Η ΤΕΤΡΑΚΤΥΪΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΡΚΟΥ ΤΩΝ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΩΝ

Πρίν ξεκινήσω την παρουσίαση του 5ου βιβλίου «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑ-ΛΟΓΙΣΜΟΣ» (2ος τόμος : Η μυητική πορεία της ψυχής από τον ηνίοχον εις τον Απόλλωνα),

ας αφιερώσουμε λίγα λόγια στον όρκο των Πυθαγορείων, ο οποίος αναφέρεται δύο (2) φορές στα Χρυσά Έπη του Ιεροκλέους.

Το παρελθόν του αρχαίου τρόπου του διαλογίζεσθαι συνδέεται δια του όρκου με την πρόταση του παρόντος εγχειρήματος.

Ο όρκος των Πυθαγορείων εμφανίζεται με τρείς (3) λέξεις «και σέβου όρκον», σαν προσταγή στον δεύτερο στίχο των Χρυσών Επών αμέσως μετά τις αποδιδόμενες κατα νόμον τιμές στους θεούς.

Μεγίστη η σημασία του. Επαναλαμβάνεται δε στους στίχους 47-48 με στόχο να είμεθα πάντοτε έτοιμοι να τον ενεργοποιήσουμε σε κάθε ενδεχόμενο δίλλημα του βίου.

«Ναι μα τον αμετέρα ψυχά παραδόντα Τετρακτύν, παγάν αέναου Φύσεως ριζώματ’ έχουσαν». 

«Ναι ορκίζομαιν εις αυτόν που παρέδωσεν εμού την Τετρακτύν, την έχουσαν τα ριζωματά της εις την πηγήν της αενάου Φύσεως».

Ο όρκος είναι αναπόσπαστο μέρος του καθημερινού μας δια-λογισμού και θα πρέπη να γνωρίζουμε το πνεύμα του όρκου, όταν αποστηθίζουμε τους Χρυσούς Στίχους.

Ο όρκος αναφέρεται στα τέσσερα στοιχεία : «γη – ύδωρ – αήρ – πυρ».

Αυτά δεν είναι μόνο οι στατικές φυσικές ιδιότητες του αισθητού πεδίου. Ανάλογα με το θέμα του διαλογισμού, αυτά μας καθοδηγούν στον εντοπισμό των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του εκάστοτε θέματός μας.

Η ειδοποιός διαφορά προκύπτει από την ορθή παρατήρηση της ροής των τεσσάρων στοιχείων. ( Στο 2ο βιβλίο : «Θεοί, Σύμβολα, Αρχέτυπα των Ελλήνων» υπάρχει σχετική ανάλυση της ροής αυτών).

Από την ενιαία συγκρότηση παρελθόντος-μέλλοντος του νοητού πεδίου, ας μετατοπισθούμε στο σήμερα του αισθητού για να εξετάσουμε τη φύση του όρκου των Πυθαγορείων σε ένα «νέον και ενόν-παλαιόν» γνωσιολογικό επίπεδο.

Σήμερα βρισκόμαστε στην έναρξη αοράτου κυκλώνος. Στο κρυφό ουδό των «απρόβλεπτων» συμβάντων. Βρισκόμαστε στην αρχή της ανατροπής των στοιχείων τόσο της ορατής φύσεως, όσο και του νοητού διακόσμου.

Ο όρκος έχει δραματική ένταση και μας αφυπνίζει στη δύναμη των αναλογιών, οι οποίες μας κρατούν σε συνεχή εγρήγορση και ετοιμοπόλεμους, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις αλλαγές, παρατηρώντας τα στοιχεία σύμφωνα με την ρέουσα πραγματικότητα.

Τα ριζώματα του Πυθαγόρου δεν είναι στατικά. Βρίσκονται σε αέναο στροβιλισμό και δημιουργούν τις νέες συνθήκες που θα επικρατήσουν. Όμοια με χρησμούς, διασχίζουν τους αιώνες, λαμβάνοντας διαφορετικές συμβολικές ερμηνείες, οι οποίες έχουν διαχρονική ισχύ.

Είναι δε παντελώς αππηλλαγμένα απο το δίπολο του καλού και του κακού, το οποίον είναι η προσφιλής διέξοδος των θνητών για να δικαιολογήσουν τις ελλείψεις και τις υπερβολές των.

Η ανάγκη ηττάται από «την έμφρονα πειθώ» μας είπε ο Πλάτων στον Τίμαιο (47Ε – 48Α)

Σήμερα τα τέσσερα στοιχεία εκδηλώνονται με τις εξής κοσμοϊστορικές αλλαγές, οι οποίες αλλού άγουν :

Α.        «ΓΗ» είναι οι σεισμοί της οικονομίας,

η οποία εξαρθρώνει τα θεμέλια της φυσικής μας επιβιώσεως. Το χρήμα είναι το κατ’ εξοχήν υλικό στοιχείο της εποχής μας, ο εκ του πονηρού, καταστροφικός μοχλός εκριζώσεως και εκτινάξεως των αρχών και των αξιών μας.

Β.        «ΎΔΩΡ» είναι οι καταποντισμοί των συναισθηματικών σχέσεων μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον.

Η οικογένεια πνίγεται στο συναισθηματικό πέλαγος, εξ’ αιτίας της ελλείψεως χρόνου για την καλλιέργεια των οικογενειακών και φιλικών σχέσεων. Ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος ανέλαβε την εξάρθρωση των οικογενειακών δεσμών, καθώς και την καταστροφή των υγειών προτύπων, με Δούρειο Ίππο τις ανήθικες και βίαιες σκηνές της τηλεοράσεως.

Γ.         «ΑΗΡ» είναι οι θύελες που επέρχονται με την αναπροσαρμογή των ρευμάτων της σκέψεως.

Είναι η νέα εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, η οποία μειώνει την κλασσική παιδεία των αρχών, των αξιών και της ηθικής, ενώ ακάθεκτη προωθεί την τεχνολογική χρησιμοθηρεία του υλικού κέρδους.

Δ.        «ΠΥΡ» είναι οι καταστροφικές πυρκαγιές των πολιτικών, πολιτισμικών και κοινωνικών ανατροπών,

οι οποίες συνοψίζονται στην παντοδυναμία της παγκοσμιοποιήεως. Δυστυχώς η παγκοσμιοποίηση θα επιφέρη την αποτέφρωση των εθνικών χαρακτηριστικών, εξαλείφοντας δια παντός την μνήμη των λαών και την μελλοντική ιδιαιτερότητα της εξελίξεως αυτών. Η μαζική αόρατη καθοδήγηση απονεκρώνει τους λαούς.

Εξωτερικές οι ανατροπές για το πλήθος, εσωτερικές για τούς ολίγους, τούς επαΐοντες, τούς στοχαστές και στοχαζόμενους.

Πρώτος ο στοχασμός, δια του Απολλώνιου τόξου, καθορίζει τον στόχο και δεύτερος ο λογισμός δια του θηρευτού το συνεχώς διαφεύγον θήραμα.

Όμως ποιο είναι το θήραμα;

Θήραμα είναι το Απολλώνιο παράγγελμα του Μαντείου των Δελφών. Είναι το «γνώθι σαυτόν» εν συνδυασμό με το «μέτρον άριστον». 

Ο συνδυασμός συνεχώς μετατοπίζεται μεταξύ των αναλογιών νοητού και αισθητού πεδίου. Σήμερα ζούμε την επιβίωση του θανάτου μας, διότι «όντες εν ζωή, δεν διδαχθήκαμε, διαλογιζόμενοι, την λύση της ψυχής από το σώμα». (Πλάτωνος «Φαίδων» 67D).

Και πράγματι, ο Απολλώνιος στοχασμός είναι ο αόρατος συν-τελεστής του Ελληνικού Δια-λογισμού. Στοχασμός και λογισμός συμπλέκονται και διαχωρίζονται στον χορό των σκέψεων.

Αόρατες οι ιδιότητες της αρετής του νοητού διακόσμου, ορατές οι πράξεις των θνητών του αισθητού κόσμου.

«Γνώθι σαυτόν» και «μέτρον άριστον» η μεταξύ των σχέση, η ενοποιημένη των δύναμη, η οποία θα καταστραφή.

Αιτία η παγκοσμιοποίηση ή κατ’ ουσίαν η διάλυση των αξιών.

Ερευνήτρια/Συγραφεύς Αλτάνη

Π.Φ. 10 Νοεμβρίου 2008

Αναδημοσίευση από το περιοδικό «Ελληνική Αγωγή» μηνός Νοεμβρίου 2008

Πηγές :

http://www.altani.gr/greek/index.html

http://www.altani.gr/greek/altani_all.pdf