Ψευδαισθήσεις

Στην αέναη μάχη που δίνεται με έπαθλο το νου και την ψυχή των ανθρώπων, η αλήθεια συμβολίζεται με το φως και το ψεύδος με το σκοτάδι. Ο αρχέγονος και διαχρονικός αυτός συμβολισμός δεν είναι τυχαίος. Βασίζεται στις ιδιότητες των αντιπαραβαλλόμενων μεγεθών. Δηλαδή, η αλήθεια όπως το φως υπάρχει· είναι και ορίζεται. Το ψεύδος, όπως το σκοτάδι, δεν υπάρχει, δεν είναι. Το σκοτάδι ετεροκαθορίζεται μονοσήμαντα και αποκλειστικά σε σχέση με το φως. Συγκεκριμένα, περιγράφει την απουσία του.

Η αλήθεια στέκεται μόνη της και λάμπει. Το ψεύδος δεν στέκει από μόνο του, θέλει δεκανίκι.

Κι εκεί που δεν μπορεί να σταθεί με τίποτα, είναι απέναντι, αντικριστά στην αλήθεια. Γι’ αυτό, το ψέμα, σύμφωνα με τη μεθοδεία του πατέρα του τού διαβόλου, δουλεύει διπολικά. Για να σταθεί απάνω στο σάπιο θεμέλιό του, θέλει απέναντί του, όχι την αλήθεια, αλλά μια αλλοιωμένη, διαστρεβλωμένη εκδοχή της.

Εμπόδια και φύλακες απέναντι στην παράνοια της ψευδοφάνειας, στέκονται η εμπειρία και η επίγνωση των δεδομένων, ήγουν η ψηλάφηση και η καταγραφή της πραγματικότητας. Γι’ αυτό, εχθρός του ψεύδους είναι η αίσθηση των πραγμάτων, η ευθυκρισία κι η έντιμη επιστημοσύνη. Μέγας του σύμμαχος η ψευδαίσθηση που δημιουργείται με αυτό που περιγράψαμε ως αλλοίωση και στρέβλωση της αλήθειας.

Η διασπορά της διαστρεβλωμένης εκδοχής της αλήθειας είναι η διαβολή, από την οποία πήρε και τ’ όνομά του ο πατέρας του ψεύδους.

Όπως είχα γράψει και σ’ ένα παλιότερο άρθρο μου από το 2016 με τίτλο Ουκ εά με καθεύδειν ο των οστών κριγμός: «Μας λένε οι αρχαίοι μας σοφοί: “αρχή σοφίας ονομάτων επίσκεψις” (Αντισθένης), αλλά και “αρχή παιδεύσεως η των ονομάτων επίσκεψις” (Επίκτητος).

Ας δούμε, λοιπόν, βασισμένοι σ’ αυτήν τη λογική, τι όνομα διαλέξαμε να δώσουμε στην προσωποποίηση του κακού. Το πιο κοινό και ευρέως διαδεδομένο του όνομα είναι διάβολος. Δηλαδή, από όλα τα κακά που έχει πάνω του αυτός ο ακατανόμαστος ανθρωποφάγος απατεώνας, εμείς διαλέξαμε να τον ονοματίσουμε από την ιδιότητά του να διαβάλλει. Αυτή του η ιδιότητα δείχνει σε όλο της το μεγαλείο τη μισερή και κακότροπη πονηριά του»¹.

Έτσι, τα ενεργούμενα του διαβόλου πάνω στη γη σε κάθε εποχή εργάζονται πάνω σε τρεις άξονες.

Ο πρώτος είναι η απόκρυψη της αλήθειας. Γίνεται με την περιχαράκωση του λόγου που βασίζεται και αναφέρεται στο αληθινό και τον αποκλεισμό της πρόσβασης του κοσμάκη σ’ αυτόν. Επίσης, γίνεται με την σχετικοποίηση της αλήθειας, όταν τα πραγματικά δεδομένα παρουσιάζονται ως να έχουν υποκειμενικό χαρακτήρα και γίνονται ζήτημα άποψης και βούλησης- όχι εμπειρίας. Με αυτόν τον τρόπο η αλήθεια κρύβεται σε κοινή θέα, όπως κρύβεται ένα αληθινό νόμισμα, ανάμεσα σε πολλά πλαστά.

Ο δεύτερος άξονας είναι η στρέβλωση της αλήθειας. Αυτή δεν πρέπει, βέβαια, να είναι ολοκληρωτική και άγαρμπη, αλλά επιτηδευμένη, ώστε να περνάει για πιστευτή και να ξεγελάει τον απρόσεκτο και τον επιπόλαιο. Έτσι, επιλέγονται τα σημεία του αληθινού που θα διατηρηθούν και τα καίρια σημεία που θα αλλοιωθούν, ώστε να είναι αποτελεσματικό το δόλωμα που κρύβει τ’ αγκίστρι.

Η «επιλογή» στ’ αρχαία ελληνικά καλείται «αίρεσις». Καταλαβαίνεται, λοιπόν, πως και ο όρος «αίρεση» στη θεολογία δεν προέκυψε τυχαία –τίποτα με την ελληνική γλώσσα δεν είναι τυχαίο. Η αλήθεια σε κάθε πράγμα, βλέπετε, είναι ενιαία ως άραφος χιτώνας που δεν μπορείς να επιλέξεις κομμάτια του καταπώς σε βολεύει. Η τον δέχεσαι και τον φοράς όπως είναι ή τον σχίζεις και τον κομματιάζεις.

Τέλος, αφού η αλήθεια κρύβεται και δημιουργείται ένα ψεύτικο, ένα πειραγμένο αντίγραφό της, ακολουθεί ο τρίτος άξονας δράσης. Αυτός σχετίζεται με την υπερπροβολή και τη διάδοση της κάλπικης εκδοχής παντού στις κοινωνίες με όλα τα διαθέσιμα μέσα.

Σημαντικό σημείο του τρίτου άξονα, εκτός από την προβολή, είναι και η βράβευση και η απόδοση τιμών στους αποδομητές της αλήθειας. Και νά τα κρατικά βραβεία, να τα βραβεία από άλλους φορείς, νά οι ανακηρύξεις επίτιμων διδακτόρων, νά οι ακαδημίες, νά τα θρησκευτικά οφίκια, νά οι προσκλήσεις σε ομιλίες από φορείς και τ’ αφιερώματα σε εκπομπές λόγου της τηλεόρασης… Νά οι τιμητικές πλακέτες, κι οι κορδέλες, κι οι τήβεννοι και τα παράσημα.

Αυτά είναι το βάθρο στην πλατεία όπου ανεβάζει το σύστημα τον αποδομητή, ώστε να μαζευτεί ο κόσμος ν’ ακούσει. Γιατί, αν γυρνάς μες στην πλατεία μόνος σου και λες: «καθήστε παιδιά να μοιραστώ μαζί σας κάποια πράγματα αληθινά», κανένας δεν θα σου δώσει σημασία. Σε θεωρούν παλαβό- δεν σε έχουν βάλει κάποιοι άλλοι πάνω σε βάθρο.

Οι αποδομητές της αλήθειας στη θεολογία, στις τέχνες, στην ιστορία, και σ’ όλες τις επιστήμες συμπεριλαμβανομένων των βιολογικών-ιατρικών επιστημών, μεθυσμένοι από εξουσία χορεύουν τον διαβολικό χορό της ανθρωποφαγίας.

Κυριαρχούν στην παιδεία και στην πολιτική και σφίγγουν την υδρόγειο στη μέγγενη.

Σε φλόμωσαν στις ψευδαισθήσεις και σου πουλάν φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Αυτές οι άρρωστες καταστάσεις, όμως, ποτέ δεν τελειώνουν καλά…

Στην υστερική κατάσταση της εφάμαρτης χαύνωσης δεν καταλαβαίνεις γρι. Πρέπει να φας σφαλιάρες. Με τον πόνο –μόνον τότε που είναι αργά–μόνον τότε ξυπνάς και καταλαβαίνεις… Κορόιδο.

1. Πουταχίδης, Θ. (2017). Σαν Παλιόψαθα των Εθνών. Αθήνα: Ινφογνώμων.

enromiosini.gr