Γιατί ἔχουμε ἀνάγκη τούς Ἁγίους; Δέν ἀρκεῖ ἡ Ἁγία Γραφή και η Ιερά Παράδοση;

Ούτε Παράδοση, οὔτε Γραφή, χωρίς τήν Ἐκκλησία.

Ἡ Ἱερά Παράδοση καί ἡ Ἱερές Γραφές ὑφίστανται, μόνο για την Ἐκκλησία, και μόνο μέσα στην Ἐκκλησία. Δέν ὑφίστανται ἐκτός Ἐκκλησίας, οὔτε ἡ Γραφές, οὔτε ἡ Παράδοση.

Ὁ Ἱερομάρτυρας Ἰλαρίων (Troitsky) τονίζει πώς ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι μέρος τῆς ζωῆς τῆς Χάριτος τῆς Ἐκκλησίας. Δέν ὑπάρχει Γραφή – μέ τήν πραγματική ἔννοια τῆς λέξεως αὐτῆς – χωρίς τήν Ἐκκλησία. Ὁ Ἀλεξέϊ Χομιάκοφ ὑπογράμμισε πώς οἱ ἄνθρωποι πού ἀπέχουν ἀπό τήν Ἐκκλησία ἀδυνατοῦν νά κατανοήσουν τίς Γραφές, τήν Παράδοση, καί τίς πρακτικές της Ἐκκλησίας.

Ἐκ πρώτης ὄψεως, οἱ δηλώσεις αὐτές ἴσως φαντάζουν ὑπερβολικά ἁπλές καί ἀποξενωτικές. Καί ὅμως, ἄν τίς βάλουμε μέσα στό σωστό πλαίσιο, ὅλες οἱ παρεξηγήσεις λύονται.

Ἄς φαντασθοῦμε πώς ἐγώ ἐπιθυμῶ νά ἀνακαλύψετε τήν μουσική τοῦ ρώσου συνθέτη Ἰγκορ Στραβίνσκυ. Προσωπικά, γνωρίζω πολλά πράγματα γιά τά ἔργα του. Μπορῶ ἀκόμα νά σᾶς παραδώσω καί μάθημα σχετικά μέ τά ἔργα του, καί νά σᾶς ἐφοδιάσω μέ μερικά ἀξιόλογα γραπτά γιά πρόσθετη ἀνάγνωση. Θά ἀκούσετε τά λόγιά μου, θά διαβάσετε τά γραπτά καί θά μάθετε τά δεδομένα μέν – ἀλλά δέν θά ἔχετε ἀνακαλύψει γιά τόν ἑαυτό σας τήν μουσική τοῦ Στραβίνσκυ. Θά λείπει ὁ πιό σημαντικός παράγοντας: ἡ προσωπική σας συνάντηση μέ τήν μουσική του, ἡ πλήρης ἐμβύθιση καί ἡ ἄμεση διαδράση μέ μία ζωντανή παράσταση τῆς μουσικῆς τοῦ συνθέτη.

Τό ἴδιο ἰσχύει, μέ τήν Γραφή καί τήν Παράδοση. Μπορεῖς νά μιλᾶς γιά αὐτές ὅσο ἐπιθυμεῖς, καί νά διαβάσεις ἑκατοντάδες καί χιλιάδες ἐπιστημονικά γραπτά γιά τήν Γραφή καί γιά τήν Παράδοση. Ἀτυχῶς, ἄν δέν ὑπάρξει μία προσωπική συνάντηση καί ἡ χωρίς μεσολάβηση ἐμπειρία μας προκειμένου νά δομηθεῖ ἡ ζωή μας πάνω στήν Γραφή καί τήν Παράδοση, τά δύο αὐτά ἁπλῶς θά ὑφίστανται ὡς ἀξιοπερίεργα τεχνουργήματα τῆς ἀνθρώπινης Ἱστορίας.

Μπορεῖτε νά τίς συναντήσετε καί νά τίς ἀνακαλύψετε, μόνο μέσα στην Ἐκκλησία, ἡ Ὁποία βιώνει καί ἀναπνέει τήν Γραφή καί τήν Παράδοση ἤδη ἐπί πολλαπλές χιλιετίες. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει μία ἀδιάκοπη διαδοχή ἀπό ἐκείνους πού ἔχουν ἀφιερωθεῖ στήν διατήρηση τῆς Γραφῆς καί τῆς Παράδοσης – δηλαδή, τούς Ἁγίους Της.

«Ἁγιότητα» σημαίνει πώς κάποιο πρόσωπο ζεῖ σύμφωνα μέ τήν Παράδοση καί τήν Γραφή, καί πώς ἡ πληρότητα τῆς Θεϊκῆς Ἀποκάλυψης εἶναι πλήρως ἐνσωματωμένη στίς ζωές ὁρισμένων ἀνθρώπων, ἀλλά πρωτίστως στήν ζωή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Ἡ μουσική τοῦ Στραβίνσκυ μᾶς «ἀποκαλύπτεται», μόνο ἄν τήν παρακολουθήσουμε «ζωντανά». Παρομοίως ἡ Παράδοση καί ἡ Γραφή, μᾶς «ἀποκαλύπτονται» πλήρως, μόνο ἄν εἴμαστε μέσα στήν Ἐκκλησία – ἄν συμμετέχουμε στήν ἁγιότητά Της. Ἡ βαθύτερη δυνατόν ἐμπειρία τῆς Παράδοσης εἶναι ἐφικτή, μόνο μέσω τοῦ Μυστηρίου τῆς Εὐχαριστίας. Ἡ Θεία Εὐχαριστία εἶναι τό σταυροδρόμι ὅπου συναντῶνται ἡ Παράδοση καί ἡ Γραφή.

Ἡ πληρότητα τῆς Θεϊκῆς Ἀποκάλυψης δόθηκε μόνο μία φορά στήν Ἐκκλησία – τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς. Οἱ Χριστιανοί τῶν ἑπόμενων αἰώνων ἁπλῶς σήκωναν τό πέπλο καί σταδιακά ἐξηγοῦσαν αὐτή τήν ποικίλη Παράδοση. Τά θεσπίσματα τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τά δόγματα τῆς Ἐκκλησίας, τά ἔργα τῶν Ἁγίων Πατέρων, ὁ κανόνας ἁγιογράφησης, ἡ ἀρχιτεκτονική τῶν ναῶν, καί ὁ Κανόνας τῆς Ἁγίας Γραφῆς – ὅλα αὐτά εἶναι κομμάτια τῆς Ἱερᾶς Παράδοσης.

Συνεπῶς, ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας οὔτε «ἐξελίσσεται» οὔτε «ἀναπτύσσεται» καθ’ οἱονδήποτε τρόπο. Εκφράζεται, μέσα στήν Ἱστορία τῆς ἀνθρώπινης φυλῆς καί μέσα στίς ζωές ἁγίων ἀνθρώπων. Ὁ Ἅγιος Αὐγουστίνος – ὁ ὁποῖος ἀνακάλυψε τήν Παράδοση καί τήν Γραφή μόνο μετά ἀπό τήν γνωριμία του μέ τόν Ἅγιο Ἀμβρόσιο Μεδιολάνων – ἔγραψε τά ἑξῆς παράδοξα λόγια: «Δέν θά πίστευα τό Εὐαγγέλιο, ἄν δέν ἦταν χάρη στό κύρος τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας».

Μποροῦμε νά ἀναδιατυπώσουμε τά λόγια αὐτά τοῦ Ἁγίου, καί νά δηλώσουμε: «Δέν θά πίστευα στήν Παράδοση, ἄν δέν ἦταν χάρη στό κύρος τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας». Τό κύρος μέσα στήν Ἐκκλησία εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα πού ἐνοικεῖ μέσα Της.

Sysoev Tikhon