κομητεία Ονέιντα, μια κατά βάση αγροτική περιοχή στα βόρεια της πολιτείας.

Μόνο μια γρήγορη και επιθετική επιχείρηση σφαγής από το Τμήμα Διατήρησης Περιβάλλοντος της Νέας Υόρκης – που είχε ως αποτέλεσμα τη σφαγή εκατοντάδων ελαφιών, με τη συνεργασία των τοπικών κυνηγών – μπόρεσε να σταματήσει το ξέσπασμα της επιδημίας.

Συναγερμός έχει σημάνει στις ΗΠΑ εξαιτίας μίας ασθένειας που χτυπάει το νευρικό σύστημα των ελαφιών και η οποία μπορεί να είναι επικίνδυνη ακόμα και για τους ανθρώπους, καθώς παρότι δεν είναι ακόμα σαφές αν τους προσβάλλει, υπάρχουν μελέτες που εγείρουν ανησυχία

Ωστόσο, η CWD συνεχίζει να εξαπλώνεται παγκοσμίως -συμπεριλαμβανομένου ενός πρόσφατου κρούσματος στο Εθνικό Πάρκο Yellowstone- και πολλές περιοχές της χώρας βρίσκονται σε επιφυλακή για την ασθένεια τόσο στα άγρια ζώα όσο και σε αυτά που βρίσκονται σε μαντριά.

Η χρόνια εξασθενητική νόσος είναι γνωστή στους ειδικούς ως νόσημα prion, μια ομάδα σπάνιων προοδευτικών νευρολογικών διαταραχών που προσβάλλουν ανθρώπους και ζώα. Άλλα νοσήματα prion περιλαμβάνουν τη νόσο Creutzfeldt-Jakob και τη σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών, γνωστή και ως «νόσο των τρελών αγελάδων».

Η ασθένεια προκαλεί την ανάπτυξη οπών που μοιάζουν με σφουγγάρια στον εγκέφαλο ενός μολυσμένου ζώου, ενώ επηρεάζει το εγκεφαλονωτιαίο υγρό και άλλους ιστούς του σώματος.

Παρόλο που δεν έχουν υπάρξει περιπτώσεις εξάπλωσης της CWD στον άνθρωπο, ορισμένες μελέτες υποδηλώνουν ότι ενέχει κίνδυνο για ορισμένα είδη πρωτευόντων θηλαστικών που έρχονται σε επαφή με σωματικά υγρά μολυσμένων ζώων.
«Οι μελέτες αυτές εγείρουν ανησυχίες ότι μπορεί να υπάρχει κίνδυνος και για τους ανθρώπους», ανέφεραν τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) σε έκθεση τους 2021.

Την ίδια χρονιά, η Πενσιλβανία ανέφερε ένα ξέσπασμα της CWD σε ελάφια μόλις λίγα χιλιόμετρα από τα σύνορα της Πολιτείας της Νέας Υόρκης. Τον Νοέμβριο τα CDC ανέφεραν ότι η ασθένεια έχει εντοπιστεί σε 31 πολιτείες, καθώς και σε τρεις επαρχίες του Καναδά, τη βόρεια Ευρώπη και τη Νότια Κορέα.

Τα νοσήματα prion, όπως η νόσος CWD έχουν μακρά περίοδο επώασης, η οποία είναι ιδιαίτερα ανησυχητική επειδή ένα μολυσμένο ζώο φαίνεται υγιές για δύο χρόνια πριν εμφανίσει συμπτώματα, κατά τη διάρκεια των οποίων μπορεί να μεταδώσει την ασθένεια σε άλλα ζώα.

Η CWD και τα άλλα νοσήματα prion μεταδίδονται μέσω σωματικών υγρών και μέσω μολυσμένου εδάφους, φυτών, τροφίμων ή νερού.

Καθώς η νόσος εξελίσσεται στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα, τα μολυσμένα ζώα μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα όπως:

σημαντική απώλεια βάρους
παραπάτημα και έλλειψη συντονισμού
ατονία
σάλια
υπερβολική δίψα ή ούρηση
πτώση των αφτιών
έλλειψη φόβου για τους ανθρώπους

Προληπτικά μέτρα

Ζητείται από τους κυνηγούς να είναι σε επιφυλακή για ελάφια, ταράνδους ή άλλα μέλη της οικογένειας των θηλαστικών που παρουσιάζουν οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα.

Επιπλέον, όποιος φοράει, γδέρνει ή σφάζει ζώα για κρέας θα πρέπει να φοράει γάντια από νιτρίλιο, καουτσούκ ή λατέξ.
Για τον έλεγχο της εξάπλωσης της CWD, η Νέα Υόρκη και οι περισσότερες άλλες πολιτείες έχουν υιοθετήσει αυστηρούς κανονισμούς κατά της εισαγωγής ζωντανών ελαφιών και άλλων θηρευτικών ζώων από χώρες και περιοχές εκτός της πολιτείας, καθώς και απαγορεύσεις κατά της εισαγωγής σφαγίων και υποπροϊόντων.

Επίσης, δεν επιτρέπεται στους ανθρώπους να ταΐζουν άγρια ελάφια, επειδή τα περισσότερα ανθρώπινα τρόφιμα είναι ανθυγιεινά για τα ελάφια και επειδή η συγκέντρωση των ζώων σε ένα σημείο για να τα ταΐσουν μπορεί να συμβάλει στην εξάπλωση της CWD.