Πως ο Πλάτων απορρίπτει το δεν μπορώ να είμαι Χριστιανός γιατί είμαι Έλληνας

Στο άρθρο αυτό μεταφέρω απόσπασμα από το ΦΑΙΔΩΝ (περί ψυχής) του Πλάτων. Το άρθρο αυτό δεν είναι κατήχηση παρά μόνο να ενημερωθεί ο κάθε ένας που δεν ξέρει γιατί δεν θέλουν τον Έλληνα χριστιανό. 

Όπως θα δείτε παρακάτω οι απόψεις του Σωκράτη που μας μεταφέρονται μέσω του Πλάτωνα όχι μόνο δεν έρχονται σε αντίθεση με το χριστιανισμό αλλά θα έλεγε κάποιος ότι η ουσία του βρίσκεται κάπου εκεί.

Θα δούμε ότι οι φιλόσοφοι της εποχής πολύ πριν έρθει ο Χριστός είχαν πιάσει το νόημα ότι για να φτάσει η ψυχή στην αλήθεια θα πρέπει να αποκοπεί από τα υλικά και γήινα. Κάτι που μας το είπε και ο Χριστός. Δηλαδή ότι θα πρέπει να απορρίψουμε το κόσμο αυτό.

Χρονικά ο διάλογος μας μεταφέρει στις μέρες που ο Σωκράτης έχει καταδικαστεί σε θάνατο και περιμένει την εκτέλεση της ποινής του.

<<Όσοι καταπιάνονται σωστά με τη φιλοσοφία υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην πάρουν είδηση οι άλλοι ότι το μόνο πράγμα στο οποίο επιδίδονται είναι το να πεθάνουν και ο θάνατος. Αν αυτό είναι αλήθεια, τότε θα ήταν παράδοξο σε όλη τους τη ζωή να μην ποθούν τίποτε άλλο, και, όταν φτάνει,να αγανακτούν μ’ αυτό στο οποίο παλιότερα με ζήλο επιδίδονταν.

Ο Σιμμίας γέλασε και είπε: Μα τον Δία, Σωκράτη, δεν είχα τώρα δα καμιά διάθεση, κι όμως εσύ με έκανες να γελάσω. Γιατί, φαντάζομαι, το πλήθος, όταν ακούσει τούτο εδώ, θα θεωρήσει ότι πολύ σωστά ειπώθηκε για τους φιλοσόφους – και οι δικοί μας άνθρωποι θα συμφωνούσαν απολύτως –ότι πράγματι οι ασχολούμενοι με τη φιλοσοφία επιζητούν τον θάνατο και, έχει καταλάβει ότι είναι άξιοι της τύχης αυτής.

Και θα έλεγε αλήθεια, Σιμμία, εκτός από το ότι έχει καταλάβει. Γιατί δεν έχει καταλάβει με ποια έννοια επιζητούν τον θάνατο και με ποια έννοια είναι άξιοι του θανάτου και ποιου θανάτου οι αληθινοί φιλόσοφοι. Ας το συζητήσουμε εμείς μεταξύ μας, είπε, κι αυτούς ας τους κατά μέρος. Νομίζουμε λοιπόν πως ο θάνατος είναι κάτι;

Βεβαιότατα, είπε ο Σιμμίας παίρνοντας το λόγο.

Άραγε είναι κάτι διαφορετικό από την απαλλαγή της ψυχής από το σώμα; Και μήπως θάνατος δεν είναι να μείνει το σώμα χωριστά κι αυτόνομο, αφού απαλλαγεί από την ψυχή,και η ψυχή να υπάρχει χωριστά κι αυτόνομα, αφού απαλλαγεί από το σώμα; Είναι κάτι άλλο άραγε ο θάνατος από αυτό;

Όχι, αυτό ακριβώς, είπε.

Σκέψου λοιπόν, καλέ μου, αν θα συμμεριστείς και συ την άποψή μου. Γιατί από αυτά, νομίζω, θα προχωρήσουμε παραπέρα στα θέματα που εξετάζουμε. Σου φαίνεται ότι είναι γνώρισμα φιλοσόφου ανθρώπου να κατατρίβεται με τις υποτιθέμενες ηδονές αυτού του είδους, δηλαδή φαγητά και ποτά;

Κάθε άλλο, Σωκράτη, είπε ο Σιμμίας. 

Και με τις ηδονές του έρωτα;

Σίγουρα όχι.

Και τις υπόλοιπες φροντίδες για το σώμα; Νομίζεις ότι τις έχει σε υπόληψη ένας τέτοιος άνθρωπος; Όπως για παράδειγμα την απόκτηση εκλεκτών φορεμάτων και υποδημάτων και τους άλλους καλλωπισμούς σχετικά με το σώμα, ποιο απ’ τα δύο, σου φαίνεται ότι τους δίνει ή όχι αξία,στο μέτρο που δεν είναι πραγματικά αναγκασμένος να συμμετέχει σε αυτά;

Μου φαίνεται ότι δεν τους δίνει αξία, είπε, εκείνος τουλάχιστον που είναι πραγματικός φιλόσοφος.

Λοιπόν πιστεύεις γενικά, συνέχισε, ότι ένας τέτοιος άνθρωπος δεν ασχολείται με το σώμα και ότι,στον βαθμό που μπορεί, έχει απομακρυνθεί απ’ αυτό κι έχει στραφεί προς την ψυχή;

 Έτσι πιστεύω.

Επομένως, πρώτα απ’ όλα σε παρόμοιες καταστάσεις δεν είναι που φαίνεται ο φιλόσοφος, καθώς προσπαθεί να αποδεσμεύσει όσο γίνεται περισσότερο την ψυχή από την επικοινωνία με το σώμα,σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ τους άλλους;

Προφανώς.

Και θεωρούν μάλιστα οι πολλοί, Σιμμία, ότι εκείνος που δεν αισθάνεται καμία ευχαρίστηση με τέτοιου είδους απολαύσεις και δεν παίρνει μέρος σε αυτές δεν είναι άξιος να ζει, αλλά ότι αντίθετα τείνει και πλησιάζει προς τον θάνατο αυτός που δεν φροντίζει για τις απολαύσεις που δημιουργούνται δια μέσου του σώματος.

Αυτά που λες είναι απολύτως αληθινά.

Και ποια είναι η γνώμη σου για την απόκτηση της φρόνησης; Είναι το σώμα εμπόδιο ή όχι, αν κάποιος το συμπεριλάβει βοηθό στην αναζήτησή της; Να για παράδειγμα τι εννοώ: Η όραση κι η ακοή προσπορίζουν άραγε ένα μέρος της αλήθειας στους ανθρώπους, ή μήπως στην πραγματικότητα συμβαίνει κάτι παρόμοιο με αυτά που μας επαναλαμβάνουν συνέχεια οι ποιητές,ότι δηλαδή δεν ακούμε τίποτα με ακρίβεια ούτε βλέπουμε; Κι όμως, αν είναι αναξιόπιστες και θολές αυτές οι αισθήσεις του σώματος, σκέψου οι άλλες… Γιατί όλες είναι κατά κάποιο τρόπο κατώτερες απ’ αυτές. Ή μήπως δεν σου φαίνονται έτσι;

Ασφαλώς, είπε.

Πότε λοιπόν, είπε αυτός, αγγίζει η ψυχή την αλήθεια; Γιατί όταν επιχειρεί με την μεσολάβηση του σώματος να εξετάσει κάτι, τότε, είναι φανερό, το σώμα την εξαπατά.

Αλήθεια λες.

Άρα λοιπόν δεν είναι μόνο μέσα στον λογισμό, αν είναι κάπου, που βλέπει ολοφάνερα μπροστά της κάποιο από αυτά που είναι;

Ναι.

Και αναμφίβολα καλύτερα διαλογάται τότε, όταν κανένα απ’ αυτά δεν την παρενοχλεί, ούτε η ακοή ούτε η όραση ούτε η οδύνη ούτε κάποια ηδονή, αλλά αντίθετα μένει τελείως μόνη με τον εαυτό της, χωρίς να λογαριάζει το σώμα και, στον βαθμό που μπορεί, χωρίς να επικοινωνεί και να έρχεται σε επαφή με αυτό, λαχταρά αυτό που πραγματικά υπάρχει (το Όν).

Έτσι είναι πράγματι.

Και στην περίπτωση τούτη λοιπόν, η ψυχή του φιλοσόφου δεν περιφρονεί τελείως το σώμα, δεν το αποφεύγει άραγε, και δεν αναζητά να μείνει μόνη με τον εαυτό της;

Έτσι φαίνεται.

Και για τούτα εδώ, Σιμμία, τι έχεις να πεις; Λέμε ότι υπάρχει κάτι δίκαιο καθ’ αυτό ή όχι;

Το λέμε βέβαια, μα τον Δία.

Και κάτι ωραίο και καλό;

Πως όχι;

Είδες ωστόσο μέχρι τώρα κάποιο από τα πράγματα αυτού του είδους με τα μάτια σου;

Όχι βέβαια, απάντησε εκείνος.

Αλλά ίσως τα άγγιξες με κάποια άλλη απ’ τις αισθήσεις, που λειτουργούν μέσω του σώματος. Και αναφέρομαι σε όλα, στο μέγεθος, στην υγεία, στη δύναμη, και στα άλλα, με μια λέξη σε όλα,άγγιξες την ουσία τους, δηλαδή τι ακριβώς είναι στην πραγματικότητα καθένα από αυτά; Άραγε η καθαρότερη αλήθεια γι’ αυτά ατενίζεται δια μέσου του σώματος ή μήπως συμβαίνει το εξής:όποιος από μας ετοιμαστεί στον μεγαλύτερο βαθμό και με τη μεγαλύτερη ακρίβεια να σκεφθεί για καθένα από τα πράγματα που ερευνά και εξετάζει, αυτός δεν είναι που θα μπορούσε να φτάσει πιο κοντά στο να γνωρίσει το καθένα από αυτά;

Ασφαλώς.

Και αυτό δεν θα το έκανε άραγε σε όλη του την καθαρότητα αυτός που, στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, θα αντιμετώπιζε καθένα από αυτά με τη διάνοια και μόνο, χωρίς να παρεμβάλλει στη διανοητική διαδικασία την όραση και χωρίς να σέρνει πίσω του καμιά άλλη αίσθηση για να συνοδεύει τον λογισμό, αλλά, χρησιμοποιώντας την αμιγή διάνοια αυτή καθ’ αυτή, θα άρχιζε να κυνηγάει καθένα από τα όντα αυτό καθ’ αυτό, και απρόσμικτο, απαλλαγμένος όσο γίνεται απ’ τα μάτια, απ’ τα αυτιά, με δυο λόγια από το σώμα στο σύνολό του, επειδή το σώμα, όταν παίρνει μέρος, ταράζει και δεν αφήνει την ψυχή να αποκτήσει την αλήθεια και τη φρόνηση; Αυτός δεν είναι άραγε, Σιμμία, αν υπάρχει κάποιος στον κόσμο, που θα πετύχει το όν (την πραγματικότητα);

Είναι απίστευτο, είπε ο Σιμμίας, το πόσο σωστά μιλάς, Σωκράτη.

Εξαιτίας όλων αυτών λοιπόν, είπε, αναγκαστικά γεννιέται στο μυαλό των γνήσιων φιλοσόφων μια τέτοια γνώμη, ώστε και μεταξύ τους να μιλούν περίπου έτσι: «Ναι, υπάρχει πράγματι η πιθανότητα, όπως ένα μονοπάτι, να μας βγάλει η σκέψη προς τα εκεί ότι, όσο έχουμε το σώμα και η ψυχή μας είναι ζυμωμένη μ’ ένα τέτοιο κακό, ποτέ δεν θα μπορέσουμε να οικειοποιηθούμε σε ικανοποιητικό βαθμό αυτό που επιθυμούμε. Αυτό που όπως λέμε είναι το αληθινό. 

Γιατί χιλιάδες ενοχλητικές ασχολίες μας δημιουργεί το σώμα με την ανάγκη για τροφή. Επιπλέον, αν μας βρουν τίποτε αρρώστιες, μας δημιουργούν εμπόδια στο κυνήγι του όντος. Με έρωτες, επιθυμίες, φόβους,με κάθε είδους φαντασιοκόπημα και ανόητη φλυαρία μας πλημμυρίζει, ώστε πράγματι, και είναι απόλυτα αληθινό αυτό που λέγεται, ότι εξαιτίας του δεν μας έρχεται ποτέ η παραμικρή σωστή σκέψη. Γιατί και τους πολέμους, τις επαναστάσεις και τις μάχες δεν τις δημιουργούν παρά το σώμα και οι επιθυμίες του.

Για την απόκτηση αγαθών βέβαια γίνονται όλοι οι πόλεμοι, και τα αγαθά εξαναγκαζόμαστε να τα αποκτήσουμε για χάρη του σώματος, υπόδουλοι σ’ αυτό και τη φροντίδα του. Εξαιτίας του πάλι δεν έχουμε καιρό να ασχοληθούμε με τη φιλοσοφία, για όλους αυτούς τους λόγους. 

Και το αποκορύφωμα είναι ότι, αν τύχει και μας αφήσει το σώμα καιρό για να στραφούμε προς τη διερεύνηση κάποιου θέματος, κατά τη διάρκεια της έρευνας παρεμβαίνει συνέχεια παντού,προξενεί θόρυβο και ταραχή και μας αποδιοργανώνει, έτσι που να μην μπορούμε εξαιτίας του να διακρίνουμε καθαρά την αλήθεια. 

Αντίθετα έχουμε πράγματι την απόδειξη ότι, αν είναι να γνωρίσουμε ποτέ κάτι ξεκάθαρα, πρέπει να απαλλαγούμε από αυτό, και ότι μόνο με την ψυχή πρέπει να ατενίζουμε ατά τούτα τα πράγματα. Τότε μόνο, καθώς φαίνεται, θα γίνει δικό μας αυτό που επιθυμούμε και λέμε ότι είμαστε εραστές του, η φρόνηση, όταν έχουμε πια τελευτήσει, όπως δηλώνει το επιχείρημα, και όχι όσο ζούμε.

Γιατί, αν δεν είναι δυνατόν, με τη μεσολάβηση του σώματος, να γνωρίσουμε κάτι ξεκάθαρα, ένα απ’ τα δυο ισχύει: ή δεν υπάρχει περίπτωση στον κόσμο να αποκτήσουμε κάποτε τη γνώση ή μόνο αφού πεθάνουμε. Γιατί τότε θα υπάρχει η ψυχή αυτή καθ’ αυτή και χωριστά από το σώμα, κι όχι πρωτύτερα. Αλλά και ενόσω ζούμε, έτσι, καθώς φαίνεται, θα πλησιάσουμε πολύ κοντά στη γνώση, αν, όσο το δυνατόν περισσότερο, δεν έχουμε καμία επαφή και επικοινωνία με το σώμα, εκτός αν υπάρχει απόλυτη ανάγκη, ούτε μολυνόμαστε από τη φύση του, αλλά απέχουμε απ’ αυτό, μέχρις ότου ο ίδιος ο θεός μας απελευθερώσει. 

Και έτσι αγνοί, απαλλαγμένοι από την αφροσύνη του σώματος, θα είμαστε, κατά πως φαίνεται, μαζί με τέτοιου είδους ανθρώπους και θα γνωρίζουμε αφ’ εαυτού μας ό,τι είναι αμιγές. Αυτή ίσως είναι η αλήθεια. Γιατί, είναι ανεπίτρεπτο κάτι μη καθαρό αγγίζει κάτι καθαρό». Τέτοιου είδους πράγματα, Σιμμία, νομίζω ότι συζητούν μεταξύ τους και πιστεύουν όσοι είναι σωστοί φίλοι της γνώσης. Ή μήπως δεν είσαι αυτής της γνώμης;

Και πολύ μάλιστα, Σωκράτη.

Λοιπόν, σύντροφε, αν αυτά είναι αληθινά, είπε ο Σωκράτης…>>

Τώρα μπορεί να ξεκαθαρίζει μέσα σου γιατί δεν θέλουν τον Έλληνα Χριστιανό.

Τώρα μπορεί να καταλαβαίνεις πιο εύκολα γιατί όταν ο Χριστός συνάντησε τους Έλληνες είπε ότι ήρθε η ώρα να δοξαστεί ο υιός του ανθρώπου. Εκείνη την εποχή μόνο ο Έλληνας μπορούσε να δεχτεί τη διδασκαλία του καθώς οι φιλόσοφοι των Ελλήνων όπως ο Πλάτων είχαν δει την ουσία της διδασκαλίας του.

Αυτό που φοβούνται δεν είναι ούτε ο Έλληνας αλλά ούτε και ο Χριστιανός. Αυτό που τρέμουν είναι τον Έλληνα Χριστιανό.