Ο χορός των “ιεράκων” στον Λευκό Οίκο

Περίπου το 20% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου διακινείται από τα στενά του Ορμούζ, ενός καναλιού πλάτους μόλις 30 μιλίων που ενώνει τον Περσικό Κόλπο με την Αραβική Θάλασσα. Από τις ανατολικές ακτές του στενού, το Ιράν ελέγχει πλήρως την κυκλοφορία των γιγαντιαίων τάνκερ και των γκαζάδικων που περνούν καθημερινά τον δίαυλο.

Μία γιγαντιαία αρμάδα, αποτελούμενη από τον πέμπτο αμερικανικό στόλο που εδρεύει στην περιοχή με αγκυροβόλια στο Μπαχρέιν, στο Κατάρ, στο Άμπου Ντάμπι αλλά και από ενισχύσεις που πρόσφατα κατέφθασαν στην περιοχή με επικεφαλής το αεροπλανοφόρο Abraham Lincoln που συνοδεύεται από 20 πολεμικά σκάφη, περιπολεί την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές σε απόσταση βολής από τα στενά του Ορμούζ.

Στις 14 Μαΐου, σε μία από τις αλλεπάλληλες συσκέψεις του συμβουλίου ασφαλείας των ΗΠΑ συζητήθηκε η αποστολή 120.000 Αμερικανών στρατιωτών στη Μέση Ανατολή.

Ο αριθμός είναι τεράστιος, όπως αποκαλύπτει σχετικό δημοσίευμα των «New York Times». 24 ώρες μετά, το State Department διέταξε όλους τους Αμερικανούς πολίτες που ανήκουν σε μη αναγκαίο προσωπικό που βρίσκεται στο Ιράκ να εγκαταλείψουν άμεσα τη χώρα, θέτοντας σε κατάσταση κόκκινου συναγερμού ασφαλείας την πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βαγδάτη και το γενικό προξενείο στην πόλη Αρμπίλ, στο βόρειο Ιράκ. Σχεδόν αμέσως το γερμανικό γενικό επιτελείο ανακοίνωσε πως διακόπτει πάραυτα όλες τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις στο έδαφος του Ιράκ, ενώ το ολλανδικό γενικό επιτελείο γνωστοποίησε την άμεση διακοπή των δραστηριοτήτων εκπαίδευσης των ιρακινών ενόπλων δυνάμεων από Ολλανδούς στρατιωτικούς.

Το Λονδίνο το μεσημέρι της Τετάρτης ανακοίνωσε πως προσλαμβάνει επιπλέον στρατιωτικό προσωπικό για να αντιμετωπίσει τις ανάγκες που προκύπτουν από την κρίση με το Ιράν. Ένα 24ωρο πριν, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο βρέθηκε αιφνιδίως στη Μόσχα, όπου συναντήθηκε επί τρεισήμισι ώρες κατ’ ιδίαν με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και όχι -ως είθισται- με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ. Δεν υπήρξε κάποια ανακοίνωση ή διαρροή σχετικά με το ακριβές περιεχόμενο της μακράς συνομιλίας Πούτιν – Πομπέο.

Αργά την Τετάρτη 15 Μαΐου, η Τεχεράνη με επίσημες ανακοινώσεις στρατιωτικών επιτελών υποστήριξε πως «οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους θα υποστούν σαρωτική ήττα από τις ιρανικές ένοπλες δυνάμεις».

48 ώρες πριν, τα διεθνή μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν πως ιρανικής κατασκευής drones με εκρηκτικά χτύπησαν δύο αντλιοστάσια του μεγάλου αγωγού της Σαουδικής Αραβίας που συνδέει τα ανατολικά κοιτάσματα πετρελαίου με την Ερυθρά Θάλασσα παρακάμπτοντας τον Περσικό Κόλπο. Επίσης, ο αγωγός που διέρχεται το Ομάν και φθάνει στο λιμάνι Φουτζέιρα, παρακάμπτοντας και αυτός τον Περσικό Κόλπο, δέχθηκε επίθεση.

Οι δύο αυτές ειδήσεις συνδυάστηκαν με την ανακοίνωση πως τέσσερα γιγαντιαία δεξαμενόπλοια, τα δύο της σαουδαραβικής εταιρείας Bahri, ένα νορβηγικής ιδιοκτησίας και ένα των αραβικών εμιράτων υπέστησαν επιθέσεις σαμποτάζ. Δύο ημέρες αργότερα η σιιτική οργάνωση των Χούθι της Υεμένης ανακοίνωσε επίσημα πως φέρει την ευθύνη για τις επιθέσεις στους δύο αγωγούς. Σχεδόν ταυτόχρονα οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ έκαναν ανεπίσημα λόγο για επίθεση από επτά drones με εκρηκτικά κατά των στόχων αυτών.

Για να ολοκληρωθεί το σκηνικό επισημαίνεται πως περίπου 14 ημέρες πριν και εντελώς αιφνιδιαστικά και ύστερα από ακύρωση επίσημης επίσκεψης στη Γερμανία, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο βρέθηκε στη Βαγδάτη. Εκεί συνομίλησε με τις τοπικές Αρχές για τα ζητήματα ασφαλείας που αφορούν στις αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ και τους 5.000 Αμερικανούς στρατιώτες και στρατιωτικούς που υπηρετούν ακόμη σε αυτήν τη χώρα. Είχε προηγηθεί επίσημη ενημέρωση βασισμένη μόνον σε στοιχεία που κατείχαν οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες για τη δράση των πολιτοφυλακών του Ιράν που εδώ και δύο χρόνια έχουν εγκατασταθεί στο έδαφος του Ιράκ στο πλαίσιο του πολέμου κατά του Ισλαμικού Κράτους. Οι Ισραηλινοί επέμεναν πως υπάρχει ενεργοποίηση πυραυλικών συστημάτων του Ιράν με πυραύλους μικρού και μέσου βεληνεκούς που στοχεύουν αμερικανικές εγκαταστάσεις, βάσεις και διπλωματικές αποστολές στη χώρα αυτή.

Κάπως έτσι διαμορφώνεται το σκηνικό που προϊδεάζει για μία άμεση σύγκρουση μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και των τοπικών συμμάχων τους στην περιοχή. Το κλίμα πολέμου κορυφώθηκε όταν στις αρχές της εβδομάδας ανακοινώθηκε επίσημα πως άγνωστος αριθμός στρατηγικών βομβαρδιστικών τύπου Β-52 κατέφθασε στη γιγαντιαία αεροναυτική βάση των ΗΠΑ στο Κατάρ.

Ποιος κινεί τα νήματα στον Λευκό Οίκο

Ο Ντόναλντ Τραμπ εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ υποσχόμενος στο εκλογικό ακροατήριό του πως θα απαγκιστρώσει τη χώρα από το θέατρο πολέμου στη Μέση Ανατολή, θεωρώντας πως το στρατηγικό ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στον Ειρηνικό Ωκεανό και, άρα, οι στρατηγικές προτεραιότητες θα αφορούν πλέον στις σχέσεις των Αμερικανών με την Κίνα, την Ιαπωνία, την Ινδία, τις Φιλιππίνες, το σύμπλεγμα της Κορέας και, βεβαίως, στα συμφέροντα της Ρωσίας σε αυτήν την περιοχή του κόσμου.

Πώς είναι δυνατόν δύο χρόνια μετά ο Ντ. Τραμπ να επεξεργάζεται, έστω και θεωρητικά, την αποστολή 120.000 Αμερικανών στρατιωτών για ακόμη μία φορά στη Μέση Ανατολή; Προφανώς και δεν είναι δυνατόν. Όπως σημειώνει το κεντρικό άρθρο της γαλλικής εφημερίδας «Le Monde» το πρωί της 16ης Μαΐου 2019, ο Ντ. Τραμπ βρίσκεται στη μέση μεταξύ δύο βασικών παραγόντων που κινούν τα νήματα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Ο ένας είναι ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, εκφραστής και μάλιστα διαχρονικός των συμφερόντων των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών και πιο συγκεκριμένα της Exxon-Mobile και ο άλλος είναι ο μυστακοφόρος Τζον Μπόλτον που εκφράζει τις πλέον συντηρητικές απόψεις του αμερικανικού κατεστημένου για τις διεθνείς σχέσεις. Ο δεύτερος είναι και επικεφαλής του συμβουλίου ασφαλείας των ΗΠΑ. Είναι, δηλαδή, σε θέση να διατάζει θεσμικά και να λαμβάνει αποφάσεις. Αυτοί οι δύο παράγοντες είναι που καταστρώνουν -αν δεν υλοποιούν- τα πολεμικά σχέδια των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή της Εγγύς και Μέσης Ανατολής και της κεντρικής Ασίας.

Όπως επισημαίνεται στο κεντρικό άρθρο της «Le Monde», ο Ντ. Τραμπ δεν επιθυμεί πολεμική εμπλοκή με το Ιράν. Το ζήτημα είναι ότι τουλάχιστον θεσμικά και σε ανώτατο επίπεδο ούτε η Τεχεράνη επιθυμεί πολεμική εμπλοκή με τις ΗΠΑ. Ποιοι είναι, όμως, οι παίκτες στην περιοχή που συνδέουν τις στρατηγικές και οικονομικές προσδοκίες τους με μία πολεμική σύρραξη;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι κατ’ αρχάς οικονομική. Ποιον συμφέρει η διακοπή ροής του «μαύρου χρυσού» από τα στενά του Ορμούζ για ένα παρατεταμένο χρονικό διάστημα; Η απάντηση είναι μάλλον εύκολη. Συμφέρει τους πετρελαϊκούς κολοσσούς, τις μεγάλες χώρες παραγωγής πετρελαίου, δηλαδή τη Σαουδική Αραβία και τα Αραβικά Εμιράτα, συμφέρει τη Ρωσία αφού η άνοδος της τιμής του βαρελιού θα εξισορροπήσει τα απίστευτα ελλείμματα του ρωσικού προϋπολογισμού, συμφέρει τις εταιρείες παραγωγής όπλων νέας τεχνολογίας, συμφέρει τους σιίτες Χούθι της Υεμένης οι οποίοι βρίσκονται σε κατάσταση κατάρρευσης εν μέσω εμφυλίου πολέμου με τους σουνίτες αντιπάλους τους, συμφέρει τον Μάικ Πομπέο και τον Τζον Μπόλτον και, τέλος, συμφέρει το κυβερνητικό συνονθύλευμα που ελέγχει το Ισραήλ υπό τον νεοεκλεγέντα διαχρονικό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου.

Θα ήταν λάθος να μην επισημανθεί πως, παρά τις αντιρρήσεις της ανώτατης ηγεσίας του Ιράν, η στρατιωτική ηγεσία της χώρας αυτής που ελέγχει το πανίσχυρο ένοπλο τμήμα της άμυνάς της, τους Φρουρούς της Επανάστασης, που αποτελούν ξεχωριστή δομή στο αμυντικό δόγμα της Τεχεράνης, επιζητεί για τη δική της πολιτική, στρατιωτική και ιδεολογική επιβίωση τη συνεχή αντιπαράθεση κι αν είναι δυνατόν πολεμική αναμέτρηση με τους αντιπάλους του Ιράν στην περιοχή. Δηλαδή, επί της ουσίας επιζητεί τη συνεχή πολεμική φθορά με το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία.

Όπως δηλώνουν Έλληνες διπλωμάτες που υπηρετούν στις χώρες που έχουν προαναφερθεί σε αυτήν την περιοχή του κόσμου και που έχουν καταθέσει τις απόψεις τους με συνεχή τηλεγραφήματα στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών κατά την τελευταία περίοδο, το «μυστικό» κρύβεται πίσω από τη συνάντηση των 3,5 ωρών του Β. Πούτιν με τον Μ. Πομπέο στη Μόσχα. Θεωρείται εντελώς απίθανο έπειτα από 3,5 ώρες κουβέντας να μην υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο «deal» μεταξύ των δύο ανδρών. Τίποτα, ωστόσο, δεν έχει διαρρεύσει.

Ποια όμως είναι τα πιθανά ζητήματα που συζητήθηκαν σε αυτήν τη συνάντηση;

– Το Ουκρανικό και η Κριμαία που αποτελούν τον πυρήνα του προβλήματος της Μόσχας με τη Δύση.

– Το μεγάλο «οικόπεδο» που λέγεται Τουρκία.

– Η τιμή του «μαύρου χρυσού».

– Ο τρόπος παγκόσμιας διακίνησης των υδρογονανθράκων.

– Ο απρόσκοπτος εφοδιασμός με υδρογονάνθρακες της τεράστιας αγορά της Κίνας.

Σε ένα από αυτά τα ζητήματα ή σε συνδυασμό αυτών των ζητημάτων θα πρέπει να υπάρχει κάποιος συμβιβασμός. Τα αποτελέσματα αυτού του συνδυασμού θα καταδειχθούν άμεσα ή έμμεσα στο μέλλον. Μέχρι τότε τα τύμπανα πολέμου θα εξακολουθούν να ηχούν στην Εγγύς και Μέση Ανατολή.

zougla.gr