Σε έξι μήνες ο Αμάνθιο Ορτέγκα, ο πλουσιότερος Ισπανός και δημιουργός της Ζara, θα παραδώσει τα ηνία της μεγαλύτερης αλυσίδας ένδυσης σε όλον τον κόσμο. Διάδοχός του;
Ο στενότερος συνεργάτης του κατά τα τελευταία πέντε χρόνια Πάμπλο Ισλα.
«Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή, με μεγάλο ενθουσιασμό και υπευθυνότητα, ενώ θα συνεχίσω να παραμένω στον όμιλο και στο διοικητικό συμβούλιο, να προτείνω τον Πάμπλο Ισλα, τον σημερινό αντιπρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο, να γίνει πρόεδρος». Ο 74χρονος επιχειρηματίας γνωστοποίησε τις προθέσεις του σε μια επιστολή που έστειλε ταυτόχρονα στους 92.000
εργαζομένους του ομίλου Ιnditex σε όλον τον κόσμο αποκαλώντας τους «αγαπητοί μου συνάδελφοι και φίλοι». Χωρίς πομπώδεις εκδηλώσεις, χωρίς την παρουσία φωτογράφων, ούτε δραματικά αντίο. Τον Ιούλιο οι μέτοχοι του ομίλου θα κληθούν να εγκρίνουν την επιλογή του. «Η νέα φάση, η οποία στην πραγματικότητα ήδη έχει δρομολογηθεί τα τελευταία χρόνια, θα χαράξει τον δρόμο προς το μέλλον. Ο συνδυασμός νεότητας και εμπειρίας, υπευθυνότητας και επαγγελματισμού, θα οδηγήσει την εταιρεία στη σωστή κατεύθυνση» έγραψε απλά και ξεκάθαρα ο «τσάρος» της Ζara.
«Σοφή απόφαση»
Πιστός στην εικόνα ενός κρυψίνου επιχειρηματία που αποφεύγει τα φώτα της δημοσιότητας και φέρει τον τίτλο του ένατου πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο, ο Ορτέγκα δεν έδωσε εξηγήσεις για τον λόγο για τον οποίο αποφάσισε να παραδώσει τη σκυτάλη της Ιnditex στον 46 χρονών Ισλα. Αλλά για τους αναλυτές η απόφασή του ήταν σοφή. Αφενός ο όμιλος, ο οποίος διαθέτει καταστήματα στους πιο εμπορικούς δρόμους μεγάλων και μικρών πόλεων ανά τον κόσμο, εξακολουθεί να καταγράφει εξαιρετικές επιδόσεις παρά την κρίση και αφετέρου ο δημιουργός του, αν και 74 ετών, χαίρει καλής υγείας.
Πρόκειται για συνθήκες που ευνοούν την καλή αποδοχή της απόφασής του από τις αγορές. Στο εννεάμηνο της περασμένης χρονιάς οι πωλήσεις του ομίλου- διαθέτει πέρα από τη Ζara τις αδελφές επωνυμίες Ρull&Βear, Μassimo Dutti, Βershka, Ζara Ηome, Οysho, Stradivarius, Τempe, Κiddy΄s Class και τη νέα αλυσίδα Uterque- αυξήθηκαν κατά 14%, σε 8,9 δισ. ευρώ.
Τον περασμένο μήνα άνοιξε το 5.000ό κατάστημά του, ενώ τα κέρδη του στο εννεάμηνο εκτοξεύτηκαν κατά 42%, στα 1,18 δισ. ευρώ. Οπως συνέβη με άλλους ισπανικούς ομίλους, η Ιnditex αντιστάθηκε στις επιπτώσεις της κρίσης χάρη στις επενδύσεις της σε αναδυόμενες αγορές, ειδικότερα στην Ασία και τη Λατινική Αμερική.
Αλλωστε, ο διάδοχος του Ορτέγκα έχει ταυτιστεί με τον όμιλο. Σε αντίθεση με τον ιδρυτή του, ο οποίος πάντως θα συνεχίσει να κατέχει το 60% των μετοχών, ο διευθύνων σύμβουλος που ανέλαβε τη θέση το 2005 βρίσκεται συνεχώς στο προσκήνιο και έχει διαχειριστεί τη δυναμική επέκταση της εταιρείας παγκοσμίως. Εχει δουλέψει στο ισπανικό υπουργείο Οικονομίας, στην ισπανική τράπεζα Βanco Ρopular και διετέλεσε πρόεδρος του ομίλου καπνοβιομηχανίας Αtladis. Στην Ισπανία χαίρει της εκτίμησης επιχειρηματιών και στελεχών.
Πώς ξεκίνησε
Τη δεκαετία του ΄60, και ενώ εργαζόταν ως υπεύθυνος σε κατάστημα με γυναικεία εσώρουχα, η ιδέα της προσιτής μόδας γεννήθηκε στον Ορτέγκα. Επικέντρωσε το ενδιαφέρον του σε ένα λουλουδάτο κομμάτι το οποίο, αφού το δούλεψε για εβδομάδες, έγινε το πρώτο του ρούχο, η πρώτη του απομίμηση των catwalks. Εγινε ανάρπαστο. Το 1975 ο Ορτέγκα άνοιξε το πρώτο κατάστημα Ζara στη Λα Κορούνια- το σημαντικότερο κέντρο της ισπανικής κλωστοϋφαντουργίας- και η εξέλιξή του ήταν τέτοια ώστε έφτασε σε σημείο να ανοίγει ένα κατάστημα Ζara κάθε 36 ώρες!
Η επιχείρηση έχει γίνει αντικείμενο μελέτης σε business schools σε όλον τον κόσμο και το όνομα Ζara αποτελεί σύμβολο της Ισπανίας, όπως η παέγια και η σαγκρία. Εχει, άλλωστε, παρουσία σε 77 χώρες. Στην Ελλάδα ο όμιλος έχει ανοίξει 152 καταστήματα, εκ των οποίων 44 φέρουν την επιγραφή Ζara. Το 2009 τα κέρδη μόνο της Ζara έφτασαν τα 26 εκατ. ευρώ, ο τζίρος της διαμορφώθηκε σε 228,2 εκατ. ευρώ (έναντι 233 εκατ. το 2008) και αναδείχτηκε στην 83η πιο κερδοφόρα επιχείρηση εν Ελλάδι.
Στη μόδα από τα 13 του
Η μύηση του ιδρυτή της στον κόσμο της μόδας και της ραπτικής άρχισε από την ηλικία των 13 ετών, όταν ο Ορτέγκα- ο πατέρας του ήταν σιδηροδρομικός εργάτης και η μητέρα του υπηρέτρια- έκανε θελήματα για έναν παραγωγό πουκαμίσων. Αργότερα δούλεψε ως βοηθός ράπτη, όπου διαπίστωσε πώς αυξάνεται το κόστος ενός ενδύματος λόγω των μεσαζόντων. Συνειδητοποίησε, τότε, πόσο σημαντική είναι η μεταφορά των εμπορευμάτων απευθείας στον πελάτη, αρχή που οδήγησε στη δημιουργία ενός από τα καλύτερα συστήματα logistics και στη χάραξη της ευρύτερης στρατηγικής της Ζara, με αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους και την ευελιξία και ταχύτητα στην παραγωγή.
Στο έντυπο της πρώτης ετήσιας οικονομικής έκθεσης της Ζara, το 1999, διατύπωνε τον στόχο του: «Ο στόχος της Ζara είναι ο εκδημοκρατισμός της μόδας. Σε αντίθεση με την ιδέα της μόδας ως προνόμιο, προσφέρουμε προσιτή μόδα που φτάνει στους κεντρικούς δρόμους, εμπνευσμένη από τα γούστα, τις επιθυμίες και τον τρόπο ζωής σύγχρονων ανδρών και γυναικών».
Σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, ο διάδοχός του αποτελεί απλώς ένα στάδιο προτού αναλάβει τα ηνία της εταιρείας η κόρη τού Ορτέγκα από τον δεύτερο γάμο του. Οπως ο πατέρας της, η 26χρονη Μάρθα άρχισε να εργάζεται ως πωλήτρια σε ένα κατάστημα Βerska στο Λονδίνο το 2007. Αργότερα εκπαιδεύτηκε στη Βαρκελώνη και τη Σαγκάη, ώστε να αρχίσει πρόσφατα να εργάζεται στα κεντρικά της εταιρείας στο Αρτέιχο.
Θα τον διαδεχθεί ο Πάμπλο Ισλα, ο στενότερος συνεργάτης του κατά τα τελευταία πέντε χρόνια
Με 25 δισ. αλλά χωρίς γραβάτα
Ο Ορτέγκα, του οποίου η περιουσία εκτιμάται σε 25 δισ. δολάρια, είναι γνωστός ως ένας προσγειωμένος επιχειρηματίας. Δεν έχει δώσει ποτέ συνεντεύξεις, δεν φοράει ποτέ γραβάτα, αλλά τζιν και μπλουζάκια, ενώ αποφεύγει τις επίσημες συναντήσεις ακόμα και με τραπεζίτες. Δέχτηκε να φωτογραφηθεί το 2001 ενόψει της εισόδου της εταιρείας στο χρηματιστήριο της Μαδρίτης ενώ όταν ο ισπανός πρίγκιπας Φίλιππος επισκέφθηκε τα γραφεία της Ιnditex, τον υποδέχτηκαν στελέχη της εταιρείας.
Ακόμα και την ημέρα της εισόδου στο χρηματιστήριο, όταν έγινε ο πιο πλούσιος άνθρωπος στην Ισπανία, πήγε στη δουλειά, παρακολούθησε τις ειδήσεις στην τηλεόραση για 15 λεπτά διαπιστώνοντας ότι κέρδισε 6 δισ. ευρώ και μετά έφαγε μεσημεριανό στην καφετέρια της εταιρείας. Οταν ο ισπανός πρωθυπουργός κάλεσε τους 20 ισχυρότερους επιχειρηματίες της Ισπανίας προκειμένου να συζητήσουν για την κρίση, όλοι παραβρέθηκαν εκτός από τον Ορτέγκα.