Ο «ξεχασμένος αστροναύτης» Μάικλ Κόλινς, ο πιλότος του οχήματος διακυβέρνησης της αποστολής Apollo 11, της πρώτης επανδρωμένης που έφτασε στη Σελήνη το 1969, πέθανε σήμερα από καρκίνο σε ηλικία 90 ετών, ανακοίνωσε η οικογένειά του.
Ο Κόλινς ήταν το τρίτο μέλος του πληρώματος της αποστολής που έκανε το ιστορικό, πρώτο ταξίδι στη Σελήνη. Όμως εκείνος δεν πάτησε ποτέ το πόδι του στο έδαφός της: παρέμεινε σε τροχιά στο διαστημικό σκάφος ενώ οι δύο συνάδελφοί του, ο Νιλ Άρμστονγκ και ο Μπαζ Όλντριν έγραφαν ιστορία, περπατώντας στη Σελήνη. Ήταν παντρεμένος με την Πατρίτσια. Έμειναν μαζί μέχρι το τέλος της ζωής της το 2014 και απέκτησαν τρία παιδιά. Το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Κόλινς Carrying the Fire είναι αφιερωμένο στην Πατρίτσια.
Ποιος ήταν ο Μάικλ Κόλινς
Ο Μάικλ Κόλινς (Michael Collins, 31 Οκτωβρίου 1930-28 Απριλίου 2021) ήταν Αμερικανός αστροναύτης και πιλότος δοκιμών. Ταξίδεψε δύο φορές στο διάστημα, την πρώτη φορά με το διαστημόπλοιο Gemini 10 και τη δεύτερη ως πιλότος του οχήματος διακυβερνήσεως της αποστολής Apollo 11. Ενώ ο Κόλινς παρέμεινε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, οι Νηλ Άρμστρονγκ και Μπαζ Όλντριν προσεδαφίσθηκαν με τη σεληνάκατο και έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι που περπάτησαν πάνω στη Σελήνη. Ακόμα και χωρίς να πατήσει ποτέ πάνω στην επιφάνειά της, ο Κόλινς παραμένει ένας από τους μόλις 24 ανθρώπους στην Ιστορία της ανθρωπότητας που έχουν ταξιδέψει μέχρι τη Σελήνη. Υπήρξε επίσης ο 4ος άνθρωπος στην ιστορία (ο τρίτος Αμερικανός) που εκτέλεσε «περίπατο στο διάστημα» (δραστηριότητα εκτός σκάφους, EVA) και ο πρώτος που εκτέλεσε περισσότερους από έναν.
Μετά την αποχώρησή του από τη το 1970 έγινε βοηθός υπουργός Εξωτερικών για τις Δημόσιες Υποθέσεις και μετά διευθυντής στο Εθνικό Μουσείο Αέρα και Διαστήματος, μέχρι το 1978.
Τα παιδικά του χρόνια
Γεννήθηκε στη Ρώμη, στις 31 Οκτωβρίου 1930. Πατέρας του ήταν ο υποστράτηγος Τζέιμς Λώτον Κόλινς (1882-1963), που υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό επί 38 χρόνια. Μέχρι να φθάσει 17 ετών, ο Μάικλ είχε ζήσει στη Ρώμη, στην Οκλαχόμα, στη Νήσο των Κυβερνητών, στη Νέα Υόρκη, στο Πουέρτο Ρίκο, στο Σαν Αντόνιο και στην Αλεξάντρια της Βιρτζίνια.
Αφότου οι ΗΠΑ μπήκαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Ουάσινγκτον, όπου ο Κόλινς ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο γυμνάσιο της Σχολής St. Albans. Η μητέρα του επιθυμούσε ο Μάικλ να μπει στη διπλωματική υπηρεσία, αλλά ο ίδιος αποφάσισε να ακολουθήσει τη σταδιοδρομία του πατέρα του, δύο θείων του, του αδελφού του και ενός εξαδέλφου του στις ένοπλες δυνάμεις, φοιτώντας στη Στρατιωτική Ακαδημία των ΗΠΑ, μία επιλογή που είχε το πλεονέκτημα ότι δεν πλήρωνε δίδακτρα.
Απεφοίτησε από εκεί στην 185η θέση ανάμεσα σε 527 δόκιμους το 1952, όντας στο ίδιο έτος με τον αστροναύτη Εντ Χουάιτ. Η απόφασή του να επιλέξει να υπηρετήσει στην Πολεμική Αεροπορία βασίσθηκε στην προσμονή τού τι προόδους θα έφερναν τα επόμενα 50 χρόνια στην αεροναυτική, αλλά και στην επιθυμία του να αποφύγει κατηγορίες για νεποτισμό στον στρατό ξηράς, όπου ο θείος του, ο στρατηγός Τζ. Λώτον Κόλινς, ήταν Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου.
Θητεία στην αεροπορία
Ο Κόλινς ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή του ως ιπτάμενος στην Αεροπορική Βάση του Κολόμπους, στο Μισισίπι, και μετά μετατέθηκε στη βάση του αεροδρομίου του Σαν Μάρκος και στην Αεροπορική Βάση «James Connally», αμφότερες στο Τέξας. Επιλέχθηκε για προχωρημένη ημερήσια εκπαίδευση μαχητικού στην Αεροπορική Βάση Νέλις, στη Νεβάδα, όπου πέταξε με F-86 Sabre. Ακολούθησε εκπαίδευση στην 21η Πτέρυγα Μαχητικών-Βομβαρδιστικών, στην Αεροπορική Βάση Τζωρτζ της Καλιφόρνια, όπου έμαθε να ρίχνει πυρηνικές βόμβες και ακολούθησε την πτέρυγα όταν εγκαταστάθηκε στη Βάση Σωμόν-Σεμουτιέ (σήμερα Quartier Général d’Aboville), στη Γαλλία, τον Ιούνιο του 1954.
Κατά τη διάρκεια μιας ασκήσεως του NATO το θέρος του 1956, ο Κόλινς υποχρεώθηκε να εκτιναχθεί από ένα F-86 μετά την εκδήλωση πυρκαγιάς δίπλα στο κόκπιτ. Διασώθηκε και επέστρεψε στη βάση του Σωμόν.
Ο Κόλινς γνώρισε τη μελλοντική του σύζυγο Πατρίτσια Μαίρη Φίνεγκαν σε ένα γεύμα αξιωματικών, καθώς εκείνη εργαζόταν στη λέσχη της αεροπορίας. Αφού αρραβωνιάστηκαν, έπρεπε να υπερβούν μία διαφορά στο θρήσκευμα, καθώς ο Κόλινς ήταν Επισκοπιανός, ενώ η οικογένεια της Φίνεγκαν ήταν αυστηρά Ρωμαιοκαθολική. Ο πατέρας του Κόλινς ωστόσο ήταν επίσης Ρωμαιοκαθολικός αρχικά και έγινε Προτεστάντης όταν νυμφεύθηκε. Αφού ο Κόλινς πήγε με τη μονάδα του στη Δυτική Γερμανία κατά την Ουγγρική Επανάσταση του 1956, τέλεσαν τους γάμους τους το καλοκαίρι του 1957.
Πιλότος δοκιμών
Ο Κόλινς συμπλήρωσε περισσότερες από 1.500 ώρες πτήσεως, το ελάχιστο απαιτούμενο για την εισδοχή στη Σχολή Πιλότων Δοκιμών Πειραματικών Πτήσεων (Experimental Flight Test Pilot School) της Πολεμικής Αεροπορίας, στην Αεροπορική Βάση Έντουαρντς της Καλιφόρνια, οπότε έκανε τη σχετική αίτηση και παρουσιάσθηκε εκεί στις 29 Αυγούστου 1960, εντασσόμενος στην Τάξη 60-C (η οποία περιελάμβανε τους μελλοντικούς αστροναύτες Φρανκ Μπόρμαν και Τζιμ Ίργουιν).
Ο Μάικλ Κόλινς αποφάσισε να γίνει αστροναύτης μετά την πτήση του Mercury Atlas 6 με τον Τζων Γκλεν στις 20 Φεβρουαρίου 1962, οπότε τον γοήτευσε η σκέψη τού να μπορεί να γυρίσει γύρω από τη Γη μέσα σε 90 λεπτά. Αμέσως υπέβαλε αίτηση για τη δεύτερη ομάδα αστροναυτών. Μετά από ιατρικές και ψυχιατρικές εξετάσεις, καθώς και προσωπικές συνεντεύξεις στο Τέξας, στα μέσα Σεπτεμβρίου έμαθε ότι δεν είχε γίνει δεκτός.
Ωστόσο, την ίδια χρονιά η Σχολή Πιλότων Δοκιμών Πειραματικών Πτήσεων μετονομάσθηκε σε «Σχολή Πιλότων Αεροδιαστημικών Ερευνών» (Aerospace Research Pilot School), καθώς η Πολεμική Αεροπορία προσπαθούσε να μπει στον χώρο των διαστημικών ερευνών. Ο Κόλινς υπέβαλε αίτηση να παρακολουθήσει ένα νέο μάθημα για τα βασικά της διαστημικής πτήσεως, κατά το οποίο, εκτός από τη θεωρητική διδασκαλία, πέταξαν σε ύψος 90.000 ποδών με F-104 Starfighter. Εκτελώντας παραβολικές τροχιές, στο ανώτατο σημείο, μπορούσαν να αισθανθούν ένα σύντομο χρονικό διάστημα συνθηκών ελλείψεως βαρύτητας. Τελειώνοντας το μάθημα, ο Κόλινς επέστρεψε στην επιχειρησιακή δράση με μαχητικά τον Μάιο του 1963.
Λίγες εβδομάδες αργότερα η NASA ανακοίνωσε ότι δέχεται και πάλι αιτήσεις για υποψήφιους αστροναύτες. Ο Κόλινς πέρασε από την ίδια διαδικασία (χωρίς την ψυχιατρική εξέταση). Βρισκόταν στην Αεροπορική Βάση Ράντολφ, στο Τέξας, στις 14 Οκτωβρίου 1963 όταν Ντεκ Σλέιτον τον ζήτησε στο τηλέφωνο και τον ρώτησε αν ενδιαφερόταν ακόμα να γίνει αστροναύτης. Ο Κόλινς είχε φθάσει τότε περί τις 5 χιλιάδες ώρες πτήσεως.
Στο διαστημικό πρόγραμμα
Ο Μάικλ Κόλινς φορά τη στολή του για την πτήση του Apollo 11. Η εκπαίδευση άρχισε με 240 ώρες διδασκαλίας, οι 58 από τις οποίες ήταν αφιερωμένες στη γεωλογία, την οποία ο Κόλινς δεν καταλάβαινε και για την οποία δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ ιδιαίτερα. Μετά τη φάση αυτή, ο επικεφαλής του γραφείου αστροναυτών Άλαν Σέπαρντ ρώτησε τον καθένα από τους 14 εκπαιδευόμενους να κατατάξει τους άλλους με τη σειρά που θα ήθελε να πετάξει μαζί με τον καθένα τους στο διάστημα. Ο Κόλινς έβαλε τον Ντέιβιντ Σκοτ στην πρώτη θέση. Μετά τη βασική εκπαίδευση, ο Κόλινς πήρε την ειδίκευση που είχε επιλέξει, την εργασία με διαστημική στολή και τη δραστηριότητα εκτός σκάφους («διαστημικό περίπατο»).
Πρόγραμμα Τζέμινι
Ο Κόλινς ορίσθηκε να είναι το πλήρωμα της αποστολής Τζέμινι 10 μαζί με τον Τζων Γιανγκ. Η τριήμερη αποστολή τους σκόπευε στη διαστημική συνάντηση με δύο διαφορετικά σκάφη-στόχους Agena (μη επανδρωμένα), τη διεξαγωγή δύο «διαστημικών περιπάτων» και 15 διαφορετικών πειραμάτων. Η ειδική εκπαίδευση έγινε ομαλά. Για τον μόλις τέταρτο διαστημικό περίπατο στην ιστορία δεν έλαβε χώρα υποβρύχια εκπαίδευση, κυρίως επειδή ο Κόλινς δεν είχε τον χρόνο. Προπονήθηκε απλώς στη χρήση του εκτοξευτήρα αζώτου για την προώθησή του.
Για την πρώτη του «δραστηριότητα εκτός σκάφους» ο Κόλινς δεν άφησε εντελώς το σκάφος, απλώς στάθηκε στο άνοιγμα με μία συσκευή που έμοιαζε με εξάντα. Στη βιογραφία του γράφει ότι αισθάνθηκε για μια στιγμή σαν ένας Ρωμαίος θεός που έτρεχε στα ουράνια με το άρμα του.
Πρόγραμμα Apollon
Λίγο μετά την πτήση του Gemini 10, ο Κόλινς ορίσθηκε ως αναπληρωματικό μέλος της δεύτερης επανδρωμένης αποστολής του προγράμματος «Απόλλων», μαζί με τους Φρανκ Μπόρμαν και Τόμας Στάφορντ.
Εκτός από την εκπαίδευση στο νέο όχημα διακυβερνήσεως (Apollo Command/Service Module, CSM) και τη σεληνάκατο (Apollo Lunar Module, LM), ο Κόλινς εκπαιδεύθηκε στην οδήγηση ελικοπτέρου, καθώς αυτός πιστευόταν ότι ήταν ο καλύτερος τρόπος για να προσομοιωθεί η προσέγγιση του LM στη σεληνιακή επιφάνεια. Μετά την ολοκλήρωση του «Προγράμματος Gemini», αποφασίσθηκε να ακυρωθεί η αποστολή Apollon 2, καθώς θα επανελάμβανε απλώς την πτήση του Apollon 1.
Με την αναδιάταξη των πληρωμάτων, ο Κόλινς μετακινήθηκε στο κύριο πλήρωμα της αποστολής Apollon 8, με τους Μπόρμαν και Γουίλιαμ Άντερς. Ο Ντεκ Σλέιτον είχε αποφασίσει ότι ο κυβερνήτης θα έπρεπε να έχει κάποια εμπειρία στο διάστημα, κάτι που δεν διέθετε ο Άντερς. Τρία χρόνια αργότερα αυτή η μεταβολή θα ήταν ο λόγος για τον οποίο ο Μάικλ Κόλινς θα περιφερόταν γύρω από τη Σελήνη ενώ οι `Αρμστρονγκ και `Ολντριν περπατούσαν στην επιφάνειά της.
Οι συναντήσεις του προσωπικού γίνονταν πάντα τις Παρασκευές στο Γραφείο Αστροναυτών και στις 27 Ιανουαρίου 1967 ο Κόλινς ήταν εκεί όταν ο Ντον Γκρέγκορυ απάντησε στο κόκκινο τηλέφωνο και πληροφορήθηκε ότι είχε σημειωθεί πυρκαγιά στις δοκιμές του οχήματος διακυβερνήσεως της αποστολής Απόλλων 1. Κι όταν επιβεβαιώθηκε ότι το πλήρωμα είχε απανθρακωθεί, ο κλήρος έπεσε στον Κόλινς να πάει στο σπίτι της οικογένειας Τσάφη και να ανακοινώσει στη Μάρθα Τσάφη ότι ο σύζυγός της ήταν νεκρός. (Το Γραφείο Αστροναυτών ήταν ευαίσθητο στο να σπεύδει να ενημερώνει από κοντά τις οικογένειες των αστροναυτών για ένα θάνατο το ταχύτερο δυνατό, εξαιτίας του θανάτου του Θήοντορ Φρήμαν σε αεροπορικό δυστύχημα το 1964, οπότε ένας ρεπόρτερ εφημερίδας ήταν ο πρώτος που έφθασε σπίτι του.
Μετά τις καθυστερήσεις στην εκπαίδευση, καθώς ο Μπόρμαν έλαβε μέρος στη διερεύνηση της πυρκαγιάς, το υποψήφιο πλήρωμα για το Απόλλων 8 άρχισε από την αρχή. Θα ήταν η πρώτη επανδρωμένη πτήση του νέου πυραύλου Saturn V. Στο ενδιάμεσο ο Κόλινς και ο Ντέιβιντ Σκοτ στάλθηκαν από τη NASA στην Αεροπορική Έκθεση των Παρισίων τον Μάιο του 1967. Εκεί συνάντησαν τους Σοβιετικούς αστροναύτες Πάβελ Μπελυάγιεφ και Κονσταντίν Φεοκτίστοφ, με τους οποίους μάλιστα ήπιαν βότκα μέσα στο σοβιετικό Tupolev Tu-134. Ο Κόλινς βρήκε ενδιαφέρον ότι κάποιοι Σοβιετικοί αστροναύτες εκπαιδεύονταν και αυτοί με ελικόπτερα και ο Μπελυάγιεφ είπε ότι έλπιζαν να πραγματοποιήσει μία πτήση γύρω από τη Σελήνη σύντομα.
Πρόβλημα υγείας
To 1968 ο Κόλινς αντιλήφθηκε ότι τα πόδια του δεν τον υπάκουαν πάντα, πρώτα σε αγώνες αμερικανικής χειροσφαιρίσεως, μετά όταν κατέβαινε σκάλες, οπότε το γόνατό του σχεδόν θα υποχωρούσε. Επίσης, το αριστερό του πόδι παρουσίαζε ασυνήθιστες αισθήσεις όταν βυθιζόταν σε ζεστό και κρύο νερό. Απρόθυμα, αναζήτησε ιατρική συμβουλή και η διάγνωση ήταν κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου οσφύος, μια κατάσταση που χρειαζόταν σπονδυλοδεσία δύο σπονδύλων. Η επέμβαση αυτή έγινε στο Νοσοκομείο Γουίλφορντ στην Αεροπορική Βάση Λάκλαντ του Τέξας και ο Κόλινς επί τρεις μήνες μετά φορούσε κολάρο αυχένα.
Apollon 8
Εξαιτίας του προβλήματος υγείας, ο Κόλινς δεν πέταξε στην αποστολή Απόλλων 8, οπότε, έχοντας εκπαιδευθεί για αυτή, έγινε «επικοινωνός θαλάμου» (capsule communicator, CAPCOM), ένας αστροναύτης δηλαδή αποσπασμένος στο Κέντρο Ελέγχου Αποστολής, που είναι υπεύθυνος για την απευθείας επικοινωνία με το πλήρωμα κατά τη διάρκεια της αποστολής. Ως μέλος της «Πράσινης Ομάδας», κάλυψε τη φάση από την εκτόξευση μέχρι την προώθηση που έθεσε το σκάφος σε πορεία προς τη Σελήνη. Την επιτυχημένη ολοκλήρωση της πρώτης επανδρωμένης πτήσεως γύρω από τη Σελήνη, ακολούθησε η ανακοίνωση του πληρώματος της αποστολής Απόλλων 11: θα ήταν οι Νηλ `Αρμστρονγκ, Μπαζ Όλντριν και Μάικλ Κόλινς. Εκείνη την ημέρα, τον Ιανουάριο του 1969, δεν ήταν βέβαιο ότι αυτό θα ήταν το πλήρωμα για την πρώτη προσσελήνωση, αυτό θα εξαρτάτο από την επιτυχία των δοκιμών των Απόλλων 9 και Απόλλων 10 ως προς τη σεληνάκατο.
Apollon 11
Ως πιλότος του οχήματος διακυβερνήσεως, ο Κόλινς είχε μία τελείως διαφορετική εκπαίδευση από αυτή για τη σεληνάκατο και την έξοδο στη σεληνιακή επιφάνεια. Εκτός από την εκπαίδευση σε προσομοιωτές πτήσεως, έγιναν μετρήσεις για τις διαστημικές στολές, εκπαίδευση σε φυγόκεντρο μηχανή για την προσομοίωση των 10 g κατά την επανείσοδο στην ατμόσφαιρα, και πολλά άλλα. Ως ο ενεργός διαχειριστής της συναντήσεως με τη σεληνάκατο στο διάστημα, ο Κόλινς συμπλήρωσε ένα τετράδιο με 18 διαφορετικά σχετικά σενάρια, όπως το να μην έχει προσσεληνωθεί η σεληνάκατος, να έχει ξεκινήσει υπερβολικά νωρίς ή αργά. Αυτό το «βιβλίο» κάλυπτε 117 σελίδες.
Το γνωστό υφασμάτινο σηματάκι της αποστολής ήταν σχέδιο του Κόλινς. Κατά το εκπαιδευτικό στάδιο για την αποστολή αυτή ο Κόλινς είπε στον Ντεκ Σλέιτον ότι δεν θα ήθελε να πετάξει πάλι μετά το «11». Ο Σλέιτον προσφέρθηκε να τον βάλει πιο πίσω στην ακολουθία των πληρωμάτων μετά την πτήση.
Κατά την ημέρα που περιφερόταν ολομόναχος γύρω από τη Σελήνη, ο Κόλινς ποτέ δεν αισθάνθηκε μοναξιά, έγραψε, παρότι ειπωθηκε ότι «από την εποχή του Αδάμ κανένας άνθρωπος δεν γνώρισε τέτοια μοναξιά»[29], με την έννοια ότι κανείς δεν είχε βρεθεί τόσο μακριά σε χωρική απόσταση από όλους τους άλλους ανθρώπους: ο Κόλινς αισθανόταν πάρα πολύ ως μέρος της αποστολής. Στην αυτοβιογραφία του γράφει ότι «αυτό το εγχείρημα δομήθηκε για τρεις ανθρώπους, και θεωρώ το δικό μου 1/3 ήταν το ίδιο απαραίτητο με το καθένα από τα άλλα δύο». Κατά τα 48 λεπτά της κάθε τροχιάς κατά τα οποία δεν είχε τηλεπικοινωνία με τη Γη, το αίσθημα που ανέφερε δεν ήταν μοναξιάς, αλλά μάλλον «ετοιμότητα, αναμονή, ικανοποίηση, εμπιστοσύνη, σχεδόν θριαμβικό συναίσθημα» (Collins 2001).
Μετά τη διαβίωσή του για τόσο πολύ χρόνο στο όχημα διακυβερνήσεως, ο Κόλινς ένιωσε υποχρεωμένος να αφήσει το σημάδι του σε αυτό, οπότε τη δεύτερη νύχτα μετά την επιστροφή τους από τη Σελήνη, μπήκε στον κάτω χώρο εξοπλισμού του οχήματος και έγραψε: «Διαστημόπλοιο 107 — άλλως Απόλλων 11 — άλλως Κολούμπια: Βγήκε το καλύτερο πλοίο. Ο Θεός να το ευλογεί. Μάικλ Κόλινς, CMP».
Σε μία συνέντευξη στην εφημερίδα The Guardian τον Ιούλιο του 2009 ο Κόλινς απεκάλυψε ότι ανησυχούσε για την ασφάλεια των Άρμστρονγκ και Όλντριν. Τον απασχολούσε επίσης το ότι σε περίπτωση θανάτου τους στη Σελήνη, θα ήταν υποχρεωμένος να επιστρέψει στη Γη μόνος του και, ως ο μοναδικός επιζών της αποστολής, θα τον θεωρούσαν «σημαδεμένο για όλη του τη ζωή»,
Η ζωή μετά τη NASA
Μετά την επιστροφή του στη Γη, και αφού βγήκε από μία καραντίνα 18 ημερών, το πλήρωμα του Apollon 11 άρχισε περιοδεία 45 ημερών σε όλες τις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες. Πριν από την περιοδεία, ο διοικητής της NASA Τόμας Πέιν είχε ενημερώσει τον Κόλινς ότι ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Γουίλιαμ Π. Ρότζερς ενδιαφερόταν να τον διορίσει στη θέση του βοηθού υπουργού Εξωτερικών για τις Δημόσιες Υποθέσεις. Μετά την επιστροφή του πληρώματος στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο, ο Κόλινς συναντήθηκε με τον Ρότζερς και δέχθηκε τη θέση μετά από πιέσεις του Προέδρου των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον.
Ο Κόλινς συνταξιοδοτήθηκε από τη NASA το 1970. Το επόμενο έτος διορίσθηκε διευθυντής στο Εθνικό Μουσείο Αέρα και Διαστήματος. Παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι το 1978 και μετά έγινε βοηθός γραμματέα στο Ινστιτούτο Σμιθσόνιαν. Το 1974 ολοκλήρωσε ένα πανεπιστημιακό πρόγραμμα Advanced Management και το 1980 έγινε αντιπρόεδρος της LTV Aerospace στο Άρλινγκτον της Βιρτζίνια. Παραιτήθηκε το 1985 για να ξεκινήσει τη δική του εταιρεία συμβούλων, τη «Michael Collins Associates». Αποστρατεύθηκε από το Σώμα Εφέδρων Αεροπορίας με τον βαθμό του υποπτεράρχου.
protothema.gr
Επιλεξτε να γινετε οι πρωτοι που θα εχετε προσβαση στην Πληροφορια του Stranger Voice
Greek