04:51 - 06/10/2012
ΠΩΣ ΕΦΕΥΡΕΘΗΚΕ Ο ΕΒΡΑΙΚΟΣ ΛΑΟΣ — ΒΙΒΛΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΛΟΘΙ ΤΟΥ ” ΠΕΡΙΟΥΣΙΟΥ”
Διαφημίσεις
Του Shlomo Sand (Ιστορικός, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, συγγραφέας του βιβλίου «Πώς εφευρέθηκε ο εβραϊκός λαός»).
Κάθε
Ισραηλινός γνωρίζει, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι η ύπαρξη του εβραϊκού
λαού χρονολογείται από τη στιγμή που παρέλαβε την Τορά(1) στο όρος Σινά,
καθώς και ότι είναι ο απευθείας και αποκλειστικός απόγονος του λαού
αυτού.
Μην αφησετε την Πληροφορια να σας ξεπερασει
Σχετικά με Κατοχικά Νέα
ΚάθεΙσραηλινός γνωρίζει, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι η ύπαρξη του εβραϊκού
λαού χρονολογείται από τη στιγμή που παρέλαβε την Τορά(1) στο όρος Σινά,
καθώς και ότι είναι ο απευθείας και αποκλειστικός απόγονος του λαού
αυτού.
Όλοι
πιστεύουν ότι ο εν λόγω λαός, μετά την έξοδό του από την Αίγυπτο,
εγκαταστάθηκε στη «Γη της Επαγγελίας», όπου οικοδόμησε το ένδοξο
βασίλειο του Δαβίδ και του Σολομώντα, το οποίο εν συνεχεία χωρίστηκε στα
βασίλεια του Ιούδα και του Ισραήλ.
Επίσης,
κανένας δεν αγνοεί το γεγονός ότι αυτός ο λαός γνώρισε δύο φορές την
εξορία: αρχικά μετά την καταστροφή του πρώτου ναού, τον 6ο αιώνα π.Χ.,
και, αργότερα, μετά την καταστροφή του δεύτερου ναού, το έτος 70 μ.Χ.
πιστεύουν ότι ο εν λόγω λαός, μετά την έξοδό του από την Αίγυπτο,
εγκαταστάθηκε στη «Γη της Επαγγελίας», όπου οικοδόμησε το ένδοξο
βασίλειο του Δαβίδ και του Σολομώντα, το οποίο εν συνεχεία χωρίστηκε στα
βασίλεια του Ιούδα και του Ισραήλ.
Επίσης,
κανένας δεν αγνοεί το γεγονός ότι αυτός ο λαός γνώρισε δύο φορές την
εξορία: αρχικά μετά την καταστροφή του πρώτου ναού, τον 6ο αιώνα π.Χ.,
και, αργότερα, μετά την καταστροφή του δεύτερου ναού, το έτος 70 μ.Χ.
Ακολούθησε
μια περιπλάνηση που διήρκησε σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια: οι
μετακινήσεις αυτές οδήγησαν τον εβραϊκό λαό στην Υεμένη, στο Μαρόκο,
στην Ισπανία, στη Γερμανία, στην Πολωνία και στα πέρατα της Ρωσίας,
αλλά, παρ’ όλα αυτά, κατόρθωνε πάντα να διατηρεί τους δεσμούς του
αίματος ανάμεσα στις σκορπισμένες κοινότητές του.
μια περιπλάνηση που διήρκησε σχεδόν δύο χιλιάδες χρόνια: οι
μετακινήσεις αυτές οδήγησαν τον εβραϊκό λαό στην Υεμένη, στο Μαρόκο,
στην Ισπανία, στη Γερμανία, στην Πολωνία και στα πέρατα της Ρωσίας,
αλλά, παρ’ όλα αυτά, κατόρθωνε πάντα να διατηρεί τους δεσμούς του
αίματος ανάμεσα στις σκορπισμένες κοινότητές του.
Η δικαίωση του αγώνα
Στα τέλη του 19ου αιώνα, είχαν ωριμάσει πια οι συνθήκες για την
επιστροφή στην αρχέγονη πατρίδα. Αν δεν υπήρχε η ναζιστική γενοκτονία,
εκατομμύρια Εβραίοι θα είχαν επανεποικίσει ομαλά το «Ερέτς Ισραήλ» («τη
γη του Ισραήλ»), αφού αυτό το όνειρο έτρεφαν επί είκοσι αιώνες όλες οι
γενιές του λαού αυτού.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, είχαν ωριμάσει πια οι συνθήκες για την
επιστροφή στην αρχέγονη πατρίδα. Αν δεν υπήρχε η ναζιστική γενοκτονία,
εκατομμύρια Εβραίοι θα είχαν επανεποικίσει ομαλά το «Ερέτς Ισραήλ» («τη
γη του Ισραήλ»), αφού αυτό το όνειρο έτρεφαν επί είκοσι αιώνες όλες οι
γενιές του λαού αυτού.
Παρθένα
η Παλαιστίνη, περίμενε τον αυτόχθονα λαό της να την κάνει να ανθίσει
ξανά. Γιατί σε αυτόν ανήκε και όχι σε εκείνη την αραβική μειονότητα που
στερείται ιστορίας και βρέθηκε εκεί κατά τύχη. Ήταν δίκαιοι, επομένως,
οι πόλεμοι που διεξήγαγε ο περιπλανώμενος λαός για να ξαναπάρει στην
κατοχή του τη δική του γη, και εγκληματική η βίαιη αντίσταση του ντόπιου
πληθυσμού.
Από πού προέρχεται αυτή η ερμηνεία της εβραϊκής ιστορίας; Είναι το έργο,
από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και μετά, ταλαντούχων ανασκευαστών
του παρελθόντος που η γόνιμη φαντασία τους, βασισμένη σε θραύσματα
θρησκευτικής μνήμης, εβραϊκής και χριστιανικής, επινόησε μια ενιαία
γενεαλογική αλυσίδα για τον εβραϊκό λαό. Γεγονός είναι ότι η πλούσια
ιστοριογραφία του ιουδαϊσμού επιτρέπει πλήθος ιστορικών προσεγγίσεων.
Όμως, η πολεμική που ξέσπασε στους κόλπους του δεν αμφισβήτησε ποτέ τις
οντολογικές αντιλήψεις που σφυρηλατήθηκαν στα τέλη του 19ου και στις
αρχές του 20ού αιώνα.
η Παλαιστίνη, περίμενε τον αυτόχθονα λαό της να την κάνει να ανθίσει
ξανά. Γιατί σε αυτόν ανήκε και όχι σε εκείνη την αραβική μειονότητα που
στερείται ιστορίας και βρέθηκε εκεί κατά τύχη. Ήταν δίκαιοι, επομένως,
οι πόλεμοι που διεξήγαγε ο περιπλανώμενος λαός για να ξαναπάρει στην
κατοχή του τη δική του γη, και εγκληματική η βίαιη αντίσταση του ντόπιου
πληθυσμού.
Από πού προέρχεται αυτή η ερμηνεία της εβραϊκής ιστορίας; Είναι το έργο,
από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και μετά, ταλαντούχων ανασκευαστών
του παρελθόντος που η γόνιμη φαντασία τους, βασισμένη σε θραύσματα
θρησκευτικής μνήμης, εβραϊκής και χριστιανικής, επινόησε μια ενιαία
γενεαλογική αλυσίδα για τον εβραϊκό λαό. Γεγονός είναι ότι η πλούσια
ιστοριογραφία του ιουδαϊσμού επιτρέπει πλήθος ιστορικών προσεγγίσεων.
Όμως, η πολεμική που ξέσπασε στους κόλπους του δεν αμφισβήτησε ποτέ τις
οντολογικές αντιλήψεις που σφυρηλατήθηκαν στα τέλη του 19ου και στις
αρχές του 20ού αιώνα.
Όταν
ήρθαν στο φως ντοκουμέντα που απειλούσαν να αντικρούσουν την ιδέα του
γραμμικού παρελθόντος, δεν συνάντησαν καμία απήχηση. Η εθνική επιταγή,
σαν στρείδι ερμητικά κλειστό, απέκλειε οποιαδήποτε αντίφαση ή απόκλιση
από την κυρίαρχη ιδέα.
Οι ειδικές μονάδες παραγωγής γνώσης πάνω στο εβραϊκό παρελθόν -τα
πανεπιστημιακά τμήματα που ήταν αποκλειστικά αφιερωμένα στην «ιστορία
του εβραϊκού λαού»- συνεισέφεραν σημαντικά σε αυτή την παράδοξη
ημιπληγία. Ακόμα και η καθαρά νομικού χαρακτήρα συζήτηση πάνω στο
ερώτημα «ποιος είναι Εβραίος;» δεν απασχόλησε τους ιστορικούς: για
αυτούς, Εβραίος θεωρείται κάθε απόγονος του συγκεκριμένου λαού που
οδηγήθηκε στην εξορία πριν από δύο χιλιάδες χρόνια.
Οι «εγκεκριμένοι» ερευνητές του παρελθόντος δεν συμμετείχαν καν στην
έριδα των «νέων ιστορικών» που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Οι περισσότεροι από τους πρωταγωνιστές της δημόσιας ιδεολογικής
διαμάχης, που ο αριθμός τους ήταν ούτως ή άλλως περιορισμένος,
προέρχονταν από άλλες επιστήμες ή από εξωπανεπιστημιακούς χώρους:
κοινωνιολόγοι, ειδικοί στους ανατολικούς πολιτισμούς, γλωσσολόγοι,
γεωγράφοι, πολιτικοί επιστήμονες και αρχαιολόγοι ήταν εκείνοι που
διατύπωσαν νέες σκέψεις πάνω στο πολυσυζητημένο εβραϊκό και σιωνιστικό
παρελθόν.
Στις τάξεις τους απαντούν επίσης πανεπιστημιακοί του εξωτερικού. Από τα
«τμήματα εβραϊκής ιστορίας» αντίθετα, το μόνο που ακούστηκε ήταν δειλές
και συντηρητικές αντιδράσεις, ενδεδυμένες με μια απολογητική ρητορική,
στηριγμένη σε προκαταλήψεις.
ήρθαν στο φως ντοκουμέντα που απειλούσαν να αντικρούσουν την ιδέα του
γραμμικού παρελθόντος, δεν συνάντησαν καμία απήχηση. Η εθνική επιταγή,
σαν στρείδι ερμητικά κλειστό, απέκλειε οποιαδήποτε αντίφαση ή απόκλιση
από την κυρίαρχη ιδέα.
Οι ειδικές μονάδες παραγωγής γνώσης πάνω στο εβραϊκό παρελθόν -τα
πανεπιστημιακά τμήματα που ήταν αποκλειστικά αφιερωμένα στην «ιστορία
του εβραϊκού λαού»- συνεισέφεραν σημαντικά σε αυτή την παράδοξη
ημιπληγία. Ακόμα και η καθαρά νομικού χαρακτήρα συζήτηση πάνω στο
ερώτημα «ποιος είναι Εβραίος;» δεν απασχόλησε τους ιστορικούς: για
αυτούς, Εβραίος θεωρείται κάθε απόγονος του συγκεκριμένου λαού που
οδηγήθηκε στην εξορία πριν από δύο χιλιάδες χρόνια.
Οι «εγκεκριμένοι» ερευνητές του παρελθόντος δεν συμμετείχαν καν στην
έριδα των «νέων ιστορικών» που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Οι περισσότεροι από τους πρωταγωνιστές της δημόσιας ιδεολογικής
διαμάχης, που ο αριθμός τους ήταν ούτως ή άλλως περιορισμένος,
προέρχονταν από άλλες επιστήμες ή από εξωπανεπιστημιακούς χώρους:
κοινωνιολόγοι, ειδικοί στους ανατολικούς πολιτισμούς, γλωσσολόγοι,
γεωγράφοι, πολιτικοί επιστήμονες και αρχαιολόγοι ήταν εκείνοι που
διατύπωσαν νέες σκέψεις πάνω στο πολυσυζητημένο εβραϊκό και σιωνιστικό
παρελθόν.
Στις τάξεις τους απαντούν επίσης πανεπιστημιακοί του εξωτερικού. Από τα
«τμήματα εβραϊκής ιστορίας» αντίθετα, το μόνο που ακούστηκε ήταν δειλές
και συντηρητικές αντιδράσεις, ενδεδυμένες με μια απολογητική ρητορική,
στηριγμένη σε προκαταλήψεις.
Εν
ολίγοις, η εθνική ιστορία έχει ωριμάσει ελάχιστα τα τελευταία 60 χρόνια
και, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα εξελιχθεί στο άμεσο μέλλον. Ωστόσο,
τα γεγονότα που έφεραν στο φως οι έρευνες θέτουν σε κάθε έντιμο
ιστορικό, αναπάντεχα, εκ πρώτης όψεως, πλην όμως θεμελιώδη ερωτήματα.
Μπορεί να θεωρηθεί η Βίβλος ιστορικό βιβλίο; Οι πρώτοι σύγχρονοι εβραίοι
ιστορικοί, όπως ο Ισαάκ Μάρκους Γιοστ ή ο Λέοπολντ Τσουντς, στο πρώτο
μισό του 19ου αιώνα, δεν την αντιλαμβάνονταν κατ’ αυτόν τον τρόπο: στα
δικά τους μάτια, η Παλαιά Διαθήκη ήταν ένα θεολογικό βιβλίο που έπαιζε
το ρόλο του συνδετικού κρίκου ανάμεσα στις εβραϊκές θρησκευτικές
κοινότητες μετά την καταστροφή του πρώτου ναού. Χρειάστηκε να
περιμένουμε ώς το δεύτερο μισό του ίδιου αιώνα για να συναντήσουμε
ιστορικούς, με πρώτο τον Χάινριχ Γκρετς, που να ασπάζονται μια «εθνική»
θεώρηση της Βίβλου: αυτοί έδωσαν στη φυγή του Αβραάμ προς τη Χαναάν, την
έξοδο από την Αίγυπτο ή ακόμα και στο ενιαίο βασίλειο του Δαβίδ και του
Σολομώντα τη διάσταση αφηγήσεων ενός αυθεντικού εθνικού παρελθόντος.
ολίγοις, η εθνική ιστορία έχει ωριμάσει ελάχιστα τα τελευταία 60 χρόνια
και, κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα εξελιχθεί στο άμεσο μέλλον. Ωστόσο,
τα γεγονότα που έφεραν στο φως οι έρευνες θέτουν σε κάθε έντιμο
ιστορικό, αναπάντεχα, εκ πρώτης όψεως, πλην όμως θεμελιώδη ερωτήματα.
Μπορεί να θεωρηθεί η Βίβλος ιστορικό βιβλίο; Οι πρώτοι σύγχρονοι εβραίοι
ιστορικοί, όπως ο Ισαάκ Μάρκους Γιοστ ή ο Λέοπολντ Τσουντς, στο πρώτο
μισό του 19ου αιώνα, δεν την αντιλαμβάνονταν κατ’ αυτόν τον τρόπο: στα
δικά τους μάτια, η Παλαιά Διαθήκη ήταν ένα θεολογικό βιβλίο που έπαιζε
το ρόλο του συνδετικού κρίκου ανάμεσα στις εβραϊκές θρησκευτικές
κοινότητες μετά την καταστροφή του πρώτου ναού. Χρειάστηκε να
περιμένουμε ώς το δεύτερο μισό του ίδιου αιώνα για να συναντήσουμε
ιστορικούς, με πρώτο τον Χάινριχ Γκρετς, που να ασπάζονται μια «εθνική»
θεώρηση της Βίβλου: αυτοί έδωσαν στη φυγή του Αβραάμ προς τη Χαναάν, την
έξοδο από την Αίγυπτο ή ακόμα και στο ενιαίο βασίλειο του Δαβίδ και του
Σολομώντα τη διάσταση αφηγήσεων ενός αυθεντικού εθνικού παρελθόντος.
Οι
ιστορικοί του σιωνισμού δεν έπαψαν έκτοτε να επαναλαμβάνουν αυτές τις
«βιβλικές αλήθειες» που έγιναν ο άρτος ο επιούσιος της εθνικής παιδείας
τους.
Να, όμως, που τη δεκαετία του 1980 η γη αρχίζει να τρέμει, κλονίζοντας
τους αρχέγονους μύθους. Οι ανακαλύψεις της «νέας αρχαιολογίας» έρχονται
σε αντίθεση με τη θεωρία μιας μεγάλης εξόδου τον 13ο αιώνα π.Χ.
Επιπλέον, ο Μωυσής δεν θα μπορούσε να βγάλει τους Εβραίους από την
Αίγυπτο και να τους οδηγήσει στη «Γη της Επαγγελίας», για τον απλούστατο
λόγο ότι εκείνη την εποχή η συγκεκριμένη γη… βρισκόταν στα χέρια των
Αιγυπτίων.
Εξάλλου, δεν υπάρχουν ίχνη που να μαρτυρούν κάποια εξέγερση των σκλάβων
στην αυτοκρατορία των Φαραώ ή τη γρήγορη κατάκτηση της γης της Χαναάν
από ξένα στοιχεία.
Δεν υπάρχουν, επίσης, σημάδια ούτε ενθύμια από τα μεγαλοπρεπή βασίλεια
του Δαβίδ και του Σολομώντα. Οι ανακαλύψεις της προπερασμένης δεκαετίας
δείχνουν ότι εκείνη την εποχή υπήρχαν δύο μικρά βασίλεια: το βασίλειο
του Ισραήλ, που ήταν και το ισχυρότερο, και το βασίλειο του Ιούδα, η
μελλοντική Ιουδαία. Φαίνεται, μάλιστα, πως ούτε οι κάτοικοι του
τελευταίου υπέστησαν την εξορία τον 6ο π.Χ. αιώνα: οι μόνοι που πρέπει
να εγκαταστάθηκαν στη Βαβυλώνα ήταν η πολιτική και πνευματική αφρόκρεμα.
Από εκείνη την καθοριστική συνάντηση με τις περσικές θρησκείες
γεννήθηκε ο εβραϊκός μονοθεϊσμός.
ιστορικοί του σιωνισμού δεν έπαψαν έκτοτε να επαναλαμβάνουν αυτές τις
«βιβλικές αλήθειες» που έγιναν ο άρτος ο επιούσιος της εθνικής παιδείας
τους.
Να, όμως, που τη δεκαετία του 1980 η γη αρχίζει να τρέμει, κλονίζοντας
τους αρχέγονους μύθους. Οι ανακαλύψεις της «νέας αρχαιολογίας» έρχονται
σε αντίθεση με τη θεωρία μιας μεγάλης εξόδου τον 13ο αιώνα π.Χ.
Επιπλέον, ο Μωυσής δεν θα μπορούσε να βγάλει τους Εβραίους από την
Αίγυπτο και να τους οδηγήσει στη «Γη της Επαγγελίας», για τον απλούστατο
λόγο ότι εκείνη την εποχή η συγκεκριμένη γη… βρισκόταν στα χέρια των
Αιγυπτίων.
Εξάλλου, δεν υπάρχουν ίχνη που να μαρτυρούν κάποια εξέγερση των σκλάβων
στην αυτοκρατορία των Φαραώ ή τη γρήγορη κατάκτηση της γης της Χαναάν
από ξένα στοιχεία.
Δεν υπάρχουν, επίσης, σημάδια ούτε ενθύμια από τα μεγαλοπρεπή βασίλεια
του Δαβίδ και του Σολομώντα. Οι ανακαλύψεις της προπερασμένης δεκαετίας
δείχνουν ότι εκείνη την εποχή υπήρχαν δύο μικρά βασίλεια: το βασίλειο
του Ισραήλ, που ήταν και το ισχυρότερο, και το βασίλειο του Ιούδα, η
μελλοντική Ιουδαία. Φαίνεται, μάλιστα, πως ούτε οι κάτοικοι του
τελευταίου υπέστησαν την εξορία τον 6ο π.Χ. αιώνα: οι μόνοι που πρέπει
να εγκαταστάθηκαν στη Βαβυλώνα ήταν η πολιτική και πνευματική αφρόκρεμα.
Από εκείνη την καθοριστική συνάντηση με τις περσικές θρησκείες
γεννήθηκε ο εβραϊκός μονοθεϊσμός.
Άραγε,
η εξορία του 70 μ.Χ. συνέβη πραγματικά; Παραδόξως, αυτό το «θεμελιώδες
γεγονός» στην ιστορία των Εβραίων, που αποτελεί την απαρχή της
διασποράς, δεν αποτέλεσε αντικείμενο κανενός ερευνητικού έργου.
Κι αυτό, για έναν πολύ πεζό λόγο: οι Ρωμαίοι κατακτητές δεν εξόρισαν
ποτέ κανέναν λαό σε όλο το ανατολικό τμήμα της Μεσογείου. Με εξαίρεση
τους αιχμαλώτους που έγιναν σκλάβοι, οι κάτοικοι της Ιουδαίας συνέχισαν
να ζουν στη γη τους ακόμα και μετά την καταστροφή του δεύτερου ναού.
η εξορία του 70 μ.Χ. συνέβη πραγματικά; Παραδόξως, αυτό το «θεμελιώδες
γεγονός» στην ιστορία των Εβραίων, που αποτελεί την απαρχή της
διασποράς, δεν αποτέλεσε αντικείμενο κανενός ερευνητικού έργου.
Κι αυτό, για έναν πολύ πεζό λόγο: οι Ρωμαίοι κατακτητές δεν εξόρισαν
ποτέ κανέναν λαό σε όλο το ανατολικό τμήμα της Μεσογείου. Με εξαίρεση
τους αιχμαλώτους που έγιναν σκλάβοι, οι κάτοικοι της Ιουδαίας συνέχισαν
να ζουν στη γη τους ακόμα και μετά την καταστροφή του δεύτερου ναού.
Ένα
τμήμα τους ασπάστηκε το χριστιανισμό τον 4ο αιώνα, ενώ η πλειονότητα
ενώθηκε με το Ισλάμ μετά την κατάκτηση από τους Αραβες, τον 7ο αιώνα. Οι
περισσότεροι διανοητές του σιωνισμού τα γνώριζαν όλα αυτά: έτσι, ο
Γιτζάκ Μπεν Ζβι, μελλοντικός πρόεδρος του κράτους του Ισραήλ, όπως και ο
Δαβίδ Μπεν Γκουριόν, ιδρυτής του κράτους, τα έγραφαν αυτά ως το 1929,
τη χρονιά της μεγάλης εξέγερσης της Παλαιστίνης. Και οι δύο αναφέρουν με
διάφορες ευκαιρίες το γεγονός ότι οι χωρικοί της Παλαιστίνης είναι οι
απόγονοι των κατοίκων της αρχαίας Ιουδαίας(2).
τμήμα τους ασπάστηκε το χριστιανισμό τον 4ο αιώνα, ενώ η πλειονότητα
ενώθηκε με το Ισλάμ μετά την κατάκτηση από τους Αραβες, τον 7ο αιώνα. Οι
περισσότεροι διανοητές του σιωνισμού τα γνώριζαν όλα αυτά: έτσι, ο
Γιτζάκ Μπεν Ζβι, μελλοντικός πρόεδρος του κράτους του Ισραήλ, όπως και ο
Δαβίδ Μπεν Γκουριόν, ιδρυτής του κράτους, τα έγραφαν αυτά ως το 1929,
τη χρονιά της μεγάλης εξέγερσης της Παλαιστίνης. Και οι δύο αναφέρουν με
διάφορες ευκαιρίες το γεγονός ότι οι χωρικοί της Παλαιστίνης είναι οι
απόγονοι των κατοίκων της αρχαίας Ιουδαίας(2).
Το ελληνοϊουδαϊκό βασίλειο
Εάν, λοιπόν, δεν έγινε ποτέ ο διωγμός του λαού που κατοικούσε στην
ρωμαιοκρατούμενη Παλαιστίνη, τότε από πού προέρχονται τα πλήθη των
Εβραίων που εποικίζουν τα παράλια της Μεσογείου από την αρχαιότητα;
Εάν, λοιπόν, δεν έγινε ποτέ ο διωγμός του λαού που κατοικούσε στην
ρωμαιοκρατούμενη Παλαιστίνη, τότε από πού προέρχονται τα πλήθη των
Εβραίων που εποικίζουν τα παράλια της Μεσογείου από την αρχαιότητα;
Επιλεξτε να γινετε οι πρωτοι που θα εχετε προσβαση στην Πληροφορια του Stranger Voice
Θελεις να κανεις ενα δωρο στον εαυτο σου;
Δες την Κατηγορια με τα προιοντα μας Σχετικά με Κατοχικά Νέα
Σχολιάστε
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΑ ΙΩΝ , ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΩΝ
Be the first to comment