Η Συνωμοσία είναι μέσα σας.

Στο επίκεντρο της καθημερινής μας ζωής βρίσκεται ένα κρυφό σχέδιο: η οικονομία του μυαλού μας.

Έχουμε μολυνθεί από τον ιό των “επιτευγμάτων”. Σε αυτή την επιχειρηματική κοινωνία φαντασίας, διδασκόμαστε ότι μόνο οι εύποροι είναι νικητές και ότι η πρόσβαση στην κορυφή είναι ανοιχτή σε οποιονδήποτε είναι πρόθυμος να εργαστεί αρκετά σκληρά, ανεξάρτητα από το οικογενειακό, εθνοτικό ή κοινωνικό του υπόβαθρο – αν δεν πετύχετε ή δεν βελτιωθείτε, υπάρχει μόνο ένα άτομο που πρέπει να κατηγορηθεί. Εσείς.

Αυτή η νοοτροπία της επίτευξης μας εκμεταλλεύεται υπό το βάρος μιας ψεύτικης “ελευθερίας” και μιας αίσθησης αυτονομίας που φέρνει μαζί της την ανάγκη να δουλεύουμε συνεχώς, ακόμη και πάνω στον εαυτό μας. Ταυτίζοντας τους εαυτούς μας ως έργα αυτοβελτίωσης, δεν διαφοροποιούμε πλέον την εργασία από τον ελεύθερο χρόνο. Αυτή η αδιάκοπη ενασχόληση με τη διαδικασία της αυτοβελτίωσης προκαλεί μια σειρά από ασθένειες, από την κατάθλιψη μέχρι τη νευρική κατάρρευση.

“Το εξαντλημένο, καταθλιπτικό υποκείμενο των επιτευγμάτων αλέθει τον εαυτό του, κατά κάποιο τρόπο. Είναι κουρασμένο, εξαντλημένο από τον εαυτό του και βρίσκεται σε πόλεμο με τον εαυτό του. Εντελώς ανίκανο να βγει προς τα έξω, να σταθεί έξω από τον εαυτό του, να στηριχτεί στον άλλο, στον κόσμο, κλειδώνει τα σαγόνια του στον εαυτό του- παραδόξως, αυτό οδηγεί τον εαυτό να είναι κενός και άδειος. Φθείρεται σε μια κούρσα αρουραίων που τρέχει ενάντια στον εαυτό του”. – Byung Chul-Han

Δεν χρειάζεται πλέον να μας πιέζει μια εξωτερική δύναμη να μεγιστοποιήσουμε την παραγωγικότητά μας.

Σε μια κοινωνία όπου η μόνη επιταγή είναι η επίτευξη, δεν χρειάζονται άλλοι περιορισμοί. Δεν απαιτείται κανένας εξαναγκασμός: έχοντας εσωτερικεύσει τους στόχους της βέλτιστης απόδοσης και επίτευξης, εκμεταλλευόμαστε τους εαυτούς μας.

Η αυτο-εκμετάλλευση είναι πιο αποτελεσματική από την εξωτερική εκμετάλλευση επειδή τη συνοδεύει ένα απατηλό αίσθημα ελευθερίας. Αντί να πιεζόμαστε να μεγιστοποιήσουμε την ατομική μας παραγωγικότητα από εξωτερικές δυνάμεις, τώρα εκθέτουμε οικειοθελώς τον εαυτό μας στο όνομα της ατομικής επίτευξης.

Ακριβώς όπως οι εθισμένοι αναζητούν συνεχή ικανοποίηση από τις ουσίες, τα άτομα σε μια υπερδιεγερμένη κοινωνία αναζητούν συνεχώς νέα ερεθίσματα ή εμπειρίες, οδηγώντας συχνά σε έναν κύκλο δυσαρέσκειας. Η αναζήτηση της εκπλήρωσης μέσω αυτών των μέσων οδηγεί σε μια διαρκή κατάσταση ανικανοποίητης επιθυμίας. Μια αναζήτηση για σύνδεση χωρίς πραγματική κοινότητα. Ένας τρόπος με τον οποίο αυτή η αλλαγή βγαίνει προς τα έξω είναι ότι η κατάθλιψη, αντί για την καταπίεση, είναι πλέον η ασθένεια της εποχής.

Η υπερπροσοχή είναι μια κατακερματισμένη και γρήγορη μορφή προσοχής σε αυτή την κοινωνία. Αυτή η μορφή προσοχής, με συνεχή ερεθίσματα από την τεχνολογία, τα μέσα ενημέρωσης και το φυσικό μας περιβάλλον, συγκρίνεται με την εγρήγορση που παρατηρείται στα ζώα. Τα ζώα παρουσιάζουν μια συνεχή, ανήσυχη επαγρύπνηση απαραίτητη για την επιβίωση. Στους ανθρώπους, αυτή η υπερπροσεκτική κατάσταση συνδέεται με τη συνεχή ροή πληροφοριών και ερεθισμάτων, οδηγώντας σε μείωση της ικανότητας για βαθιά, συνεχή προσοχή και περισυλλογή.

Ακόμη και στον ελεύθερο χρόνο μας εξαντλούμαστε. Ο χρόνος αδειάζει.

Η εξάρτηση από την εξωτερική επικύρωση ή την υλική επιτυχία για την αυτοεκτίμηση σε αυτή την κουλτούρα, οδηγεί συχνά σε μια εύθραυστη αίσθηση αυτοεκτίμησης, ή και καθόλου, καθώς αυτές είναι εξαρτημένες και συχνά ασταθείς. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έναν συνεχή κύκλο προσπάθειας και άγχους, καθώς τα άτομα προσπαθούν συνεχώς να αποδείξουν την αξία τους και να καταστείλουν τους υπαρξιακούς τους φόβους.

Η σύγχρονη κοινωνία έχει κυριευτεί από την “επιταγή να πετύχεις”, ή ότι δεν είσαι αρκετός – και το αποτέλεσμα είναι η μαζική εξουθένωση και η κατάθλιψη.

“Μια κοινωνία που γίνεται όλο και πιο θλιμμένη, είναι μια κοινωνία που γίνεται όλο και πιο κακή”. – David Brooks

Η ευτυχία που συχνά επιδεικνύουν οι άνθρωποι έχει να κάνει περισσότερο με την κοινωνική συμμόρφωση και λιγότερο με τη γνήσια ικανοποίηση, οδηγώντας σε μια αποσύνδεση μεταξύ των πραγματικών συναισθημάτων τους και της εικόνας που παρουσιάζουν στον κόσμο. Αυτή η προσποίηση της ευτυχίας είναι σύμπτωμα ενός βαθύτερου προβλήματος στην κοινωνία, όπου η έμφαση δίνεται περισσότερο στην εμφάνιση και τα εξωτερικά επιτεύγματα παρά στην εσωτερική ανάπτυξη και τις γνήσιες ανθρώπινες σχέσεις.

Η θεραπεία ως “Σόμα”

Η θεραπεία και η “Ψυχική Υγεία” έχουν συνεταιριστεί από τα εταιρικά συμφέροντα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μετατρέποντάς την σε εργαλείο για την προώθηση της ιδέας ότι όλοι είναι θεμελιωδώς ελαττωματικοί και χρειάζονται ψυχολόγο, καθώς και σε εργαλείο για την ψυχική βελτιστοποίηση, τα life hacks, την παραγωγικότητα και τη συμμόρφωση των ατόμων και των εργαζομένων. Η Betterhelp έχει επωφεληθεί αφάνταστα από αυτό.

Πολλές διακεκριμένες εταιρείες και οργανισμοί έχουν εφαρμόσει προγράμματα mindfulness ως μέρος των πρωτοβουλιών ευεξίας των εργαζομένων τους:

Η Amazon εισήγαγε σταθμούς “AmaZen”, επίσης γνωστούς ως “ZenBooths”, στις αποθήκες της

Google: Αναζήτηση μέσα στον εαυτό σου” της Google

Intel: Η Intel έχει ένα πρόγραμμα με την ονομασία “Awake@Intel,”

General Mills: General Mills έχει μια αίθουσα διαλογισμού σε κάθε κτίριο

Η αυτογνωσία και η ανθεκτικότητα είναι μερικές από τις πιο δημοφιλείς λέξεις των υποστηρικτών της ψυχικής υγείας. Αλλά πολύ λίγα αναφέρονται για τους κινδύνους της υπερβολικής αυτογνωσίας που μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση “παράλυσης από ανάλυση” Η οποία συμβαίνει όταν ένα άτομο εγκλωβίζεται τόσο πολύ στην ενδοσκόπηση και την αυτοεξέταση που αδυνατεί να λάβει αποφάσεις ή να αναλάβει δράση. Αυτή η υπερβολική ανάλυση μπορεί να οδηγήσει σε μια παραλυτική αυτοσυνειδησία, όπου το άτομο πάντα αμφισβητεί τα ένστικτα και τις επιλογές του.

Όταν κάποιος έχει υπερβολική αυτογνωσία, μπορεί να ανησυχεί υπερβολικά για το πώς τον αντιλαμβάνονται οι άλλοι, οδηγώντας ενδεχομένως σε μια αίσθηση απομόνωσης ή αποσύνδεσης από τον κόσμο γύρω του. Όταν κάποιος παρακολουθεί και λογοκρίνει διαρκώς τις σκέψεις και τις πράξεις του, μπορεί να χάσει την επαφή με τον γνήσιο εαυτό του, και αντ’ αυτού να γίνει μια αντανάκλαση αυτού που νομίζει ότι θα έπρεπε να είναι. Η υπερβολική εστίαση στον εαυτό μπορεί να αγγίζει τα όρια του ναρκισσισμού. Αυτή η αυτοεμμονή μπορεί να δυσχεράνει την ενσυναίσθηση με τους άλλους, καθώς το άτομο ασχολείται υπερβολικά με τον δικό του εσωτερικό κόσμο.

Η απεικόνιση του Huxley ενός φαρμάκου που ονομάζεται soma στο Brave New World, αναδεικνύει τους κινδύνους μιας κοινωνίας που βασίζεται σε φάρμακα για τη διαχείριση των συναισθημάτων και τη διατήρηση της κοινωνικής τάξης. Υποδηλώνει την απώλεια της ατομικής αυτονομίας και της κριτικής σκέψης, καθώς οι άνθρωποι είναι μαθημένοι να αναζητούν χημικές λύσεις στα προβλήματά τους αντί να τα αντιμετωπίζουν άμεσα. Ο Χάξλεϊ χρησιμοποιεί το σόμα ως κριτική της αδιάκοπης αναζήτησης της ευχαρίστησης και της ευτυχίας, υποδηλώνοντας ότι τέτοιες αναζητήσεις, όταν φτάνουν στα άκρα, μπορούν να οδηγήσουν σε μια ρηχή και ανικανοποίητη ύπαρξη. Υπονοεί ότι η αληθινή ευτυχία και η εκπλήρωση απαιτούν μια βαθύτερη ενασχόληση με τη ζωή, συμπεριλαμβανομένων των προκλήσεων και των ενοχλήσεών της.

“Ένα πραγματικά αποτελεσματικό ολοκληρωτικό κράτος θα ήταν ένα κράτος στο οποίο το πανίσχυρο εκτελεστικό όργανο των πολιτικών αφεντικών και ο στρατός των διευθυντών τους ελέγχουν έναν πληθυσμό σκλάβων που δεν χρειάζεται να εξαναγκαστούν, επειδή αγαπούν την υποτέλειά τους”.

Μεγάλο μέρος αυτού που θεωρείται θεραπεία είναι η ιδέα ότι “με την εξειδικευμένη βοήθεια του θεραπευτή ή του συμβούλου σας, μπορείτε να διορθωθείτε, να διορθωθείτε και να γίνετε πιο επιτυχημένοι στη ζωή”. Αλλά επιτυχημένος για ποιον;

“Ανησυχώ ότι το κίνημα της ψυχικής υγείας και ο ρόλος της ψυχολογίας θα βοηθήσουν στην προσαρμογή του ανθρώπου και θα τον κάνουν να λειτουργεί πιο ομαλά για να παράγει και να καταναλώνει. Οι ψυχολόγοι θα γίνουν οι ιερείς του βιομηχανικού κόσμου. Η ανούσια κουλτούρα μας θα αρρωστήσει τους ανθρώπους, και το κίνημα της ψυχικής υγείας θα προσαρμόσει τους ανθρώπους, λέγοντάς τους ότι είναι νευρωτικοί, απλά χρειάζεσαι θεραπεία ή φάρμακα. Σβήνοντας την επίγνωση της αληθινής πραγματικότητας. Θα αφαιρέσει την εξέγερση” – Erich Fromm

Θεραπεία και αντεπίθεση.

Η βραδύτητα αντιπροσωπεύει μια σιωπηλή διαμαρτυρία ενάντια στους φρενήρεις ρυθμούς της σύγχρονης ζωής. Ένα ήσυχο, στοχαστικό σπίτι μπορεί να αποτελέσει καταφύγιο. Για να ανακτήσουμε την κλίση μας για βαθύ στοχασμό, πρέπει να καλωσορίσουμε την πλήξη πίσω στη ζωή μας. Πρέπει να επιβραδύνουμε, να αντισταθούμε στη συνεχή διέγερση και να δώσουμε στον ψυχισμό μας χώρο να αναπνεύσει. Χρειαζόμαστε χρόνο για να επανασυνδεθούμε με τον εαυτό μας και τον εσωτερικό χώρο. Με την πραγματική κοινότητα, με άλλους που δέχονται και δίνουν την πλήρη προσοχή μας.

“Πρέπει να είσαι σε θέση να πεις, θα δώσω περισσότερη προσοχή σε σένα από ό,τι στον εαυτό μου. Αλλά αυτό απαιτεί επίσης δεξιότητες. Και μία από αυτές είναι, να αντιμετωπίζεις την προσοχή ως διακόπτη on/off, όχι ως ροοστάτη. Αν είσαι σε συζήτηση, θα πρέπει να δίνεις 100 τοις εκατό προσοχή ή 0 τοις εκατό, αλλά όχι 60 τοις εκατό”. – David Brooks

Λιγότερος υπολογισμός, περισσότερη περισυλλογή.

Η αληθινή δημιουργικότητα απαιτεί σπατάλη χρόνου. Αλλά εδώ ο σπαταλημένος χρόνος δεν είναι ο χρόνος που ξοδεύεται μη παραγωγικά -ο χρόνος που ξοδεύεται για scrolling, ή για παιχνίδια, ή για περιδίνηση στο διαδίκτυο-, αλλά μάλλον ο χρόνος που ξοδεύεται για να μην κάνουμε. Δηλαδή, όχι απλώς η απουσία του πράττειν, αλλά ένα μη-πράττειν τόσο ολοκληρωμένο που δεν διεγείρει.

Η κουλτούρα προϋποθέτει ένα περιβάλλον στο οποίο είναι δυνατή η βαθιά προσοχή. Όλο και περισσότερο, αυτός ο εμβυθισμένος στοχασμός εκτοπίζεται από μια εντελώς διαφορετική μορφή προσοχής: την υπερπροσοχή. Όταν δεν μπορούμε να αρθρώσουμε ή να εκφράσουμε τον πόνο μας, με τρόπο που να θεωρούμε ότι έχει νόημα, ερχόμαστε αντιμέτωποι με αφάνταστη απογοήτευση και πόνο.

“Ο ύπνος φέρνει ξεκούραση στο σώμα, η πλήξη φέρνει ξεκούραση στο μυαλό” – Walter Benjamin

Στη χειρότερη περίπτωση, ο Πρίμο Λέβι, διάσημος επιζών του Ολοκαυτώματος και Συγγραφέας, τονίζει τη σημασία της διατήρησης της ανθρωπιάς και της αξιοπρέπειας του ατόμου μπροστά στην απάνθρωπη μεταχείριση. Ακόμη και στις πιο απάνθρωπες συνθήκες, τα άτομα προσπαθούν να βρουν νόημα, να διατηρήσουν την προσωπική τους ακεραιότητα και να προσκολληθούν σε υπολείμματα κανονικότητας και ανθρωπιάς. Ακόμα και μπροστά στην αδυσώπητη απανθρωποποίηση, ο Levi και οι συγκρατούμενοι του προσπάθησαν να διατηρήσουν την αίσθηση του εαυτού τους μέσα από μικρές πράξεις αλληλεγγύης, μοιράζοντας ιστορίες και διατηρώντας μια επίφαση πολιτιστικής και πνευματικής ζωής. “Μια μορφή αντίστασης ήταν να προσπαθούμε να θυμηθούμε τι ήταν όμορφο”.

“Τα τέρατα υπάρχουν, αλλά είναι πολύ λίγα σε αριθμό για να είναι πραγματικά επικίνδυνα. Πιο επικίνδυνοι είναι οι απλοί άνθρωποι, οι λειτουργοί που είναι έτοιμοι να πιστέψουν και να δράσουν χωρίς να κάνουν ερωτήσεις”.

Reddit