ΔΙΑ-ΒΟΛΗ TOY ΝΟΥ

ΑΠΟΛΛΩΝ; 11…………………..Ε…………Άστα να πάνε……….«Ο Απόλλων είναι ένας από τους τελευταίους καρπούς της μυθοπλαστικής φαντασίας των Ελλήνων, είναι επίσης και το τελειότερο έργο της» [1]

Ένας από τους τελευταίους καρπούς της μυθολογίας; Ο Απόλλων λοιπόν, δεν είναι πραγματικά αρχαίος, παλιός, θεός… Οι Ευρωπαίοι Μυθολόγοι το ξέρουν, αλλά δεν το αναλύουν, γιατί δεν ταιριάζει με την άποψη τους για την αρχαία θρησκεία. [2] Τους μαγεύουν οι Υπερβόρειοι πιστοί του θεού, που σύμφωνα με παραλλαγές Μύθων ίδρυσαν τα Μαντεία του. Έτσι, προωθούν αυταπάτες περί ξανθών Αρίων που τάχα δημιούργησαν τον Ελληνικό πολιτισμό. Ο Απόλλωνας μάχεται με τον Ηρακλή για την κατοχή του Μαντικού Τρίποδα. Συμβολισμός των εμφυλίων πολέμων που καθιέρωσαν την λατρεία του θεού.

Αρχαιολογία

Θα δεις παντού στην Πελοπόννησο, ειδικά στη Λακεδαίμονα, μεγάλους σωρούς χωμάτων, που λέγονται τάφοι των Φρυγών του Πέλοπα.Ο Ηρόδοτος μαρτυρά πως το πρώτο, και το μοναδικό για πολύ καιρό Μαντείο στην Ελλάδα ήταν του Δία στη Δωδώνη.[4] Συνεπώς, δεν υπήρχαν Δελφοί. Ο ιστορικός παραβλέπει τα αρχαιότερα Μαντεία της Γης. Εννοεί, λοιπόν, πως η Δωδώνη ήταν το πρώτο Μαντείο που συνδέθηκε με το Δωδεκάθεο.

Τα πρώτα ίχνη Απολλώνιας λατρείας στους Δελφούς εντοπίζονται από τους αρχαιολόγους το 1200 πΧ – δηλαδή μετά την πτώση της Τροίας – και τοποθετούν την πανελλήνια καθιέρωση της Δελφικής λατρείας στους 8ο-7ο αι πΧ, δηλαδή λίγο μετά ή κατά τη διάρκεια της συγγραφής των Ομηρικών επών.[5] Είναι άποψη που υιοθετούν και οι θαυμαστές του Φοίβου.[6] Μερικοί πηγαίνουν την αρχή της λατρείας στους Δελφούς πιο πίσω, το 2000 πΧ, βασισμένοι σε Μύθους,[7] (που τους ερμηνεύουν λάθος) όχι σε αρχαιολογικά δεδομένα, αλλά παραδέχονται την μικρή, αρχικά, σημασία της. Η Μυθολογία λέει πως οι Δελφοί ήταν το πρώτο Μαντείο του θεού. Το πρώτο στην Ελλάδα, γιατί τα Μικρασιατικά Μαντεία ήταν αρχαιότερα.Ο Φοίβος είναι ένας από τους ελάχιστους θεούς που δεν συμμετείχαν στα «Μυστήρια», τις μυστικές τελετές που υποθέτουμε πως αποκάλυπταν το βάθος της αρχαίας θρησκείας.[10] Ούτε είχε δικά του, σαν άλλους θεούς, ακόμα και νεοφερμένους, όπως ο Σέραπις και η Ίσιδα. Οι ερευνητές θεωρούν τα «Μυστήρια» αρχαιότατες τελετές, (όχι όμως παλιότερες από την εισαγωγή του Δωδεκάθεου) άρα πρέπει να θεωρήσουμε τον θεό νεοφερμένο, και πάνω απ’ όλα, με ιδιόρρυθμη και ξέχωρη από τα Ελληνικά έθιμα λατρεία.

Η μοναδική μαρτυρία συμμετοχής του είναι η σατιρική αναφορά του Λουκιανού στα νεοφανή «Μυστήρια» του θεού Γλύκωνα, που ανάγονται στο 2ο αι. μΧ., δηλ. πολύ όψιμα. Και εκεί ακόμη, δεν ήταν το κύριο πρόσωπο. Αναπαριστούσαν τον «γάμο» του θεού με την Κορωνίδα, από όπου γεννήθηκε ο Ασκληπιός, του οποίου ο Γλύκων, ένα εξημερωμένο Μακεδονικό φίδι που φόραγε μουτσούνα, παρουσιάζονταν ως μετεμψύχωση ή απόγονος του.[11] Υπάρχει και η μυστική χρήση του ονόματος «Ιαουε» (Ιεχωβάς), στο οποίο συμμετείχε ο Απόλλων. Αυτά δεν φτάνουν για να τον εντάξουν στα γνωστά «Μυστήρια».

Οι φονιάδες δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής στα Ελευσίνια Μυστήρια. Γενικά, θεωρούνταν «μίασμα» και συνήθως αυτοεξορίζονταν. Η επαφή μαζί τους θεωρούνταν και αυτή απεχθής. Οι αρχαίοι βασιλείς, όντας ταυτόχρονα Αρχιερείς, έκαναν καθαρμό για φόνο, όπως μαρτυρούν οι Μύθοι. Ο ίδιος ο Απόλλων εξαγνίστηκε για τον φόνο των Κυκλώπων και του Πύθωνα υπηρετώντας βασιλείς, τον Λαομέδοντα και τον Άδμητο, με τον οποίο είχε και ένα σύντομο ειδύλλιο…. Ο Ηρακλής υποχρεώθηκε να εξαγνιστεί από τον βασιλιά της Ελευσίνας, τον Εύμολπο, για να μυηθεί στα Ελευσίνια Μυστήρια![12]

Ο Απόλλων καθιερώνοντας τον καθαρμό για φόνο στους Δελφούς, ήρθε σε αντίθεση με τα «Μυστήρια» και τους βασιλείς, δηλαδή με την θρησκεία και το πολιτικό σύστημα της Ελλάδας! Είναι τυχαίο, άραγε, που τόσοι μυθικοί (να μην αναφέρω και τα ιστορικά παραδείγματα) βασιλείς, ο Κύκνος, ο Φλεγύας, ο Κριός, ο Νεοπτόλεμος, επιτέθηκαν στους Δελφούς; Άλλοι βασιλείς δεν υπάκουαν στους χρησμούς, όπως οι Λάιος και Αριστόδημος. (δες κεφ. «Η σύγκρουση με τους Ήρωες) Υπερασπιστές του Νόμου και της Παράδοσης ήταν αυτοί, όχι το Μαντείο.

Οι βασιλείς είχαν και «έννομο συμφέρον», γιατί φαίνεται πως επέβαλλαν «άθλους» =εργασία, υπηρεσία, στους εξαγνιζόμενους. Ο φόνος ξεπληρώνονταν με ορισμένο χρόνο υπηρεσίας στο Μαντείο, επίσης. Είναι πιθανό πως η Απολλώνια λατρεία έγινε δημοφιλής γιατί εκλαΐκευσε τον εξαγνισμό, καλύπτοντας μια… κοινωνική ανάγκη της εποχής, αφού η «Βεντέτα» ήταν τρόπος ζωής, τότε. Αναφέρεται πως η λατρεία του Κάρνειου Απόλλωνα μεταφέρθηκε στην Ελλάδα από την Τροία. Ο θεός είχε οργιστεί γιατί κόπηκαν κρανιές από το άλσος του στην Ίδη, το βουνό της Τροίας, για να φτιάξουν οι Έλληνες το Δούρειο Ίππο, και εξευμενίστηκε με αυτή τη λατρεία. Πράγματι, η λατρεία του «Κάρνειου» Απόλλωνα ήρθε από την Τροία. Αρκεί να της αφαιρέσουμε το «Κάρνειος» που ήταν αρχικά τοπικός θεός ή Ήρωας των βοσκών της Λακεδαιμονίας…[23] (πάει κι’ αυτός, τον έφαγε ο Απαλιούνας)

Η γιορτή των Καρνείων είχε έντονα στοιχεία στρατιωτικής ζωής, πράγμα που αποδείχνει ότι υιοθετήθηκε αρχικά από κάποιο στράτευμα, αυτό που εκστράτευσε στην Τροία, ή και αυτό των Ηρακλειδών, αργότερα. Οι πανηγυριστές κάθονταν σε «σκιάδες» που θύμιζαν στρατιωτικές σκηνές, οργανωμένοι σε εννεάδες, και όλα γίνονταν με προσταγές των κηρύκων. [24]Υψηλότερα, στους Δελφούς, η ίδια απάτη με την προηγούμενη φωτογραφία.

Το «κυκλώπειο» «αρχαϊκό» τείχος πατάει πάνω σε … Ρωμαϊκές πλίνθους!!!!

Ο Παυσανίας λέει πως πρώτος οργάνωσε τους Πυθικούς Αγώνες προς τιμήν του Απόλλωνα ο Διομήδης, επιστρέφοντας από την Τροία, αλλά όχι στους Δελφούς, μάλλον, αλλά στο ιερό του θεού που έχτισε στην Τροιζήνα. Υπήρχε όμως και αρχαιότερο, χτισμένο από τον Πιτθέα, τον παππού του Θησέα. Ήταν, λέει, το αρχαιότερο που υπήρχε.[26] (τρείς γενιές πριν τα Τρωικά) Αυτό ταιριάζει με το Μύθο πως η Καλαυρία ήταν το αρχικό ιερό του Απόλλωνα, που το αντάλλαξε με αυτό του Ποσειδώνα στους Δελφούς. Όλα τα στοιχεία, όσο αντιφατικά και να είναι, περιορίζουν την αρχή της λατρείας του θεού στην Κυρίως Ελλάδα σε ένα διάστημα μερικών γενεών πριν ή μετά τα Τρωικά.

Αλλά, ακόμα και την εποχή συγγραφής των Ομηρικών επών, πολύ αργότερα, αυτή η λατρεία δεν είχε πάρει την τελική της μορφή, όπως φαίνεται από την ανάλυση της Ιλιάδας. Ο Όμηρος έζησε μετά την πτώση των Μυκηνών. Γνωρίζει τον θεό και τις μαντικές του ικανότητες. Αλλά δεν παρουσιάζει τους Έλληνες να ρωτούν τους Δελφούς, όπως μετέφερε και τις υπόλοιπες θρησκευτικές του αντιλήψεις στο παρελθόν. [27] (Αποδείξαμε πως οι Μυκηναίοι δεν λάτρευαν το δωδεκάθεο) Αυτό σημαίνει πως οι Δελφοί δεν υπήρχαν, ή δεν είχαν κύρος ακόμη, στην εποχή του. Αγνοεί και τους προγενέστερους -δήθεν- από αυτόν χρησμούς της Σίβυλλας Ηροφίλης για τον Τρωικό πόλεμο που αναφέρει ο Παυσανίας…[28]

Οι Έλληνες, στην Ιλιάδα, δεν απευθύνονται στο μεγαλύτερο Μαντείο της Ελλάδας, δεν γνωρίζουν καν το όνομα «Δελφοί»! Απαριθμώντας τις περιοχές που πήραν μέρος στον πόλεμο, ο ποιητής αποκαλεί την γειτονική πόλη των Δελφών Κρίσσα «ιερή» αλλά την Πυθώ, που είναι οι μετέπειτα Δελφοί, την αποκαλεί μόνο «πετρώδη»…[29] Είναι φυσικό, γιατί υπήρχαν και τα «Πύθια Θερμά» στον Ελλήσποντο, όπου χρησμοδοτούσε επίσης μια Πυθία, [30] και φαίνεται πως ήταν αρχαιότερα από τους Δελφούς, και από εκεί προήλθε το τοπωνύμιο «Πυθώ» = Δελφοί.

Σε άλλο, τυχαίο απόσπασμα της Ιλιάδας, σχετικό με… προίκες, αναφέρει «χάλκινο κατώφλι του Απόλλωνα στην Πυθώ»,[31] (=Δελφούς) όπου υπάρχουν αμύθητα πλούτη, όχι Μαντείο. Θα ήταν χοντρό να μνημονευτεί Μαντείο χωρίς ανάλογη μνεία ερωτήσεων και χρησμών για την Τροία! Στο πρώτο απόσπασμα, που αποκαλείται «κατάλογος καραβιών», ο Όμηρος αναφέρεται στις τοπικές λατρείες κάθε περιοχής που συμμετείχε στον πόλεμο, και είναι απίθανο να ξέχασε τους Δελφούς, αν ήταν σημαντικοί (ή αν υπήρχαν). Ας δούμε πως επιβλήθηκε η λατρεία του θεού στην Αθήνα, στους ιστορικούς πλέον χρόνους, επί Πεισιστράτου: «Εν Πυθίω κρείττον ην αποπατήσαι: Κάλλιο να χέσω στο ναό του Απόλλωνα. Δηλαδή, να κινδυνέψω. Γιατί, μερικοί που καταφρονούσαν τον Απόλλωνα, και έχεζαν στο ναό του» [:τέμενος =ίσως και «ιερό έδαφος»] «έγραψε νόμο ο Πεισίστρατος, πως όποιον πιάσει να το κάνει, θα πεθάνει. Άρχισαν να κοροϊδεύουν, και μάλιστα όλο και περισσότεροι το έκαναν» [έχεζαν] «αυτός έβαλε φύλακες, και όταν έπιασαν κάποιον» [να χέζει στο ναό του Απόλλωνα] «διέταξε να τον δέσουν και να τον μαστιγώνουν στους δρόμους, διαλαλώντας: ΄΄να ο άνθρωπος που θα πεθάνει τιμωρούμενος γιατί δεν σεβάστηκε το γράμμα΄΄ [το διάταγμα] «και αφού τον σκότωσαν, βγήκε αυτή η έκφραση στους Αθηναίους, ώστε μέχρι και τώρα, λένε για αυτούς που κακοπαθούν ή τιμωρούνται για κάποιο αδίκημα να λένε: ΄΄Κάλλιο να ’χεζαν στο ναό του Απόλλωνα»[58]Οι «κορυνηφόροι» του Πεισίστρατου, οι «πρώτοι» αστυνομικοί της Ιστορίας.

Χάρη στα ρόπαλά τους επιβλήθηκε η λατρεία του Απόλλωνα. Εθνικό αρχαιολογικό Μουσείο. Χαρακτηριστική είναι η αφήγηση που περιγράφει το Μαντείο των Δελφών να χειραγωγεί την πόλη της Αμβρακίας: «Και αυτός» (ο Απόλλων) «έκανε μεγάλες χάρες στην πόλη. Αυτός πρόσταξε» (με χρησμό) « τους Σισυφίδες» (Κορίνθιους) «να φτάσουν και να νικήσουν στον πόλεμο που έκαναν οι Αμβρακιώτες με τους Ηπειρώτες. Διέταξε δε με χρησμούς τον Γόργο, τον αδελφό του Κύψελου, να φέρει λαό για αποικισμό από την Κόρινθο στην Αμβρακία. Και όταν ήταν Τύραννος ο Φάλαικος, με» (τις) «μαντείες» (του Φοίβου) «επαναστάτησαν εναντίον του και σκότωσαν πολλούς, και τον ίδιο τον Φάλαικο. Συνολικά, αυτός» (ο Απόλλων) «σταμάτησε πολλές εμφύλιες έριδες και στάσεις» (!!!) «και καυγάδες μέσα στην πόλη, και αντίθετα, έφερε Νομιμότητα, Δικαιοσύνη και Ισονομία, ούτως ώστε ακόμα και σήμερα να τον ψάλλουν στα πανηγύρια και τις γιορτές ως Πύθιο Σωτήρα οι Αμβρακιώτες.» [68]

Με αυτόν τον τρόπο οι Δελφοί ουσιαστικά κυβερνούσαν την Ελλάδα. Έτσι, οι Δελφοί φέρουν την ευθύνη πολλών εμφυλίων συγκρούσεων, όπου συμμετείχαν φανατίζοντας την πλευρά που επέλεγαν. Στο προηγούμενο παράδειγμα, έφεραν αποίκους στην Ήπειρο από την Κόρινθο, και παρά τους ισχυρισμούς του Μαντείου, δημιούργησαν και εσωτερική στάση κατά του Φάλαικου.

Επίσης, οι Δελφοί κήρυσσαν οι ίδιοι «Ιερούς Πολέμους» για να καταστρέψουν Πόλεις που δεν σέβονταν τα δικαιώματά τους. Έτσι, είχαν ενεργό ρόλο σε αυτόν τον εφιάλτη της Ελλάδας, τους εμφύλιους πολέμους. Ο Ηρόδοτος μας έδωσε τον γνήσιο μύθο της παιδικής ηλικίας του Απόλλωνα σε ένα νησί που έπλεε, όπως και η Δήλος, σύμφωνα με το Μύθο, αλλά με πραγματικούς φοίνικες, φυσικά στην… Αίγυπτο: (αποσπάσματα)

«…το νησί που λέγεται Χέμμις. Βρίσκεται σε πλατιά, βαθιά λίμνη»… «και οι Αιγύπτιοι λένε ότι επιπλέει»… «πάνω του»… «πλήθος φοίνικες και άλλα δέντρα» … «Οι Αιγύπτιοι έχουν ένα Μύθο που εξηγεί πως το νησί άρχισε να επιπλέει»… «Η Λητώ» … «πήρε από την Ίσιδα τον Απόλλωνα, γιο του Όσιρι,» … «τον έσωσε από τον Τυφώνα» … «κρύβοντάς τον στο νησί» [4]

Άστα να πάνε…

Ευτυχώς όμως ήρθε ο Πλούταρχος, ένας ιερέας των Δελφών, και σα γνώστης του θέματος έβαλε τον παραμυθά Ηρόδοτο στη θέση του, δηλώνοντας πως αυτά δεν υποχρεούμεθα να τα πάρουμε και τοις μετρητοίς, αλλά με φιλοσοφική και ιεροπρεπή διάθεση… «μηδέν οίεσθαι τούτων λέγεσθαι γεγονός ούτω και πεπραγμένον /…/ δεχομένη παρά των εξηγουμένων τον μύθον οσίως και φιλοσόφως…»:

«Η Ρέα πλάγιασε κρυφά με τον Κρόνο, και όταν το έμαθε ο Ήλιος, την καταράστηκε να μην υπάρχει μήνας ούτε χρόνος για να γεννήσει» … «Τη δεύτερη μέρα γεννήθηκε ο Αρούηρις, που πρεσβύτερο Ώρο αποκαλούν μερικοί»[5] … «λένε πως ο Όσιρις και ο Αρούηρις είναι παιδιά του Ήλιου» … «η Ίσις και ο Όσιρις, ερωτευμένοι μεταξύ τους, προτού ακόμα γεννηθούν, μέσα στο σκοτάδι της μητρικής κοιλιάς ενώθηκαν. Λένε μάλιστα ορισμένοι ότι έτσι γεννήθηκε ο Αρούηρις, που οι Αιγύπτιοι ονομάζουν πρεσβύτερο Ώρο, και οι Έλληνες Απόλλωνα» …«Στη συνέχεια ο Όσιρις επέστρεψε από τον Άδη και παρουσιάστηκε στον Ώρο» [δηλ. τον Απόλλωνα] «να τον προετοιμάσει και να τον εξασκήσει για τον αγώνα» [εναντίον του Τυφώνα που τον είχε σκοτώσει] «συνεχώς πήγαιναν με το μέρος του Ώρου πολλοί, ακόμα και η παλλακίδα του Τυφώνα, η Θούηρις. [θηλυκός ιπποπόταμος] Κάποιο φίδι που την καταδίωκε, το έκαναν κομμάτια οι πολεμιστές του Ώρου» [να και ο Πύθωνας] … «Ο Τυφών παρέπεμψε το Ώρο» [Απόλλωνα] «σε δίκη, με την κατηγορία ότι ήταν νόθος, βοήθησε όμως ο Ερμής, και τελικά ο Ώρος κρίθηκε γνήσιος από τους θεούς» Τελικά παραδέχεται πως τον Ώρο-Απόλλωνα «τον μεγάλωσε η Λητώ στα έλη που βρίσκονται στην περιοχή της Βούτου» [6] [στην Αίγυπτο φυσικά, και στην ίδια περιοχή που αναφέρει και ο Ηρόδοτος] Μην ξεχνάμε πως ο Απόλλων είχε το επίθετο «Ελείτας» και η αδελφή του η Άρτεμη το επίθετο «Έλεια» που και τα δυο σημαίνουν «κάτοικοι των ελών».[7]

Ο Πλούταρχος μάλλον πίστευε πως ο θεός γεννήθηκε στη… Βοιωτία! (Δήλος; τι είναι αυτό;) Υπήρχε και Μύθος πως ο θεός γεννήθηκε κοντά στην Έφεσο, όπου υπήρχαν όλα τα σχετικά με τη γέννα τοπωνύμια, όπως και στη Βοιωτία.[8]

Και οι δυο συγγραφείς δεν λένε «γεννήθηκε» αλλά «ανατράφηκε» για να μην έρθουν σε ευθεία αντίθεση με τον επικρατούντα Μύθο. Ο θεός, λοιπόν, γεννήθηκε στην Αίγυπτο, και επιβλήθηκε με στρατό. (δες κεφ. για τη σύγκρουση με τους Ήρωες) Δεν έγινε ο παράλογος εξαγνισμός για τη φιδοκτονία, όπως λένε οι Ελληνικοί Μύθοι, αλλά δικαστήριο για να κριθεί αν ήταν γνήσιος (ντόπιος;) θεός. Αυτοί είναι οι δήθεν «εξαγνισμοί» που υποβλήθηκε. Οι Αιγύπτιοι τον λένε Ώρο, οι Έλληνες Απόλλωνα.. Αυτό μπορεί να σημαίνει πως δεν κατάγεται από καμιά από τις δυο χώρες… Ο Πλούταρχος και ο Ηρόδοτος, «οσίως και φιλοσόφως» τα είπαν όλα.

Αθήναιος

ΑΠΟΛΛΩΝ; 11…………………..Ε…………Άστα να πάνε…

Το επίθετο «βεκεσέληνος» [βεκός + Σελήνη] σήμαινε «πανάρχαιος», σαν τους Φρύγες, προ της δημιουργίας της Σελήνης, της ομιλίας και του ψωμιού, και συνέκδοχα «καθυστερημένος» αλλά και «σεληνιασμένος».[6]

«Βεκεσέληνε: αρχαίε, τουτέστιν ανοητότατε» [7]

Η φράση είναι ειρωνική. Θα το αναλύσουμε λίγο αργότερα. Άλλωστε, οι Έλληνες ειρωνεύονταν ανάλογα και τους Αιγύπτιους, χωρίς να εμποδίζονται να εισάγουν θεούς από εκεί.

«Εσείς» [οι Έλληνες] «που δεν σταματάτε να κοροϊδεύετε τους Αιγύπτιους καθημερινά»[8]

«Οι περισσότεροι Αιγύπτιοι λατρεύοντας τα ίδια τα ζώα και περιφέροντάς τα σα θεούς, όχι μόνο κάλυψαν τις ιερουργίες με γέλιο και κοροϊδία» [των άλλων λαών] «αλλά αυτό είναι το μικρότερο κακό της χαζομάρας τους».[9]

Οι Αιγύπτιοι παρουσιάζονταν σαν έθνος αχθοφόρων: «Μήτε εκατό Αιγύπτιοι δε το σηκώνουν»[10] «Κάλλιο να θελήσω να καταλήξω στην Αίγυπτο, παρά να…[11]» (βάλτε ότι κακό θέλετε)

Αν οι Έλληνες πίστευαν πως οι Φρύγες ήταν δημιουργοί της γλώσσας, κάτι ανάλογο πίστευαν και για τη θρησκεία.

«Χαρακτηριστική ήτο η θρησκεία των ήτις σπουδαιότατα επέδρασεν επί της ελληνικής. Πολλοί αινιγματώδεις μύθοι των Ελλήνων αναμφιβόλως ανάγονται εις φρυγικάς πηγάς. Κύριαι θεότητες της Φρυγίας ήσαν ο Μάνης,»[12] [ή Μήνης] «η Κυβέλη και παρά ταύτην ο Άττις…»[13]

Λέει ο Δαμάσκιος: «Γιατί, χωρίς τις διευκρινίσεις των φιλοσόφων και των ιερέων, δεν θα έμενε κάτι παραπάνω» [στη θρησκεία μας] «από αυτά που λένε οι Μυσοί και οι Φρύγες».[14] Δε νομίζω πως χρειάζεται άλλη μαρτυρία… Αν την χρειάζεστε, όμως, ακούστε και το «Πάριο Χρονικό», ένα από τα αρχαιότερα και σπανιότατα κείμενα που σώθηκαν στο πρωτότυπο:

«…και άγαλμα της θεών μητρός εφάνη εν Κυβέλοις» (βουνό της Μικράς Ασίας) «και Ύαγνιις ο Φρύξ αυλούς πρώτος ηύρεν εν Κελαιναίς της Φρυγίας και την αρμονίαν την καλουμένην Φρύγισι πρώτος ηύλισε, και άλλους νόμους Μητρός, Διονύσου, Πανός, και τον επιχωρίων θεών και Ηρώων, έτη ΧΗΗΔΔΔΔΙΙ» (1242 = 1506 π.Χ.) «βασιλεύοντος Αθηνών Εριχθονίου…»[15] Η Φρυγική επίδραση γέννησε αντιδράσεις. Ο Καικίλιος Αρχάγαθος έγραψε το, χαμένο σήμερα, «Κατά Φρυγών». Αναφέρονται Φρυγικά κείμενα, που έδιναν διαφορετική εκδοχή της Ελληνικής Μυθολογίας.[16] Ο Πλούταρχος τα διαψεύδει. Αυτό σημαίνει πως πολλοί τα ενστερνίζονταν. Είναι φυσικό, γιατί αυτές ήταν οι γνήσιες αφηγήσεις για το Δωδεκάθεο. Αυτές οι αντιλήψεις ήταν πλατιά διαδεδομένες, κοινή λαϊκή πεποίθηση.

Ανάλογες κριτικές γίνονταν κατά των Ορφικών, που ήταν φορέας διάδοσης της Θρακοφρυγικής λατρείας. Ο Ηρόδοτος αμφιβάλλει –πολύ σωστά- για την αρχαιότητα των κειμένων τους.[17] Ο Αριστοτέλης αμφισβητεί την ύπαρξη του Ορφέα, (τον εξόρισαν σαν «ασεβή» για να μάθει) ενώ ο Θεόφραστος και ο Πλάτων τους ειρωνεύονται.[18] Αυτά εντάσσονται στην προσπάθεια των Σοφών να εξανθρωπίσουν και να εξελληνίσουν την θρησκεία των Ολυμπίων, όπως αναφέραμε στην εισαγωγή.Άστα να πάνε……….