Ἐαν οἱ Ὀρθόδοξοι τότε στην Τουρκοκρατία ἦταν αὐτοὶ ποὺ εἶναι σήμερα, θὰ εἶχε σβήσει ἡ Ὀρθοδοξία.

Στην κατάσταση τοῦ φωτισμοῦ ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ την ἐλευθερία τοῦ Πνεύματος.

«Γι’ αὐτον τον λόγο, ἐπειδὴ εἴχαμε αὐτους τους ἀνθρώπους(τους φωτισμένους) σὲ ὅλη την Τουρκοκρατία, γι’ αὐτὸ καὶ δεν ἔσβησε ἡ Ὀρθοδοξία. Ἐαν οἱ Ὀρθόδοξοι τότε στην Τουρκοκρατία ἦταν αὐτοὶ ποὺ εἶναι σήμερα, θὰ εἶχε σβήσει ἡ Ὀρθοδοξία. Αὐτὸ εἶναι τὸ ἱστορικὸ πικρὸ γεγονός.

Λοιπόν, ἐλεύθερος κατὰ την Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος βρίσκεται σὲ κατάσταση φωτισμοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ λέμε στήν Ἐκκλησία «Εἰρήνη πάσι», διότι ἔτσι ἔχει την εἰρήνη.

«Εἰρήνην την ἐμην δίδωμι ὑμίν» (Ἰω Ιδ’, 27). Καὶ ὅταν λέει ὅτι σᾶς δίδω εἰρήνη, σημαίνει ὅτι σᾶς δίδω Πνεῦμα ἅγιον, προσευχὴ στην καρδιά, καὶ ἔτσι ὁ ἄνθρωπος εἰρηνεύει, ἔχει την δικαίωση. Ἔχει την καταλλαγὴ μὲ τον Θεό. Ἀρχίζει νὰ γίνεται φίλος τοῦ Θεοῦ μὲ τον φωτισμὸ καὶ μετὰ…στην θέωση εἶναι 100% πλέον φίλος τοῦ Θεοῦ καὶ ἐλεύθερος.

Αὐτὴ εἶναι ἡ ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου, ὅταν φθάνει στὸ νὰ ἀπαλλαγεῖ, ὄχι μόνο ἀπὸ την συμφεροντολογία, ὅπως στην κατάσταση τοῦ φωτισμοῦ, ἀλλὰ καὶ στην κατάσταση τῆς Θεώσεως ἀπαλλάσσεται ἀπὸ την δουλεία καὶ τὰ στοιχεῖα τῆς φύσεως, διότι τρέφεται ἀπὸ τον Ἴδιο τον Θεὸ καὶ σ’ αὐτήν την κατάσταση ἐαν συνεχίσει μπορεῖ νὰ πάει καὶ χρόνια καὶ μῆνες κ.ο.κ. Ὁπότε ἡ καλύτερη μελέτη εἶναι νὰ ἐπανέλθουμε στους βίους τῶν Ἁγίων νὰ τὰ δοῦμε ἐκεῖ καὶ νὰ καταλάβουμε ὅτι ἁμαρτία εἶναι ἔλλειψη φωτισμοῦ, ἐλευθερία εἶναι ἀπὸ τον φωτισμὸ στην θέωση.

Αὐτὰ εἶναι πολὺ ἁπλὰ τὰ πράγματα καὶ εἶναι ἡ θεραπεία τῆς προσωπικότητος τοῦ ἀνθρώπου. Γι’ αὐτὸ λέγω ὅτι, ἐάν ἐμφανιζόταν σήμερα ἡ Ὀρθοδοξία στην ἀκμή της καὶ ὄχι στήν κατάπτωσή της, ὅπως σήμερα, θὰ θεωρεῖτο κατὰ πάντα θετικὴ ἐπιστήμη καὶ θὰ ἦτο κάτι παραπάνω ἀπὸ ψυχολογία καὶ ψυχιατρική».

”Ὅσοι βρίσκονται σὲ κατάστασι φωτισμοῦ ἢ θεώσεως, αὐτοὶ εἶναι θεόπνευστοι ἢ δεν εἶναι θεόπνευστοι; Ἀπάντησις: Αὐτοὶ φυσικὰ εἶναι θεόπνευστοι. Διότι θεοπνευστία σημαίνει τί; Σημαίνει νὰ εἶναι κάποιος ἐμπνευσμένος ἀπὸ τον Θεόν. Ἐν ἀντιδιαστολὴ προς τί; Προς τὸ νὰ εἶναι κανεις ἐμπνευσμένος ἀπὸ τον διάβολο καὶ τους δαίμονες. Ἐκεῖνος θὰ εἶναι διαβολόπνευστος καὶ δαιμονόπνευστος.”
”Όταν ο Χριστός μιλάει για την έκχυση του Αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία και στους πιστούς, δεν μιλάει αφηρημένα, δεν μιλάει ότι θα το στείλη σε όλη την Εκκλησία γενικά. Ούτε ότι, επειδή οι δεσποτάδες και οι παπάδες έχουν μία αλληλοδιαδοχή με τις χειροτονίες, θα το λάβη γενικά όλη η Εκκλησία…

Ούτε εννοεί ότι εξ’ αιτίας της χειροτονίας των επισκόπων υπάρχει οπωσδήποτε η εγγύησις ότι το Πνεύμα το Άγιο θα κατοικήση μόνιμα μέσα στην Ιεραρχία…

Διότι, δεν είναι η ύπαρξις του επισκόπου η εγγύησις ότι μία Σύνοδος εμφορείται από το Άγιο Πνεύμα.

Απόδειξις είναι ότι υπήρξαν μέσα στην Εκκλησία πολλοί επίσκοποι, που κατεδικάσθησαν ως αιρετικοί…

Αν είχαν εκείνοι οι επίσκοποι Πνεύμα Άγιο, δεν θα έπεφταν σε αίρεσι.

Άρα, δεν είναι η εις επίσκοπον χειροτονία κάποιου απόδειξις ούτε εγγύησις ότι στον επίσκοπο αυτόν κατοικεί οπωσδήποτε το Άγιο Πνεύμα.”

Αποσπάσματα λόγων του Πατρός Ιωάννη Ρωμανίδη