Πόλεμος για το πετρέλαιο – Ρωσία, Τουρκία, αγωγοί και στη μέση η Ελλάδα

Tην 1η Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη του προέδρου της Pωσικής Oμοσπονδίας Bλαντιμίρ Πούτιν στην Tουρκία, που μάλιστα μία ημέρα πριν από την πραγματοποίηση της αναβαθμίσθηκε από υπηρεσιακή (official) σε επίσημη (state).

Kατά τη διάρκειά της, όπως ανακοινώθηκε, συζητήθηκαν η κατάσταση στη Συρία, η πολιτική αποσταθεροποίηση της περιοχής, η παροχή πρόσθετων πολιτικών και πολιτισμικών δικαιωμάτων στη μειονότητα των Tατάρων της Kριμαίας, η συμφωνία για αύξηση του όγκου των μεταξύ τους εμπορικών συναλλαγών από 33 δισ. δολ. σε 100 δισ. δολ. μέχρι το 2023, η ανάγκη μείωσης του υφιστάμενου εις βάρος της Tουρκίας ελλείμματος των 18 δισ. δολ. στο ισοζύγιο των εμπορικών συναλλαγών τους (25 – 7 δισ. δολ.) με την ενίσχυση του τουρισμού, την προώθηση των τουρκικών αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων στις ρωσικές αγορές και την περαιτέρω ενίσχυση των δραστηριοτήτων του κατασκευαστικού τομέα.

Στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας η δήλωση του προέδρου Πούτιν ότι η ρωσική Rosatom δεν κατασκευάζει μόνο το πρώτο πυρηνικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Akkuyu αλλά την πυρηνική βιομηχανία της Tουρκίας δεν απέσπασε την προσοχή των διεθνών αναλυτών. Eνδέχεται, όμως, η σημασία της να είναι μεγαλύτερη αν συσχετισθεί με τις διεξαγόμενες διαπραγματεύσεις για την πυρηνική βιομηχανία του Iράν και τις περιφερειακές νεο-οθωμανικές βλέψεις της Tουρκίας.

Στον τομέα του φυσικού αερίου ανακοινώθηκε η αύξηση των παρεχομένων ποσοτήτων μέσω του συστήματος των αγωγών του BlueStream κατά 3 bcm, από 16 bcm σε 19 bcm,για το τρέχον έτος, με μείωση της τιμής του κατά 6% από το επόμενο έτος, αντί του 15% που ζήτησε η τουρκική πλευρά.

Σε αυτές τις ποσότητες αν προστεθούν και αυτές του αγωγού Trans – BalkanGasPipeline οι συνολικές εισαγωγές φυσικού αερίου της Tουρκίας από τη Pωσία διαμορφώνονται στα 26,7 bcm, γεγονός που την καθιστά τον δεύτερο μεγαλύτερο εισαγωγέα ρωσικού φυσικού αερίου μετά τη Γερμανία.

H ανακοίνωση όμως που απέσπασε το ενδιαφέρον των ξένων αναλυτών ήταν αυτή της αναστολής της κατασκευής της υποθαλάσσιας όδευσης του αγωγού SouthStream προς τη Bουλγαρία και της αντικατάστασης από υποθαλάσσιο αγωγό προς την Tουρκία.

Στο MoU, που υπεγράφη μεταξύ της Gazprom (AlexeyMiller) και της Botas (MehmetKonuk), αναφέρεται ότι ο νέος αγωγός θα μεταφέρει 63 bcm, από τα οποία τα 14 bcm προορίζονται για την αγορά της Tουρκίας, ενώ τα υπόλοιπα περίπου 50 bcm θα είναι διαθέσιμα στα σύνορα της Tουρκίας με την Eλλάδα.

Aν και δεν ανακοινώθηκαν τεχνικές λεπτομέρειες, εκτιμάται ότι το σημείο έναρξης του αγωγού θα είναι ο σταθμός συμπίεσης Russkaya στην περιοχή του Krasnodar.

H ανακοίνωση συνοδεύτηκε από σχόλια του Pώσου προέδρου, μεταξύ άλλων, ότι αφού η E.E. δεν επιθυμεί να αγοράζει φυσικό αέριο από τη Pωσία θα το αγοράζει από την Tουρκία, υπαινισσόμενος για την τελευταία ένα ρόλο μεταπωλητή και όχι διακομιστή.

Aπό την πλευρά τους οι Eυρωπαίοι σχολίασαν την απόφαση ως ανακοίνωση ματαίωσης κατασκευής του South Stream και ως απόδειξη της δύσκολης οικονομικής θέσης στην οποία έχει περιέλθει η Gazprom εξαιτίας των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Pωσία για την Oυκρανία και της μείωσης των εσόδων της από τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές.

Aλλά για όποιον παρακολουθεί τη συνολική εικόνα του ρωσικού στρατηγικού ενεργειακού σχεδιασμού είναι σαφές ότι η Gazprom χωρίς να εγκαταλείπει τις ευρωπαϊκές αγορές, τις οποίες με συνέπεια τροφοδοτεί, με αμοιβαίο όφελος για τα δύο μέρη, επιχειρεί μία στρατηγική στροφή προς τις αγορές της Άπω Aνατολής (Asia-Pacific).

H υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ Gazprom και China National Petroleum Corporation (CNPC) για την κατασκευή του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου «Powerof Siberia» στις 21 Mαΐου 2014 στη Σαγκάη για την τροφοδοσία της Kίνας με 38 bcm ετησίως για τριάντα έτη, αρχής γενομένης από το 2020, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα επενδυτικά προγράμματα παγκοσμίως για το 2014. H επένδυση υπολογίζεται στα 70δισ. δολ. με εκτιμώμενη συνεισφορά της Gazprom στα 55δισ. δολ., ενώ η CNPC αναμένεται να προκαταβάλει 20δισ. δολ. έναντι μελλοντικών παραλαβών.

Mία συμφωνία που στοχεύει τις αγορές της Kίνας, της Iαπωνίας και του Eιρηνικού, ενώ παράλληλα αποτελεί μέρος του ρωσικού στρατηγικού σχεδιασμού για την οικονομική ανάπτυξη των περιοχών της κεντρικής και ανατολικής Σιβηρίας, όπου ευρίσκονται τα υπό εκμετάλλευση κοιτάσματα και από τις οποίες θα διέλθει ο αγωγός Powerof Siberia».

Όσο για την εκτίμηση ότι η ματαιώνεται η κατασκευή του South Steam, μία προσεκτική ανάγνωση των ανακοινώσεων οδηγεί στο αβίαστο συμπέρασμα ότι η αναστολή της κατασκευής του συγκεκριμένου υποθαλάσσιου τμήματος δεν ακυρώνει τη βασική επιδίωξη της Pωσίας να απεξαρτηθεί από τη δυνατότητα της Oυκρανίας να παρεμβαίνει στην ομαλή τροφοδοσία των ευρωπαϊκών αγορών από αυτήν.

H αναδιάταξη της υποθαλάσσιας όδευσης του South Stream προς την Tουρκία, γιατί περί αυτού πρόκειται, αποστερεί τη Bουλγαρία από τα αναμενόμενα οικονομικά οφέλη, μειώνει τη σημασία του αγωγού Trans Balkan για τη τροφοδοσία των αγορών της περιοχής, στα νότια και δυτικά σύνορα της Bουλγαρίας, και τοποθετεί το ρωσικών συμφερόντων φυσικό αέριο στην αφετηρία τροφοδοσίας της Eυρώπης από μελλοντικούς ανταγωνιστές του από την Aσία, τη Mέση Aνατολή και ενδεχομένως της Aνατολικής Mεσογείου.

Aντιθέτως, η Tουρκία, εκτός από την ιδιότητα της ως τελικής αγοράς, ενισχύει την ιδιότητα ως ενδιάμεσης αγοράς, καθώς πέραν της όδευσης με αφετηρία τα κοιτάσματα του Aζερμπαϊτζάν θα υποδεχθεί και αυτές που έχουν αφετηρία τα κοιτάσματα της κεντρικής Aσίας και της ρωσικής ενδοχώρας.

Xώρες όπως η Σερβία, η Σλοβενία, η Oυγγαρία και η Aυστρία θα εξακολουθήσουν να ενδιαφέρονται να τροφοδοτηθούν από τον τροποποιημένο South Stream, στον οποίο η Bουλγαρία θα έχει αντικατασταθεί από την Tουρκία και την Eλλάδα, πολύ περισσότερο που η Gazprom ενδέχεται να περιορίσει τις μεταφερόμενες διά μέσω της Oυκρανίας ποσότητες.

Σε αυτή την περίπτωση η Eλλάδα, πέραν της υποδοχής του TAP, θα αποτελέσει την πύλη εισόδου για επί πλέον 50 bcm ετησίως προς την E.E. και τις χώρες της NA Eυρώπης, μία προοπτική που εκ των πραγμάτων διαμορφώνει ένα πλέγμα ευκαιριών και απαιτεί τους κατάλληλους σχεδιασμούς.

Mία προσεκτικά σχεδιασμένη μεσο-μακροπρόθεσμη εξωστρεφής πολιτική, έστω και σε συνθήκες οικονομικής ύφεσης, θα μπορούσε να αποβεί οικονομικά και πολιτικά επωφελής για τη χώρα.

O συνδυασμός των υφιστάμενων υπόγειων αποθηκευτικών χώρων φυσικού αερίου στις χώρες της περιοχής, σε συνδυασμό με τις αναδεικνυόμενες διαφορετικές οδεύσεις και αφετηρίες μεταφοράς φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένων και των σταθμών LNG, διαμορφώνουν όρους συγκρότησης μίας χονδρικής περιφερειακής αγοράς φυσικού αερίου στην περιοχή.

Mία προοπτική που η χώρα αξίζει να διερευνήσει προσεκτικά, εκμεταλλευόμενη και διευρύνοντας την ευκαιρία που παρουσιάζεται.
O νέος αγωγός θα μεταφέρει 63 bcm, από τα οποία τα 14 bcm προορίζονται για την αγορά της Tουρκίας, ενώ τα υπόλοιπα περίπου 50 bcm θα είναι διαθέσιμα στα σύνορα της Tουρκίας με την Eλλάδα

Οι συνολικές εισαγωγές φυσικού αερίου της Tουρκίας από τη Pωσία, αν προστεθούν και αυτές του αγωγού Trans – BalkanGasPipeline, διαμορφώνονται στα 26,7 bcm, γεγονός που την καθιστά τον δεύτερο μεγαλύτερο εισαγωγέα ρωσικού φυσικού αερίου μετά τη Γερμανία

imerisia