ΓΛΩΣΣΟ-ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΚΤΡΟΠΕΣ

Εξ’ άλλου, μία μορφή εξελίξεως είναι και ο εκφυλισμός. Συνεπώς η γλώσσα μας μπορεί και να εξελίσσεται και να φτωχαίνει.

Ας φανούμε λίγο ελαστικοί και ας θεωρήσουμε ότι εν τέλει η εξέλιξις
οδηγεί προς ανώτερα επίπεδα. Αυτό αποδεικνύεται; «Αμ πριτς», που θα
‘λεγε κι ο Χατζηχρήστος.

Ας πάρουμε τα πράγματα με την σειράν.

Τι είναι γλώσσα; Γλώσσα πέραν του μυώδους εκείνου τμήματος (οργάνου) που
έχουν και τα μοσχάρια και τα βόδια και τα γίδια και τα αρνιά αλλά και
οι γλύφτες, είναι ένας κώδιξ επικοινωνίας μεταξύ νοημόνων όντων. Όσο πιο
σαφής, πλούσιος, ευέλικτος αλλά και λογικώς δομημένος είναι αυτός ο
κώδιξ, τόσο μεγαλύτερον αριθμόν εννοιών μπορούμε να εκφράσουμε αλλά και
με την μεγαλύτεραν δυνατήν ακρίβειαν αποδόσεως και μεταδόσεως του
περιεχομένου των. Μην ξεχνάτε ότι ο τρόπος με τον οποίον ομιλούμε,
υποδηλώνει όχι μόνον την ικανότητα εκφράσεως αλλά την ποσότητα και
ποιότητα των αποθηκευμένων πληροφοριών μας, που υπό κατάλληλες
προϋποθέσεις συνιστούν την γνώσιν. Το ύφος και ο τρόπος με τον οποίον
ομιλούμε είναι απεικόνισις (ή αντικατοπτρισμός) του τρόπου με τον οποίον
σκεπτόμαστε. Με άλλα λόγια, όσο πιο ορθώς εκφραζόμαστε δια μέσου της
γλώσσης τόσο πιο καλώς γνωρίζουμε το περιεχόμενον των εκφράσεων μας και
κατά συνέπειαν τόσο πλησιέστερα είμαστε στο να συνειδητοποιούμε και όχι
απλώς να καταλαβαίνουμε το εννοιολογικόν περιεχόμενον των λέξεων.

Ποιότης γλώσσης => ποιότης επικοινωνίας => ποιότης τρόπου σκέψεως => ποιότης γνώσεων => (και εν τέλει) ποιότης τρόπου ζωής, (η Ποι-ό-της, της ποι-ό-τητος ή έστω η ποι-ό-τη-τα, της ποι-ό-τη-τας και όχι το κατά Σημίτην η πιό-τη-τα, της πιό-τη-τας).

Ας δούμε εν συνεχεία ορισμένες περιπτώσεις γλωσσικής εκπτώσεως οι οποίες
οδηγούν σε νοητική υστέρησι με ταυτόχρονη παρεκτροπή και σύγχυσι.

1ον Συχνή χρήσις ορισμένων λέξεων οι οποίες λειτουργούν ως κυρίαρχες και οι οποίες σταδιακώς εκτοπίζουν άλλες.

τραβάω κάτι…………………………………………………………………………… ελκύω, έλκω
(στις εισόδους των καταστημάτων αναγραφόταν «ΕΛΞΑΤΕ» ή «ΩΘΗΣΑΤΕ». Τώρα
αναγράφεται «ΤΡΑΒΗΞΤΕ» ή «ΣΠΡΩΞΤΕ». Αύριο ίσως αναγράφεται «ΝΤΡΑΒΑΤΕ
ΡΕΕΕ» ή «ΖΜΠΡΟΚΣΤΕ ΡΕΕΕ» αντιστοίχως.
τραβάω κάποιον…………………………………………………………………. (συμ)παρασύρω
τραβάω κάτι από κάποιον………………………………………………………………… αποσπώ
τραβάω χρήμα…………………………………………………… αποσπώ / ανασύρω χρήμα
τραβάω το βλέμμα………………………………………….. γοητεύω / θέλγω / σαγηνεύω
τραβάω ζόρι ή κουπί…………………………………………………………. κοπιάζω / πάσχω / πασχίζω
τραβάω «πόζα»…………………………………………………………………….. φωτογραφίζω
τραβάω ταινία……………………………………………………………………. κινηματογραφώ
τραβάω «βίντεο»……………………………………………………………………. εικονοσκοπώ
(videο = βίντεο = Fείδω = βλέπω), ελληνικότατη λέξις όχι λατινική)
τραβάω τα βυζιά μου…………………………………………. εκνευρίζομαι / απελπίζομαι
τραβάω τα μαλλιά μου…………………….. απελπίζομαι / βρίσκομαι εις απόγνωσιν
τραβάω απ’ τη μύτη……………………………………………. παρασύρω / άγω και φέρω
τραβάω μπουνιές…………………………………………………………………….. γρονθοκοπώ
τραβάω προς το μέρος μου…………………………………………….. πείθω / προσελκύω
τραβάω γραμμή……………………………………………………………………………. οριοθετώ
τραβάω πορεία……………………………………………………….. πλοηγώ / κατευθύνομαι
τραβάω στο δικαστήριο…………………………………………………. καταγέλλω / μηνύω
τραβάω από ‘δώ……………………………………………………… φεύγω, απομακρύνομαι
τραβάω από ή προς τα ‘κεί…………………………………………. πηγαίνω / οδεύω προς
τραβάω από ‘δώ και από ‘κεί………………….. ταλαιπωρούμαι / αδίκως πεζοπορώ
και βεβαίως …
τραβάω μ α λ α κ ί α………………………………………. αυτοϊκανοποιούμαι / αυνανίζομαι

2ον Αποφυγή χρήσεως περιεκτικών λέξεων μέχρι και καταργήσεως λέξεων με εννοιολογικές αποχρώσεις και διαβαθμίσεις.

– Αείκαρπος = ο αεί καρποφορών => αυτός που καρποφορεί συνεχώς
=> αυτός που βγάζει πάντοτε καρπούς => αυτός που έχει πάντα
φρούτα.

– Αείρυτος ή αείροος = ο αιωνίως ρέων (αεί + ρέω) => αυτός που ρέει συνεχώς => αυτός που πάντα κυλάει.
Π.χ ο αείρυτος ποταμός = ο ποταμός που πάντα κυλάει. Η λέξις «κυλάω»
έχει αντικαταστάσει σε μεγάλον βαθμόν την λέξιν «ρέω» χωρίς όμως να
δύναται να αποκαλύψει το νοηματικόν περιεχόμενον της «ροής». Εν τάχυ: ο
κύλινδρος κυλάει, αλλά το ρευστόν ρέει.

– Αεικύμαντος = ο αεί κυμαινόμενος => αυτός που κυμαίνεται συνεχώς
=> αυτός που πηγαίνει πάντα πάνω – κάτω => αυτός που πάντα
σκαμπανεβάζει. Π.χ. το αεικύμαντον χρηματιστήριον, (με τα γνωστά «βουλιάγματα»).

– Ανέμβατος (α στερητικόν + εμβαίνω) = ο μή βατός, απρόσιτος,
απροσπέλαστος => αυτός που δεν περπατιέται. (Χαίρε ω χαίρε
εκσυγχρονισμέ!) Π.χ. αντί του περιεκτικού «Η ανέμβατος οδός» λέμε «ο δρόμος αυτός δεν περπατιέται με τίποτα».

– Ανενδεής (α στερ. + ένδεια = στέρησις) = ο πλούσιος, ο μη έχων
χρείαν (ανάγκην), πλουσιοπάροχος => αυτός που δεν έχει ανάγκη, αυτός
που τα ‘χει πολλά, λεφτάς, ματσωμένος. κ.ο.κ. αυτός που «τα ‘χει και τα χώνει». (Ποια έχει και ποια χώνει;;;;)

– Ανεπίσκεπτος (α στερ. + επί + σκέψις) = ο μη εξετάζων, ο απρόσεκτος => απρόσεχτος (κατά το Κτίζω => Χτίζω, Κτήμα => Χτήμα, απόΚτημα, => απόΧτημα των πασοκοαριστερών) και σε άκρως νεωτεριστικό πλαστοϊδιωματισμό (μοντέρνα αργκό) => στραβούλιακας, γκάγκας κτλ.

– Βαθύροος (βαθύς + ρέω) = ο έχων βαθύ ρεύμα, ο υπερεκχειλίζων =>
αυτός που ξεχειλίζει, ο ξεχειλισμένος => αυτός που φουσκώνει, τα
φουσκόνερα κ.ο.κ.

Στην καθαρεύουσα μπορούμε να πούμε: «Οι άθλοι του Ηρακλέους διδάσκουσι», το οποίον συμπτύσσεται χωρίς παρερμηνεία εις το ποιητικότερον «Ηρακλέους άθλοι διδάσκουσι». Στην σύγχρονη δημοτική είμαστε υποχρεωμένοι να πούμε «Οι άθλοι του Ηρακλή διδάσκουν», το οποίον αν αποπειραθούμε να συμπτύξουμε εις το της καθαρευούσης αντίστοιχον ως «Ηρακλή άθλοι διδάσκουν» παρουσιάζονται τα εξής προβλήματα:

Λόγω της ομοιότητος της γενικής «του Ηρακλή», με την αιτιατική «τον Ηρακλή» και την κλητική «Ηρακλή», είναι αδύνατον να αντιληφθεί κάποιος αν εννοούμε:
Τον Ηρακλή του οποίου οι άθλοι διδάσκουν (γενική),
τον Ηρακλή τον οποίον τον διδάσκουν (κάποιοι) άθλοι, δηλαδή διδάσκεται από τους άθλους (αιτιατική), ή
τον Ηρακλή τον οποίο κάποιος προσφωνεί (εεε Ηρακλή) και του λέει ότι οι άθλοι (γενικώς) διδάσκουν.

Ας δούμε εν συνεχεία ορισμένα παραδείγματα λεκτικών «μαργαριταριών» τα
οποία συχνότατα ακούμε σε διαφόρους λόγους και εκφωνήσεις ειδήσεων.

«Μια σειρά θεμελιώδεις θέσεις» αντί του «Μία σειρά θεμελιωδών θέσεων» ή του «Μία σειρά από θεμελιώδεις θέσεις».
«Η εκδήλωση διακόπηκε λόγω καταιγίδα» αντί του «Η εκδήλωση διακόπηκε λόγω καταιγίδας» ή «Η εκδήλωσις διεκόπη λόγω καταιγίδος».
«Προ μεσημβρίας και μετά μεσημβρίας» αντί του «Προ μεσημβρίας και μετά μεσημβρίαν».
«Το περιστατικό συνέβη στην Ιερά οδός» αντί του «Το περιστατικό(ν) συνέβη στην Ιερά(ν) οδό(ν)».
«Το χρονικό διάστημα μεταξύ Ιούνιο και Ιούλιο 2012» αντί του «Το χρονικό(ν) διάστημα μεταξύ Ιουνίου και Ιουλίου 2012».
«Στην εθνική οδό Αθήνα Πάτρα» αντί του «Στην εθνική(ν) οδό(ν) Αθηνών Πατρών».
«Τα έξοδα μιας τετραμελής οικογένειας» αντί του «Τα έξοδα μιας τετραμελούς οικογενείας».

Η κατάργησις και σύγχισις των πτώσεων ακολουθεί κατά πόδας την
κατάργησιν της δοτικής η έλλειψις της οποίας επέφερε τερατουργηματικά
αποτελέσματα.
Έτσι: το «επί τοις εκατόν» έγινε «τα εκατό» (αν το εξετάσετε θα δείτε ότι δεν έχει νόημα).
Ο «υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ» κάποτε έγινε «υπουργός στον πρωθυπουργό». Δηλαδή ο υπουργός πάει εις τον (= στον) πρωθυπουργόν ή μπαίνει μέσα του;;;
Ο δικηγόρος «παρ’ εφέταις» έγινε «στο εφετείο».
Ο δικηγόρος «παρ’ Αρείω Πάγω» έγινε «στον Άρειο Πάγο».

Αλήθεια πως θα μεταφέρουμε στην «δημοτικιά» τον τίτλο «Εφορία Εναλίων Αρχαιοτήτων»; «Η υπηρεσία που βλέπει από πάνω τις αρχαιότητες που βρίσκονται μέσα στην θάλασσα»; Διότι
Εφορεία (ή και εφορία) εκ του εφορεύω (επί + ορώ) = επιτήρησις, επίβλεψις => η πράξις ή υπηρεσία του να επιβλέπεις κάτι. Η γνωστή «εφορία» με την οποίαν κανείς «δεν τα έχει και τόσο καλά», είναι εκ του «φέρω – φόρος».
Ενάλιος (εν + άλς) = θαλάσσιος, ο εν θαλάσση => ο εντός της θαλάσσης => αυτός που είναι μέσα στη θάλασσα.
Αυτή η τακτική θυμίζει την τακτική της κολοβής αλεπούς του μύθου του
Αισώπου, η οποία επειδή έχασε την ουρά της προσπάθησε να πείσει,
ανεπιτυχώς βεβαίως και τις άλλες αλεπούδες να κόψουν τις ουρές τους.
Ετσι και οι σημερινοί ταγοί επειδή ως επί το πλείστον είναι αμόρφωτοι
και αστοιχείωτοι αν όχι επιτείδιοι διαστρεβλωτές, καταβιβάζουν το
επίπεδον της γλώσσας στα νοητικά τους δεδομένα.

4ον Κατάργησις τριτοκλίτων ουσιαστικών.

Συχνότατον φαινόμενον. «Φρυγανιές σίκαλης» αντί «φρυγανιές σικάλεως». «Η κυβέρνηση, της κυβέρνησης» αντί του «Η κυβέρνησις της κυβερνήσεως). Ορισμένα διατηρούνται είτε για λόγους κύρους είτε για να μην φανούν πολύ διαφορετικά και ξενίσουν απότομα. Π.χ. η έκφρασις «Εφημερίς της κυβερνήσεως» έχει μετατραπεί στην εξής: «Εφημερίδα της κυβερνήσεως».

5ον Κατάργησις τονισμού των πτώσεων (η οποία συμπαρασύρει και στην κατάργησιν των πτώσεων).

Η κατάργησις του τονισμού των πτώσεων («πτώσις» διότι πίπτει ο τόνος)
έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια της αρμονίας και της μελωδικότητος.
Παραδείγματα:
«Το πανεπιστήμιο, του πανεπιστήμιου» αντί των «Το πανεπιστήμιο(ν) του πανεπιστημίου».
«Το δημόσιο, του δημόσιου,… των δημόσιων» αντί των «Το δημόσιο(ν) του δημοσίου,… των δημοσίων».
«Ο υπάλληλος, του υπάλληλου,… των υπάλληλων» αντί των «Ο υπάλληλος, του υπαλλήλου,… των υπαλλήλων».

Παρόμοιως έχουμε απώλεια της μελωδικότητος και κατά την κατάργησιν των καταλήξεων των πτώσεων:
«Ο Αριστοτέλης του Αριστοτέλη, τον Αριστοτέλη» αντί των «Ο Αριστοτέλης, του Αριστοτέλους, τον Αριστοτέλην».
«Ο Πλάτωνας, του Πλάτωνα, τον Πλάτωνα» αντί των «Ο Πλάτων, του Πλάτωνος, τον Πλάτωνα».

Παρ’ όλα αυτά ακόμη λέμε, «Η οδός Πανεπιστημίου, η οδός Αριστοτέλους, η Ακαδημία Πλάτωνος, τα αιτήματα των δημοσίων υπαλλήλων».
Παρατηρήστε την κακοφωνία που προκύπτει εάν πούμε:
«Η οδός Πανεπιστήμιου, η οδός Αριστοτέλη, η Ακαδημία Πλάτωνα, τα αιτήματα των δημόσιων υπάλληλων».

6ον Αντιστροφή των γενών ή και σύγχυσις αυτών.

Η σύγχισις προκύπτει κατά κύριον λόγον με την αφαίρεσιν του τελικού «ν» η
οποία εδράζεται σε έναν επίπλαστον «κανόνα» που λέει ότι όταν η λέξις
που ακολουθεί αρχίζει από ορισμένα σύμφωνα τότε το «ν» δεν χρειάζεται .
Έτσι παρατηρούμε ότι το «στον δάσκαλο(ν)» έγινε «στο δάσκαλο» μετατρέποντας «τον δάσκαλο(ν)» από αρσενικόν ουσιαστικόν σε ουδέτερον! Προσφάτως άκουσα και το εξωφρενικόν, «δουλεύω στο ιδιωτικό τομέα» αντί «στον ιδιωτικό(ν) τομέα»!!!
Στα θηλυκά η αφαίρεσις του «ν» δεν προκαλεί σύγχυσι αλλά κακοφωνία π.χ. «στη δασκάλα» αντί «στην δασκάλα», «στη θέα» αντί «στην θέα» κ.λπ.
Παρατηρούμε επίσης το φαινόμενον της αλλοιώσεως ή αντιστροφής των γενών. Π.χ. πολλοί λένε «τρεισ-ήμισυ χρόνια» αντί «τριά-μισυ χρόνια», και «τεσσερά-μιση η ώρα» αντί «τέσσερις και μισή».
(Συνειρμικώς παρατηρούμε ότι αντιστρέφονται ή καταργούνται οι ρόλοι
των γενών (αρσενικού και θηλυκού), με την προώθησιν των άφυλων και
ουδετέρων σεξουαλικώς ατόμων.)

Συνεχίζεται…

Σημείωσις: