Ο πρώτος χρονικογράφος του Ιησού και το τέλος της Ιερουσαλήμ με το Πάσχα του 70 μ.χ ..

Μιας που μιλάμε τελευταία για γενοκτονίες, να θυμίσουμε ότι η πρώτη γενοκτονία στην ιστορία – κι ας ενοχλεί τον σύμβουλο του προέδρου Ερντογάν η χρήση αυτού του όρου όταν πρόκειται για γεγονότα πριν από το 1948 – έγινε το 70 μ.Χ. από τους Ρωμαίους.

Η μαρτυρία αυτή ανήκει σε έναν ιουδαίο στρατηγό, ιστορικό και διπλωμάτη που έχει μείνει στην ιστορία ως ο πρώτος χρονικογράφος του Ιησού. Πρόκειται για τον Φλάβιο Ιώσηπο, ο οποίος στο περίφημο χωρίο Testimonium Flavianum χαρακτηρίζει τον Ιησού «σοφό, που έκανε θαύματα, δίδασκε τους ανθρώπους και ήταν ικανός να προσελκύει πολλούς Ιουδαίους και πολλούς Ελληνες». Ο Ιώσηπος αναφέρεται στην καταδίκη του Χριστού στον σταυρό από τον ρωμαίο κυβερνήτη Πόντιο Πιλάτο ύστερα από καταγγελία που έκαναν εβραίοι προύχοντες και μιλά για τους «Χριστιανούς που πήραν το όνομά τους από αυτόν» όχι με προσβλητικό τρόπο, όπως γινόταν μέχρι τότε, αλλά με σεβασμό.

Σε αυτό το βραχύ χωρίο αναφέρεται εκτενώς ο γνωστός ιταλός ιστορικός Λουτσιάνο Κάνφορα στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Ο προσηλυτισμός: Πώς εκχριστιανίσθηκε ο Φλάβιος Ιώσηπος», που μόλις κυκλοφόρησε στην Ιταλία από τις εκδόσεις Salerno. Αντικείμενο του βιβλίου είναι η συζήτηση που διαρκεί εδώ και αιώνες γύρω από το Testimonium Flavianum, το κατά πόσον είναι γνήσιο ή πλαστό, το πώς ερμηνεύθηκε, πώς χρησιμοποιήθηκε και πώς εργαλειοποιήθηκε.

Αυτό που ενδιαφέρει εν τέλει τον Κάνφορα είναι φυσικά η ιστορική αλήθεια. Αλλά και η επίδραση που έχουν διαχρονικά η ανάγνωση, η χρήση και η επικαιροποίηση ενός κειμένου στην ίδια την ουσία του, δεδομένου ότι κάθε ερμηνεία προσθέτει μια νέα διάσταση, συνιστά ένα νέο ψήγμα αλήθειας. Ο ίδιος ο Ιώσηπος τα γνώριζε όλα αυτά και έλεγε: «Παρέδωσα στους αυτοκράτορες τα βιβλία που έγραψα όταν τα γεγονότα συνέβαιναν ακόμη κάτω από τα μάτια μου, γιατί γνώριζα πολύ καλά ότι έλεγα την αλήθεια κι ότι κανείς δεν θα μπορούσε να με διαψεύσει».

Ο Ιώσηπος ήταν αινιγματική και αντιφατική φιγούρα. Οταν ο Βεσπασιανός εισέβαλε το 67 μ.Χ. στη Γαλιλαία, εκείνος ήταν στρατιωτικός διοικητής των Ιουδαίων. Εγκαταλείφθηκε όμως από μεγάλο μέρος του στρατού και κατέφυγε σε μια μικρή ορεινή πόλη, τα Ιοτάπατα. Οταν η πολιορκία της πόλης έγινε ασφυκτική, κατέφυγε με 40 συμπολεμιστές του σε μια σπηλιά. Εκεί αποφάσισαν ότι για να μην πέσουν στα χέρια του εχθρού, θα αυτοκτονήσουν συλλογικά. Ο Ιώσηπος έκανε ότι συμφωνεί, φρόντισε να πεθάνουν οι υπόλοιποι κι όταν έμεινε μόνος παραδόθηκε στους Ρωμαίους. Εκμεταλλευόμενος τη δεισιδαιμονία του Βεσπασιανού, προφήτεψε ότι σύντομα θα γινόταν αυτοκράτορας. Κι όταν δύο χρόνια αργότερα η προφητεία του εκπληρώθηκε, προσελήφθη από τον Τίτο ως μεσολαβητής για να πείσει τους Ιουδαίους να παραδώσουν την Ιερουσαλήμ.

Ηταν εκεί όταν ξεκίνησε η πολιορκία, την Κυριακή του Πάσχα. Ηταν παρών όταν έγιναν οι σφαγές. Κι έδωσε εκείνος στο «Περί Ιουδαϊκού Πολέμου», το πρώτο του μεγάλο έργο, τον αριθμό των νεκρών που έκανε δύο χιλιετίες αργότερα τον Κάνφορα να μιλήσει για γενοκτονία. Ακολούθησε η «Ιουδαϊκή Αρχαιολογία», μια 20τομη ιστορία του εβραϊκού λαού βασισμένη σε βιβλικές πηγές και προσωπικές πληροφορίες. Στον 18ο τόμο περιλαμβάνεται το περιβόητο Testimonium Flavianum.

«Πώς διασώθηκε αυτό το επιβλητικό corpus;» διερωτάται ο Κάνφορα. Από τα 40 βιβλία του Πολύβιου χάθηκαν τα 35, από τα 40 βιβλία του Διόδωρου τα 25, για να μη μιλήσουμε για τα 144 βιβλία του Νικόλαου Δαμασκηνού που χάθηκαν όλα. Αντιθέτως σώθηκε ακόμη και η Αυτοβιογραφία του Ιώσηπου, που ήταν ένα είδος παραρτήματος του 20ού τόμου της Αρχαιολογίας, ενώ για παράδειγμα η μεγάλη βιογραφία του Κικέρωνα που είχε γράψει ο Τίρων χάθηκε.

H εξήγηση που δίνει ο ιταλός ιστορικός είναι ότι το έργο του Ιώσηπου έφτασε πολύ γρήγορα σε χριστιανικά χέρια. Κι επειδή θεωρήθηκε χρήσιμο, αν όχι απαραίτητο, αναπαρήχθη προσεκτικά από τους χριστιανούς αντιγραφείς προκειμένου να προστατευθεί. Ετυχε έτσι της ίδιας προστασίας με την Παλαιά Διαθήκη.

Είναι λοιπόν το Testimonium Flavianum γνήσιο; Ω, ναι, παρά τις προσπάθειες να χαρακτηριστεί πλαστό τόσο για φιλολογικούς όσο για ιδεολογικούς λόγους, που μοιάζουν διαφορετικοί αλλά πάντα συγκλίνουν. Ο Κάνφορα όμως, που ξέρει να ξεχωρίζει το αυθεντικό από το πλαστό, αποδεικνύει την αυθεντικότητα του έργου με το οποίο καταπιάνεται δίνοντας φωνή σε πολλούς φιλολόγους που έχουν ασχοληθεί με αυτό. Αν τελικά ο Ιώσηπος ο Προδότης δεν διαψεύστηκε – γράφει η Σίλβια Ρόντσεϊ στη Repubblica – είναι επειδή ήταν πολιτικά πιο οξυδερκής και πιο βαθύς από τους ιστορικούς της εποχής του, αλλά κι από πολλούς προφήτες που ακολούθησαν.

Λουτσιάνο Κάνφορα (1942 – )
Ενας «κομμουνιστής χωρίς κόμμα»
Καθηγητής αρχαιοελληνικής και λατινικής φιλολογίας στο πανεπιστήμιο του Μπάρι, ο Κάνφορα θεωρείται ένας από τους κορυφαίους ειδικούς στον Θουκυδίδη. Το 1999 ήταν υποψήφιος ευρωβουλευτής με το Κόμμα Ιταλών Κομμουνιστών (PdCI), μετά τη διάλυση του οποίου δήλωνε «κομμουνιστής χωρίς κόμμα» και αμετανόητος διεθνιστής. «Ο ιστορικοκρατούμενος πολιτικός Κάνφορα», έγραφε το 2006 ο Σπύρος Ασδραχάς στο περιοδικό Αναγνώσεις, «εικονογραφεί τον σύγχρονο κόσμο για να δείξει το πολύπλεγμα από το οποίο είναι δυνατό να ανακύψει η σύγχρονη πιθανή επαναστατική πράξη. Οι ταξινομήσεις των φαινομένων μπορεί να φαίνονται ευχερείς, τα συμπεράσματα όμως στα οποία εκβάλλουν δεν είναι ανώδυνα: δεν είναι ανώδυνα, γιατί τα σφραγίζει το βάρος μιας μακραίωνης ιστορικής διάρκειας, στην οποία φάνηκε ότι μπορούσε να έχει θέσει τέρμα η ορθολογική ανάλυση του καπιταλισμού του 19ου αιώνα και η λογικά θεμελιωμένη υπέρβασή του».

Πηγή in.gr

*Λίγα λόγια για την καταστροφή της Ιερουσαλήμ το 70 μ.χ

Ο Ιώσηπος αναφέρει  για τον λιμό ,απο την πολιορκία της Ιερουσαλήμ «Οι γυναίκες άρπαζαν την τροφή τον ανδρών τους, τα παιδιά των πατέρων τους και, το χειρότερο, οι μητέρες άρπαζαν την τροφή από το στόμα των νηπίων ακόμα παιδιών τους, και ενώ τα πιο αγαπητά τους πλάσματα μαραίνονταν στην αγκαλιά τους, καμιά φειδώ δεν της συγκρατούσε να μην τους αφαιρέσουν τις λιγοστές σταλαγματιές ζωής. Οι επαναστάτες ήταν πανταχού παρόντες, έσπαζαν τις  πόρτες των σπιτιών και έφθαναν να βγάζουν τις μπουκιές που είχαν μισοκαταπιεί οι ένοικοι από τον φάρυγγά τους.»[…]

Σημειώθηκαν και κρούσματα ανθρωποφαγίας, με αποκορύφωμα να φθάσει μία γυναίκα να σκοτώσει, να ψήσει και να φάει τον μικρό γιο της. Το φρικτό αυτό συμβάν έφθασε γρήγορα στα αυτιά των Ρωμαίων και τελικά το πληροφορήθηκε και ο Τίτος, ο οποίος, σε μια έκρηξη οργής, αποφάσισε να θάψει αυτό το απεχθές περιστατικό της τεκνοφαγίας κάτω από τα ερείπια της πόλης, για να μην αντικρίσει ποτέ πάλι ο ήλιος πόλη όπου οι μητέρες τρέφονταν με τέτοιο τρόπο.

Ο Τίτος διέταξε τους στρατιώτες του να ισοπεδώσουν την πόλη και τον Ναό, αφήνοντας μόνο τους ψηλότερους πύργους, Φασάηλο, Ιππικό και Μαριάμμη, και το τμήμα του τείχους που κάλυπτε την Ιερουσαλήμ από τα δυτικά.[…] Η λεία που μεταφέρθηκε στη Ρώμη υπήρξε κολοσσιαία. Μεταξύ των πολυτιμότερων θησαυρών οι οποίοι εναποτέθηκαν στον ναό της Ειρήνης που έκτισε αργότερα ο Βεσπασιανός, ήταν μια χρυσή τελετουργική τράπεζα βάρους πολλών ταλάντων, η περίφημη επτάφωτη λυχνία, το σύμβολο του Ιουδαϊσμού, επίσης από ατόφιο χρυσό, ο Ιουδαϊκός νόμος και τα πορφυρά παραπετάσματα του σηκού του Ναού.
Ο πληθυσμός της Ιερουσαλήμ που επέζησε του πολέμου πωλήθηκε στα σκλαβοπάζαρα ή εκδιώχθηκε με τη βία από την περιοχή, η οποία ανακηρύχθηκε απαγορευμένη, επί ποινή θανάτου, για όσους  θα επιχειρούσαν για θρησκευτικούς λόγους να επισκευθούν τα ερείπια. […] Η Χ Λεγεώνα εγκαταστάθηκε μόνιμα στη ρημαγμένη πόλη.

Ο Ιώσηπος σημειώνει 97.000 αιχμαλώτους και 1.100.000 νεκρούς από την καταστροφή το 70 μ.χ  της Ιερουσαλήμ  χωρίς να υπολογίζει τις χιλιάδες που σταυρώθηκαν η εσφάγησαν πριν την άλωση της πόλης.