Κοινοί Λόγοι και Αιτίες που χρησιμοποιούμε τις Δικαιολογίες …

Από: Μαρία Πέππα

Χρειάζεται θάρρος και εντιμότητα για να παραδεχτούμε το πόσο συχνά δικαιολογούμαστε απέναντι στον εαυτό μας καθώς και τους άλλους. Άλλωστε δεν είμαστε οι μόνοι. Θα μπορούσαμε να πούμε πως όλοι οι άνθρωποι το κάνουμε έως ένα βαθμό. Ωστόσο, μπορεί κάποιες φορές οι δικαιολογίες να χρειάζονται γιατί εξυπηρετούν κάποιον σκοπό συγκεκριμένο, κάποιες άλλες όμως υπονομεύουν τον εαυτό μας καθώς και την ίδια την ζωή.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως επίγνωση σημαίνει δύναμη. Έτσι λοιπόν το να είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε τις δικαιολογίες μας, να κατανοήσουμε τους φόβους που μας ωθούν στην συχνή χρήση τους, να αναλαμβάνουμε την ευθύνη των συνεπειών τους και να δεσμευόμαστε να κάνουμε τα πράγματα με ένα τρόπο διαφορετικό, είναι κάτι παραπάνω από αναγκαίο.

Γιατί χρησιμοποιούμε τις δικαιολογίες …

Χρησιμοποιούμε κυρίως τις δικαιολογίες, όταν μας λείπει το κίνητρο, όταν δεν υπάρχει κάτι που να μας παρακινεί. Οι άνθρωποι έχουμε την τάση να απομακρυνόμαστε ή να αποφεύγουμε τον πόνο και την ταλαιπωρία και να καλωσορίζουμε την ευχαρίστηση. Ως εκ τούτου αποτελεί μέρος της αντιδραστικής φύσης μας να χρησιμοποιούμε τις δικαιολογίες.

Οι δικαιολογίες επί της ουσίας, είναι ένας μηχανισμός αυτοπροστασίας. Με τις δικαιολογίες προστατεύουμε τον εαυτό μας από τα συναισθήματα της ντροπής, της ενοχής, του άγχους, της αμηχανίας, του φόβου και της ενόχλησης.

Οι δικαιολογίες, μας βοηθούν να μετατοπίζουμε την εστίαση της προσοχής μας από κάτι βαθιά προσωπικό, σε κάτι γενικότερο π.χ. Είναι πιο εύκολο να πούμε ¨ήμουν πολύ κουρασμένος και δεν έκανα αυτό που συμφωνήσαμε¨ ή ¨άλλαξα γνώμη¨ από το να αναγνωρίσουμε τον βαθύ φόβο μιας ενδεχόμενης αποτυχίας μας.

Κοινοί λόγοι και αιτίες που χρησιμοποιούμε τις δικαιολογίες …

Ο Φόβος της αποτυχίας, της επιτυχίας, της αμηχανίας ή της γελοιοποίησης, της αβεβαιότητας ή της αλλαγής, του λάθους, της ανάληψης ευθύνης, της πρόκλησης στενοχώριας στους άλλους ή ένας γενικότερος φόβος των συναισθημάτων που προκαλούνται όταν σκεφτόμαστε τις προκλήσεις που εμπεριέχει κάποιος στόχος μας.

Οι Περιοριστικές πεποιθήσεις μας. Η απουσία πίστης για παράδειγμα στην ικανότητά μας να υπηρετήσουμε ή να ολοκληρώσουμε κάποια πράγματα. Όταν υπάρχει η αμφιβολία μέσα μας πως ενδέχεται να μην εξελιχθούν ή να λειτουργήσουν όπως θα επιθυμούσαμε.

Η Αβεβαιότητα. Η απουσία βεβαιότητας σχετικά με την τελική έκβαση του αποτελέσματος ή των αστάθμητων παραγόντων που μπορεί να εμπλακούν στην πραγματοποίηση μιας αλλαγής, στόχου ή επιθυμίας.

Η Έλλειψη ετοιμότητας. Όταν δεν έχουμε επαρκείς πληροφορίες, πηγές, χρόνο ή ενέργεια για να κάνουμε μια αλλαγή ή να εκπληρώσουμε ένα στόχο.
Όταν ο στόχος μας δεν είναι αυθεντική επιλογή μας, αλλά τον κάναμε δικό μας για να ευχαριστήσουμε κάποιους άλλους. Τους γονείς μας για παράδειγμα.

Αποφυγή δυσφορίας. Όταν αποφεύγουμε να δράσουμε φοβούμενοι την αντίδραση των άλλων σε αυτό που θέλουμε να κάνουμε.
Επιπλοκές. Όταν μπαίνουμε στη διαδικασία και διαπιστώνουμε ότι είναι πιο δύσκολα και περίπλοκα τα πράγματα από ότι αρχικά τα περιμέναμε και αμφιβάλλουμε για το εάν θέλουμε να συνεχίσουμε.

Αδράνεια. Επειδή είναι πολύ πιο εύκολο να παραμένουμε εκεί που βρισκόμαστε και να μην κάνουμε τίποτα, παρά να διακινδυνεύσουμε ρισκάροντας.

Πότε οι δικαιολογίες είναι χρήσιμες …

Οι δικαιολογίες είναι χρήσιμες όταν:

• Προστατεύουν τους αρχικούς στόχους μας
• Δίνονται με συμπόνια και κατανόηση, κάτι που μας βοηθά να διατηρήσουμε την αυτοεκτίμησή μας και να νιώθουμε καλά προκειμένου να συνεχίσουμε
Ο αντίκτυπος της δικαιολογίας στην ζωή μας …

Όταν οι δικαιολογίες γίνονται συχνά, εμποδίζουν την ανάληψη δράσης προς τους στόχους μας με αποτέλεσμα να βλάπτουμε την αυτοεκτίμηση μας, να ενισχύουμε τους φόβους και τις περιοριστικές πεποιθήσεις μας, να εμποδίζουμε τη δημιουργικότητά μας, να απογοητεύουμε τους άλλους και πάνω από όλα τους εαυτούς μας.

Όταν δικαιολογούμαστε στους άλλους, ρισκάρουμε και βλάπτουμε τον τρόπο με τον οποίο εκείνοι μας αντιλαμβάνονται.
Όταν οι δικαιολογίες γίνονται από συνήθεια, μας ωθούν σε μια αρνητική στάση ζωής. Η αυτο-λύπηση γίνετε κυρίαρχο συναίσθημα και η ζωή μας γενικότερα λιγότερο ικανοποιητική.

Η απάντηση στις δικαιολογίες …

Η απάντηση δεν είναι να σταματήσουμε να δίνουμε δικαιολογίες, αλλά με το μέτρο και την διάκριση παρά το πλευρό μας, να ευαισθητοποιήσουμε τον εαυτό μας έτσι ώστε να είμαστε ειλικρινείς τουλάχιστον απέναντί του. Είναι απαραίτητο να είμαστε ευγενικοί και συμπονετικοί. Εάν είμαστε σκληροί με τους εαυτούς μας:

• Δεν πρόκειται να κάνουμε τις αλλαγές που χρειάζεται να κάνουμε ώστε να
βγούμε έξω από την ζώνη της ασφάλειας και της άνεσής μας.
• Άλλα θα λέμε, άλλα θα εννοούμε και άλλα θα πράττουμε διακυβεύοντας τον
αυτοσεβασμό και την αξιοπιστία μας.

Η δικαιολογία εύκολα μπορεί να γίνει μια κακή συνήθεια. Ωστόσο, αυτό είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει. Ακόμη και μια σύντομη παύση για να την παρατηρήσουμε πριν προλάβει να εκδηλωθεί, είναι αρκετή για να την αποτρέψουμε εστιάζοντας στα αποτελέσματα που θέλουμε, αντί να αποφεύγουμε τους φόβους και τις δυσκολίες μας.

Το να αποφεύγουμε να εκφράζουμε την αλήθεια μας δικαιολογώντας τους εαυτούς μας, μπορεί να φαντάζει υπόθεση προκλητική και δύσκολη γιατί προϋποθέτει να έρθουμε αντιμέτωποι με τα εσώψυχά μας. Συχνά, κρίνουμε τους εαυτούς μας όταν εξετάζουμε με προσοχή τους λόγους για τους οποίους την χρησιμοποιούμε. Ξέρουμε ότι μπορούμε να κάνουμε κάτι καλύτερο, απλά είμαστε ¨φοβισμένοι¨ ή ¨τεμπέληδες¨ και δεν θέλουμε να ταλαιπωρηθούμε.

Κανείς από εμάς δεν αισθάνεται άνετος και ευτυχής όταν για κάποιον λόγο επιλέγει να αποκρύψει την αλήθεια του, όταν αισθάνεται πως κινδυνεύει να αποκαλυφθεί ή βρίσκετε κάτω από το εξεταστικό ή άγρυπνο μάτι κάποιων άλλων.

Έτσι λοιπόν ο σκοπός της άσκησης που ακολουθεί είναι να ευαισθητοποιηθείτε περισσότερο και να αποκτήσετε επίγνωση των δικαιολογιών που δίνετε. Να καταφέρετε να γίνετε πιο ευγενικοί και συμπονετικοί με τον εαυτό σας και οι επιλογές σας να είναι πιο συνειδητές.

Άσκηση …

Αδειάστε το νου σας εισπνέοντας και εκπνέοντας χαλαρά για μερικά λεπτά από τις έγνοιες της καθημερινότητας.
Πάρτε μολύβι – χαρτί και σκεφτείτε ένα στόχο που θέλετε να επιτύχετε και γιατί. Καταγράψτε τα.

Δίχως να κρίνετε τον εαυτό σας αφήστε να αναδυθούν σαν από μόνες τους 4-5 από τις συνηθισμένες σας δικαιολογίες. Αναζητήστε τες σε λέξεις όπως ¨δεν μπορώ¨, ¨δεν έχω¨, ¨δεν¨, ¨λυπάμαι, αλλά¨ ή ¨γιατί¨.

Τώρα, για κάθε μια δικαιολογία απαντήστε στις ακόλουθες ερωτήσεις …

1. Ποια είναι η βαθύτερη σκέψη ή κρυμμένος φόβος μου ? Τι πραγματικά συμβαίνει. Σταματήστε, πάρτε μια βαθιά εισπνοή και παρατηρήστε τις σκέψεις και τα συναισθήματα που αναδύονται. Στην συνέχεια καταγράψτε τα όλα ακόμη και αυτά που σας φαίνονται ανόητα.

2. Ποιος είναι ο αντίκτυπος αυτής της δικαιολογίας στην ζωή μου, στην σχέση μου με τον εαυτό μου, με τους άλλους. Ποιες ευκαιρίες άφησα να χαθούν ?

3. Τι θα μπορούσα να πω ? Τι θα ήθελα να ακούσω τον εαυτό μου να λέει αντί αυτού που είπα. Πως μπορώ να είμαι εντάξει με τον εαυτό μου, να εξελίσσομαι και να επιτυγχάνω τους στόχους μου ?

4. Τι θα κάνω με τις παραπάνω πληροφορίες και γνώσεις που άντλησα για τον εαυτό μου ?

5. Τι μέτρα θα λάβω για να έρθω αντιμέτωπος με τους φόβους μου, την έλλειψη επαρκών πόρων, τα κίνητρα, ίσως την χαμηλή μου αυτοπεποίθηση ?

Μαρία Πέππα

Κλινική Υπνοθεραπεύτρια – Stress Coach
hypnotherapy4u.gr