Τι θέλει ο Πούτιν απο την Ουκρανία;

Τι θέλει ο Βλαντίμιρ Πούτιν; Μέχρι πού είναι διατεθειμένος να τραβήξει το σχοινί χωρίς να προκαλέσει μια ανοιχτή σύγκρουση στην καρδιά της Ευρώπης;

«Αυτό που θέλει πάνω απ’ όλα ο ρώσος πρόεδρος είναι να δυσφημήσει την επανάσταση που νίκησε στο Κίεβο», απαντά στη Λιμπερασιόν ο πρώην δημοσιογράφος Ντέιβιντ Σάτερ, αναλυτής σήμερα στο ινστιτούτο Hudson, που απελάθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο από τη Μόσχα. «Ο στόχος του δεν είναι γεωστρατηγικός, αυτό που τον ενδιαφέρει περισσότερο είναι να αποκρούσει την ουκρανική επανάσταση και να έχει ένα μέσο πίεσης στις αρχές του Κιέβου. Με άλλα λόγια, ο Πούτιν θέλει πάνω απ’ όλα να εξουδετερώσει την απειλή για το δικό του καθεστώς, τη δική του εξουσία».

Αυτά που συνέβησαν στην Ουκρανία είναι εξαιρετικά απειλητικά για το Κρεμλίνο, υποστηρίζει ο αμερικανός αναλυτής. Πολλοί λένε ότι μια επανάσταση όπως εκείνη του Κιέβου δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει στη Ρωσία. Το 75% του ρωσικού πληθυσμού δεν πιστεύει ότι τα γεγονότα του Κιέβου θα μπορούσε να λάβουν χώρα στη Μόσχα. Αλλά η κοινή γνώμη αλλάζει πολύ γρήγορα. Το 1991, μισό εκατομμύριο Ρώσοι κατέβηκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για την εισβολή και τους θανάτους στη Λιθουανία. Οι Ρώσοι είναι ικανοί να διαδηλώσουν. Η περίοδος της ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης, τη δεκαετία του 2000, έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί και η δυσαρέσκεια του πληθυσμού αυξάνεται. Οποιαδήποτε σπίθα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές διαδηλώσεις.

Εισβάλλοντας στην Κριμαία, ο Πούτιν δεν χάνει αυτομάτως τον έλεγχο της Ουκρανίας «Φυσικά. Τίποτα δεν μπορεί να απομακρύνει περισσότερο τους Ουκρανούς απ’ αυτόν. Ακόμη και επί Γιανουκόβιτς, η Ουκρανία δεν βρισκόταν εντελώς υπό τον έλεγχο της Ρωσίας. Ο Γιανουκόβιτς είχε εξετάσει σοβαρά την προσέγγιση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν θέλει ασφαλώς να περάσει η Ουκρανία στο δυτικό στρατόπεδο, αυτό που τον απειλεί πραγματικά όμως είναι να εξαχθεί αυτή η επανάσταση στη Μόσχα. Αν παραβιάζει σήμερα την εθνική κυριαρχία της Ουκρανίας, το κάνει για αυτοάμυνα».

Ο Ντέιβιντ Σάτερ δεν θεωρεί πιθανό ο Πούτιν να εισβάλει και στην ανατολική Ουκρανία. Κάτι τέτοιο θα ήταν στρατιωτικά πολύ πιο δύσκολο, ενώ και ο διαμελισμός της χώρας δεν θα μπορούσε εύκολα να δικαιολογηθεί. Ακόμη και στην ανατολική Ουκρανία, άλλωστε, οι περισσότεροι κάτοικοι θέλουν την ενότητα της χώρας.

Σύμφωνα με τον αμερικανό αναλυτή, η Κριμαία δεν είναι χαμένη αν η Δύση χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά μέσα πίεσης. Οι Ρώσοι θα βρουν πάντα έναν τρόπο να κάνουν πίσω, θα πουν ότι αυτό που τους ενδιαφέρει είναι η παγκόσμια ειρήνη. Αλλά για τον σκοπό αυτό πρέπει να υπάρξει πραγματική πίεση. Η απόφαση που έλαβε η κυβέρνηση Ομπάμα να απαγορεύσει τη χορήγησης βίζας σε όλους εκείνους που έλαβαν μέρος στην παραβίαση της κυριαρχίας της Ουκρανίας αποτελεί ένα πρώτο θετικό βήμα. Πρέπει να ακολουθήσει το «πάγωμα» του πλούτου όλων αυτών των ανθρώπων στο εξωτερικό.

Ο Ιβάν Κράστεβ, αναλυτής στο Foreign Affairs, έχει μια διαφορετική προσέγγιση. Κατά την άποψή του, η ρωσική στάση στην Ουκρανία αποτελεί μια προσπάθεια του Πούτιν να αντισταθεί στη Δύση πολιτικά, πολιτισμικά και στρατιωτικά. Ένας λόγος είναι ο θυμός. Ο Πούτιν έχει ηττηθεί δύο φορές στην Ουκρανία: την πρώτη φορά το 2004, με την Πορτοκαλί Επανάσταση, και τη δεύτερη φορά πρόσφατα, με την εξέγερση που οδήγησε στην αποπομπή Γιανουκόβιτς. Η ρωσική κλιμάκωση αποτελεί έτσι έναν τρόπο να αντισταθμιστεί η αποτυχία της ουκρανικής πολιτικής της χώρας.

Αυτή τη στιγμή, η Μόσχα θέλει να ανατρέψει το νέο καθεστώς του Κιέβου, που θεωρεί ότι αποτελείται από εξτρεμιστές οι οποίοι δεν θα μείνουν στην εξουσία περισσότερο από μερικές εβδομάδες. Ο στόχος του δεν είναι να αποκόψει την Κριμαία, αλλά να προκαλέσει μια συνταγματική κρίση που θα μετατρέψει την Ουκρανία σε μια συνομοσπονδία με πολύ αδύνατο κέντρο, το ανατολικό κομμάτι της οποίας θα βρίσκεται κοντά στη Ρωσία και το δυτικό κοντά στην Πολωνία και την ΕΕ. Με άλλα λόγια, συνειδητοποιώντας ότι έχει χάσει το Κίεβο, ο Πούτιν θέλει να μετακινήσει αλλού το κέντρο εξουσίας της Ουκρανίας.

Σήμερα το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας ανακοίνωσε ότι είναι εξοργισμένο από την ανομία που επικρατεί στην ανατολική Ουκρανία και κατηγόρησε το ακροδεξιό παραστρατιωτικό κίνημα Δεξιός Τομέας για “συνέργεια” με τη νέα κυβέρνηση στο Κίεβο.
Στην τελευταία ομοβροντία της στον πόλεμο της προπαγάνδας για την Ουκρανία, στο πλαίσιο του οποίου οι ΗΠΑ δημοσιοποίησαν ένα κατάλογο με 10 ψευδείς, όπως υποστηρίζουν, ισχυρισμούς του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, η Ρωσία κατηγόρησε τη Δύση ότι σιωπά σχετικά με τη βία και τις συλλήψεις που πραγματοποιούνται σε βάρος ρώσων συμπατριωτών του.

Το υπουργείο αναφέρει σε δήλωσή του πως μασκοφόροι άνοιξαν πυρ εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών στις 8 Μαρτίου στο Χάρκοβο (ανατολική Ουκρανία), τραυματίζοντας μερικούς.
Το υπουργείο αναφέρει επίσης πως επτά ρώσοι δημοσιογράφοι τέθηκαν υπό κράτηση στο Δνειπεροπετρόφσκ, γεγονός που δείχνει ότι οι νέοι ηγέτες και οι δυτικοί σύμμαχοί τους δεν είναι προσηλωμένοι στις ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης.
“Η επαίσχυντη σιωπή των δυτικών εταίρων μας, των οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ξένων μέσων ενημέρωσης είναι εντυπωσιακή. Τίθεται το ερώτημα — πού είναι η περίφημη αντικειμενικότητα και προσήλωση στη δημοκρατία;”, ερωτά το ρωσικό υπουργείο.

Η αστυνομία του Χάρκοβο αντιμετωπίζει το επεισόδιο στην πόλη ως ήσσονος σημασίας και λέει πως η μόνη σχέση με το Δεξιό Τομέα αναφέρθηκε σε ανώνυμο τηλεφώνημα.Η κυβέρνηση της Ουκρανίας και δυτικοί ηγέτες έχουν κατηγορήσει ρώσους αξιωματούχους και ρωσικά μέσα ενημέρωσης ότι διαστρεβλώνουν τα γεγονότα για να εμφανίσουν ως βίαιους εξτρεμιστές τους διαδηλωτές που ανέτρεψαν τον υποστηριζόμενο από τη Μόσχα πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς.

Αυτόπτες μάρτυρες στην ανατολική Ουκρανία λένε πως οι εντάσεις εκεί υποθάλπονται από φιλορώσους ακτιβιστές, οι οποίοι υποκινούν βίαια επεισόδια για να παράσχουν στον Πούτιν ένα πρόσχημα — ότι εισβάλει στην Ουκρανία για να προστατεύσει τους εκεί Ρώσους.

Μια αξιωματούχος που παρακολουθεί την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης για λογαριασμό του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) δήλωσε, αφού επισκέφθηκε την περασμένη εβδομάδα την Κριμαία, πως η πιο πιεστική ανησυχία της αφορά τις ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης στη νότια αυτή περιοχή της Ουκρανίας.

Η ίδια δήλωσε πως οι φιλορωσικές αρχές που έχουν καταλάβει την εξουσία στην Κριμαία καταστέλλουν τα μέσα ενημέρωσης που δεν τις υποστηρίζουν και εκφοβίζουν δημοσιογράφους.

Πηγές – ΑΠΕ, Libération, Foreign Affairs