Μορφές εμπειρίας Θείας Χάριτος

Ποιές είναι οι εμπειρίες τής χάριτος που μπορεί να λάβη ο χριστιανός, ώστε η πίστις και η χριστιανική ζωή να μη είναι γι αυτόν κάτι διανοητικό και εξωτερικό, αλλά αληθινή αίσθησις πνευματική τού Θεού, κοινωνία με τον Θεό, οικείωσις τού Θεού, στην οποία συμμετέχει ο όλος άνθρωπος;

Είναι πρώτα – πρώτα μία εσωτερική πληροφορία ότι δια τής πίστεως στον Θεό βρίσκει το αληθινό νόημα τής ζωής του. Αισθάνεται ότι η πίστις του προς τον Χριστό είναι πίστις που τον αναπαύει εσωτερικά, που δίνει νόημα στην ζωή του και τον καθοδηγεί, που είναι ένα δυνατό φως που τον φωτίζει. Όταν αισθανθή έτσι την χριστιανική πίστι μέσα του, αρχίζει να ζη την χάρι τού Θεού. Ο Θεός δεν είναι κάτι εξωτερικό γι αυτόν.

Άλλη εμπειρία τής χάριτος τού Θεού λαμβάνει ο άνθρωπος, όταν ακούει στην καρδιά του την πρόσκλησι τού Θεού να μετανοήση για τα σκοτεινά και αμαρτωλά του έργα, να επιστρέψει στην χριστιανική ζωή, να εξομολογηθή, να μπή στον δρόμο τού Θεού. Αυτή η φωνή τού Θεού που ακούει μέσα του, είναι μία πρώτη εμπειρία τής χάριτος τού Θεού. Τόσα χρόνια που ζούσε μακρυά από τον Θεό, τίποτε δεν καταλάβαινε.

Αρχίζει να μετανοή· εξομολογείται για πρώτη φορά στην ζωή του στον Πνευματικό. Μετά την εξομολόγησι αισθάνεται βαθειά ειρήνη και χαρά, που ουδέποτε στην ζωή του είχε αισθανθεί. Και τότε λέει: «Ανακουφίσθηκα». Αυτή η ανακούφισις είναι επίσκεψις τής θείας χάριτος σε μία ψυχή που μετενόησε, και ο Θεός θέλει να την παρηγορήση.

Τα δάκρυα που έχει ο μετανοών χριστιανός, όταν προσεύχεται και ζητά συγχώρησι από τον Θεό ή όταν εξομολογήται, είναι δάκρυα μετανοίας. Αυτά τα δάκρυα είναι πολύ ανακουφιστικά. Φέρνουν πολλή ειρήνη στην ψυχή τού ανθρώπου. Και τότε ο άνθρωπος αισθάνεται ότι αυτά είναι δώρο και εμπειρία τής θείας χάριτος.

Όσο βαθύτερα μετανοεί και έρχεται σε περισσότερη αγάπη προς τον Θεό και προσεύχεται με ένα θεϊκό έρωτα, τόσο εκείνα τα δάκρυα τής μετανοίας γίνονται δάκρυα χαράς, δάκρυα αγάπης και θείου έρωτος. Αυτά τα δάκρυα που είναι ανώτερα από τα δάκρυα τής μετανοίας, είναι και αυτά μία ανωτέρα επίσκεψις και εμπειρία τής χάριτος τού Θεού.

Προσερχόμεθα να κοινωνήσουμε το Σώμα και το Αίμα τού Χριστού μετανοημένοι, εξομολογημένοι, με νηστεία και πνευματική προετοιμασία. Μετά την Θεία Κοινωνία τι αισθανόμεθα; Βαθειά ειρήνη στην ψυχή μας, χαρά πνευματική. Είναι και αυτό μία εμπειρία και επίσκεψις τής χάριτος τού Θεού.

Άλλες φορές πάλι, κατά την διάρκεια τής προσευχής ή τής θείας λατρείας ή τής Θείας Λειτουργίας, αισθανόμεθα ανεκλάλητη χαρά. Κι αυτό είναι επίσκεψις τής θείας χάριτος και εμπειρία Θεού.

Υπάρχουν όμως και άλλες ανώτερες εμπειρίες τού Θεού. Η ανώτερη εμπειρία τού Θεού είναι η θέα τού άκτιστου Φωτός. Αυτό το Φως είδαν οι μαθηταί τού Κυρίου στο Όρος τής Μεταμορφώσεως. Είδαν τον Χριστό να λάμπη όλος σαν τον ήλιο με ένα ουράνιο και θείο φως, το οποίο δεν ήταν υλικό, κτιστό φως, όπως είναι ο ήλιος και τα άλλα κτιστά φώτα. Ήταν άκτιστο Φως, δηλαδή το Φως τού Θεού, το Φως τής Αγίας Τριάδος.

Αυτοί που καθαρίζονται τελείως από τα πάθη τους κι από την αμαρτία και προσεύχονται με αληθινή και καθαρά προσευχή, αξιώνονται αυτής τής μεγάλης εμπειρίας, να ιδούν το Φως τού Θεού απ αυτή την ζωή. Αυτό το Φως είναι που θα λάμπη στην αιώνια ζωή. Κι όχι μόνο το βλέπουν από τώρα, αλλά και τους βλέπουν από τώρα μέσα σ αυτό το Φως. Διότι αυτό το Φως περιβάλλει τους Αγίους. Εμείς δεν το βλέπουμε, αλλά οι καθαροί στην καρδιά και άγιοι το βλέπουν. Το φωτοστέφανο που εικονίζεται γύρω από τα πρόσωπα τών Αγίων είναι το Φως τής Αγίας Τριάδος, που τους έχει φωτίσει και αγιάσει.

Στον βίο τού Μεγάλου Βασιλείου διαβάζουμε ότι τον Μέγα Βασίλειο, όταν προσευχόταν στο κελλί του, τον έβλεπαν να λάμπη όλος και όλο το κελλί του άκτιστο Φως, το οποίο τον περιαύγαζε. Και σε πολλούς βίους τών Αγίων βλέπουμε το ίδιο.

Άρα λοιπόν το να αξιωθή κανείς να ιδή το άκτιστο Φως είναι μία ανωτάτη εμπειρία Θεού, η οποία δεν δίδεται σε όλους, αλλά σε ελαχίστους, όσους έχουν προχωρήσει στην πνευματική ζωή. Κατά τον αββά Ισαάκ, σε κάθε γενεά μόλις ένας άνθρωπος κατορθώνει να ιδή εναργώς το άκτιστο Φως (Λόγος λβ´). Υπάρχουν όμως και σήμερα χριστιανοί άγιοι που αξιώνονται να έχουν αυτή την μοναδική εμπειρία τού Θεού.

Βέβαια πρέπει να πούμε ότι καθένας που βλέπει ένα φως, δεν σημαίνει ότι βλέπει το άκτιστο Φως. Ο διάβολος πλανά τους ανθρώπους και τους δείχνει άλλα φώτα, δαιμονικά, ή ψυχολογικά, για να νομίσουν πώς είναι το άκτιστο Φως, ενώ δεν είναι. Γι αυτό κάθε χριστιανός που βλέπει κάτι ή που ακούει μία φωνή ή που έχει μία εμπειρία, δεν πρέπει να την δέχεται ως εκ Θεού, γιατί μπορεί να πλανηθή από τον διάβολο. Αλλά πρέπει να την εξομολογηθή στον Πνευματικό του, κι αυτός θα τού πη αν είναι εκ τού Θεού ή αν είναι τής πλάνης και τών δαιμόνων. Χρειάζεται πολλή προσοχή στο θέμα αυτό.

π.Γεώργιος Καψάνης